„Zone of Interest” to pierwszy międzynarodowy zdobywca Oscara za film fabularny w Wielkiej Brytanii

„Strefa Zainteresowań” do historii Oscarów przeszedł w niedzielę, kiedy stał się pierwszym filmem z Wielkiej Brytanii, który zdobył nagrodę dla najlepszego filmu pełnometrażowego o zasięgu międzynarodowym. Nagroda przyznawana jest narodowi, który zgłosił film. Zostało ono jednak zaakceptowane przez reżysera Jonathana Glazera (który zabiera do domu statuetkę).

Mroczny, uznany dramat o Holokauście Glazera z Sandrą Hülser i Christianem Friedelem w rolach głównych rozgrywa się w okupowanej przez nazistów Polsce i zawiera dialogi w języku niemieckim i polskim. Jak więc mógł zdobyć Oscara dla Wielkiej Brytanii, a nie dla Niemiec czy Polski?

Dzieje się tak dlatego, że kwalifikacja do tej kategorii zależy m.in. od kraju, w którym film jest produkowany. Zgodnie z regulaminem Akademii kraj zgłaszający musi zaświadczyć, że kontrola twórcza nad filmem sprawowana jest w dużej mierze przez obywateli lub mieszkańców kraju zgłaszającego. Od 2006 roku zgłaszany film nie musi już być w języku urzędowym zgłaszającego kraju (co dyskwalifikowałoby „Strefę interesów”).

„Strefa”, luźno oparta na angielskiej powieści zmarłego brytyjskiego autora Martina Amisa, została w dużej mierze sfinansowana przez brytyjską firmę producencką Film4, a wyreżyserowany przez urodzonego w Londynie Glazera. Jednak jego narodowość nie była decydująca: japońskiego nominowanego w kategorii „Perfect Days” wyreżyserował Niemiec Wim Wenders, choć jego współscenarzystą i producentami byli Japończycy.

Jedynie Stany Zjednoczone (i ich terytoria, w tym Portoryko) nie mogą zgłaszać filmu w kategorii Międzynarodowy film fabularny. „Strefa” była trzecią nominacją z Wielkiej Brytanii, po dwóch zgłoszeniach w języku walijskim: „Hedd Wyn” w 1993 r. i „Solomon and Gaenor” w 1999 r. Spośród 20 tytułów zgłoszonych przez Wielką Brytanię od 1991 r. film Glazera jest najlepszą najpierw w języku niemieckim i polskim.

Zwycięstwo Wielkiej Brytanii czyni ją także pierwszym krajem bez wcześniejszego zwycięstwa, który otrzymał tę nagrodę od czasu, gdy w 2020 r. Korea Południowa zwyciężyła za film „Parasite”. Zwyciężyły Włochy z 14 miejscami i Francja z 12 miejscami.

Oczywiście „Parasite” był także pierwszym filmem nieanglojęzycznym, który zdobył Oscara dla najlepszego filmu. Pięć nominacji dla „Strefy”, w tym dla najlepszego filmu, pokazało szerokie poparcie dla filmu wśród członków Akademii, co z pewnością pomogło jej w kampanii w kategorii Międzynarodowy Film Fabularny.

Pięciu z sześciu ostatnich zwycięzców w tej kategorii było także nominowanych w kategorii najlepszy film: „Roma”, „Parasite”, „Drive My Car”, „Wszystko cicho na froncie zachodnim” i „Strefa interesów”. Ten trend sięga algierskiego thrillera „Z” z 1969 roku, który był nominowany do nagrody dla najlepszego filmu i zdobył nagrodę dla najlepszego filmu międzynarodowego.

A konkretnie w kategorii Międzynarodowego Filmu Fabularnego „Strefa” jest drugim filmem, którego akcja rozgrywa się w obozie koncentracyjnym Auschwitz, który zdobył tę nagrodę w ciągu ostatnich 10 lat. Akcja węgierskiego „Syna Szawła” (2015) rozgrywała się w murach obozu zagłady, choć oba filmy nie różniły się stylistycznie. „Syn Saula” został nakręcony niemal w całości w zbliżeniach, natomiast w „Strefie” nie ma ani jednego. Natomiast „Strefa”, rozgrywająca się zaledwie kilka metrów od obozu, jest głęboko niepokojąca ze względu na odważną decyzję Glazera, aby nigdy nie przedstawiać wizualnie horroru w ścianach.