Żydowski siłacz, który prawdopodobnie zainspirował twórców Supermana

Tzvi Sinensky

(JTA) – Wraz z niedawną premierą nowego serialu telewizyjnego Superman i Lois w sieci CW, to dobry czas, aby przypomnieć sobie, że Superman był pomysłem żydowskich twórców Jerry’ego Siegela i Joe Shustera w 1938 roku. Wielu sugerowało, że para została zainspirowana własnym żydowskim pochodzeniem, aby stworzyć Supermana jako paradygmat bohatera broniącego wrażliwej populacji przed wrogami.

Istnieją jednak powody, by sądzić, że bardziej konkretne spotkanie zainspirowało ich do stworzenia postaci Supermana.

W latach 1923 i 1924 w USA miał miejsce fenomen: Siegmund Breitbart, znany jako „The Jewish Superman”, odbył tournée po Ameryce Północnej. Breitbart występował w Cleveland i Toronto, odpowiednio w rodzinnych miastach Siegela i Schustera.

Chociaż jest to prawie niemożliwe do udowodnienia – nie ma wzmianek o Siegelu lub Shusterze o Breitbarcie – istnieją powody, by sądzić, że silny mężczyzna mógł służyć jako rodzaj inspiracji. Nosił płaszcz i był reklamowany jako zdolny do zatrzymywania szybko poruszających się lokomotyw.

Kim był ten człowiek Breitbart, który za życia był wychwalany jako najsilniejszy człowiek na świecie, Żelazny Król, żydowski Herkules i współczesny Samson?

Siegmund „Zishe” Breitbart urodził się w 1893 r. W Łodzi (obecnie Polska, potem Rosja) w rodzinie ślusarzy. W swojej autobiografii donosi, że jego rodzina odkryła jego niezwykłą siłę, gdy w wieku trzech lat wyciągnął się spod żelaznego pręta, który spadł na niego w sklepie ojca. O czwartej nalał żelazo w swoim rodzinnym sklepie.

Jego wczesne lata były trudne. Breitbart został wydalony z wielu szkół religijnych za stosowanie przemocy wobec kolegów z klasy. W czasie I wojny światowej został schwytany przez Niemców podczas służby w armii rosyjskiej. Po wojnie pozostał w Niemczech i żył z pieniędzy, które zarobił bohaterskimi czynami na lokalnych rynkach.

Podczas jednego z takich występów w 1919 roku niemiecki Circus Busch, znany z roli Harry’ego Houdiniego i innych czołowych wykonawców, odkrył Breitbarta i zabrał go na pokład, aby zagrał swój akt otwierający.

Rutyna Breitbarta jako silnego mężczyzny gwałtownie wzrosła i szybko został przeniesiony z bocznej linii do głównego wydarzenia. Pomimo szybko rosnącej fali antysemityzmu w Niemczech i Austrii, Breitbart, który często nosił Gwiazdę Dawida, kiedy wchodził na ring cyrkowy, zdobył masową rzeszę Żydów i nie-Żydów w Berlinie, Wiedniu, Pradze i Warszawie.

Działanie Breitbarta opierało się na jego wczesnych doświadczeniach z żelazem. Wyginał pręty w podkowy, przegryzał łańcuchy i pięścią wbijał gwoździe w deski. Potrafił rysować rydwany zębami. A jego wizerunek podważał rasowe stereotypy dotyczące Żydów. Ponieważ w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku mężczyźni-mięśnie byli postrzegani jako przedstawiciele dumnego, silnego Niemca, Breitbart praktycznie ucieleśniał kwintesencję niemieckiej męskości.

W miarę jak legenda Breitbarta rosła, stawał się coraz bardziej tematem rozmów w każdym mieście, w którym występował. Jeden z reporterów zauważył: „Mówią o nim nie tylko licealiści. Nawet pierwszoklasiści wiedzą, jak silny jest Breitbart. ”

Jeden z właścicieli tawerny narzekał: „Moje stoły są zaśmiecone dziurami, ponieważ moi klienci testują swoje siły, wbijając w nie gwoździe z otwartymi rękami. Wszyscy Wiedeńczycy są zakochani w tym nowym Samsonie. Nienawiść rasowa, duma lub pycha – wszystko to jest tutaj bezużyteczne. ”

Breitbart wykorzystał swoją popularność w Europie i intensywnie koncertował w Stanach Zjednoczonych w 1923 roku. Ostatecznie szał Breitbarta doprowadził do reklamy produktów, głównej roli w filmie Żelazny król z 1923 roku i korespondencyjnego kursu Breitbarta na temat zdrowia fizycznego.

Kariera Breitbarta zakończyła się nagle w 1925 roku, kiedy wypadek na scenie z zardzewiałym paznokciem spowodował śmiertelne zatrucie krwi. Został pochowany w Berlinie.

Niestety, zniszczenie polskiego żydostwa przez nazistów w dużej mierze wymazało bogate ustne legendy, które utrwaliły pamięć Breitbarta. Ale jego legenda nie zniknęła całkowicie. Film z 2001 roku „Niezwyciężony” zawierał fikcyjną reprezentację jego życia. Książka dla dzieci pt Zishe silny pojawił się w 2010 roku.

Co myślimy o tym pozornym paradoksie: żydowski superbohater, który stał się ludowym bohaterem sprawnej fizycznie męskości w czasach narastającego antysemityzmu i w czasach, gdy żydowscy mężczyźni byli wyśmiewani jako sissy?

Niektórzy postrzegali Breitbarta jako swego rodzaju usprawiedliwienie dla niemieckiego i austriackiego uścisku męskiej odwagi w tamtym czasie. Z tego punktu widzenia to, że był także Żydem, sprawiło, że stał się dziwakiem dla przeciętnego Niemca, przez co był tym bardziej przekonujący jako rozrywka na torze wodewilu.

Inni postrzegali Breitbarta jako wzór dla nowego syjonistycznego muskularnego judaizmu. Popularne przysłowie w jidysz brzmiało: „Gdyby wśród Żydów pojawił się tysiąc Breitbartów, naród żydowski przestałby być prześladowany”. Sam Breitbart był dumnym Żydem i często występował w otoczeniu syjonistycznej flagi. Odmówił powrotu do warszawskiej restauracji, która odmówiła zagrania „Hatikvah” na powitanie. Poparł pomysł Zeeva Jabotinsky’ego na żydowską armię. Według legendy Jabotinsky i Breitbart opracowali plan, zgodnie z którym Breitbart zostanie generałem całodniowej armii żydowskiej w Palestynie.

Ale żadna z nich nie oddaje w pełni historii Breitbarta, który był kimś więcej niż tylko dumnym żydowskim silnym mężczyzną. Bardzo cenił rabinów i intelektualistów żydowskich i według jednego z raportów zebrał obszerną bibliotekę osobistą, liczącą 2000 książek o historii Rzymu. Wystąpił dla grupy myślicieli jidysz i napisał w ich imieniu osobisty list poparcia. Spotykał się i występował osobiście w imieniu radadzkiego chasydzkiego rebego, a po spotkaniu podarował zwolennikom rebego 30 funtów posiłku paschalnego.

Co ważniejsze, „Zisze” (dosłownie słodkie) było wychwalane przez wielu ludzi jako wyjątkowo słodkie, bardzo emocjonalne i pełne „szlachetności” (jidysz oznacza słodką, opiekuńczą osobę). Reporter, który poznał Breitbarta, spodziewał się twardziela. Zamiast tego, później scharakteryzował Żelaznego Króla jako „ucieleśnienie szlachty”. Naczelny rabin społeczności ortodoksyjnych Żydów (Adass Yisroel) w Berlinie, dr. Esra Monk, Breitbart jako „współczesny Samson, bohater”, który również miał delikatną postawę.

Podobnie jak Clark Kent, osobowość Breitbarta była znacznie bogatsza i bardziej zaokrąglona, ​​niż pozwalała na to jego osobowość sceniczna. Był mieszanką elementów – mózgu, mięśni, łagodnej natury i dzikiej żydowskiej dumy. I nadal inspiruje prawie 100 lat po jego przedwczesnej śmierci.

Zdjęcie główne: Siegmund Breitbart był w stanie wyciągać ciężkie ciężary zębami. (Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych / Wikimedia Commons)