Najważniejsze wiadomości
Zobacz, kto ratuje europejskie demokracje
Polska, która w latach 80. przodowała w demontażu imperium sowieckiego, została w zeszłym tygodniu nagrodzona za przywództwo w walce z autorytarnym trendem w Europie. Władza wykonawcza Unii Europejskiej ogłosiła, że Polska natychmiast otrzyma 148,5 miliarda dolarów z zamrożonych funduszy unijnych po tym, jak kraj – pod przewodnictwem młodych wyborców – podjął pierwsze kroki w celu przywrócenia podstawowej zasady demokratycznych rządów: równości praworządności przed bezstronnymi sędziami.
„Polska z dziecka z problemami konstytucyjnymi staje się orędownikiem demokracji” – powiedziała niemiecka minister stanu ds. Europy Anna Lührmann.
UE wstrzymała należne Polsce pieniądze, ponieważ poprzedni rząd Prawa i Sprawiedliwości (znanego pod polskim akronimem PiS) naruszył zasadę trójpodziału władzy i podważył niezależność sądownictwa. Od 2015 r., kiedy partia wygrała wybory, zmieniła proces selekcji sędziów, tak aby w ławach sędziowskich zasiadały tysiące lojalistów partyjnych.
PiS stracił władzę po wyborach w październiku ubiegłego roku, w których frekwencja wyniosła 74% i była najwyższa od ponad stu lat. „15 października polscy obywatele wybrali demokrację i praworządność” – powiedział reporterom Donald Tusk, nowy premier. „To prawdziwi bohaterowie polskiej historii”.
Pojawili się zwłaszcza wyborcy poniżej 29 roku życia. Frekwencja w głosowaniu wyniosła prawie 69% w porównaniu z 46% w 2019 r. Pod rządami poprzedniego rządu doświadczyli oni erozji swobód obywatelskich, charakteryzującej się większą nierównością w orzecznictwie.
„Wynik październikowych wyborów powinien nam przypomnieć, że upadek demokracji nie jest nieunikniony i można go zatrzymać” – napisał w The Conversation Patrice McMahon, profesor nauk politycznych na Uniwersytecie Nebraska-Lincoln.
Nową koalicję rządową Tuska czeka żmudna walka o oczyszczenie polskiego sądownictwa. Urzędujący prezydent, zwolennik PiS, którego kadencja kończy się w przyszłym roku, może zawetować uchwały parlamentu. Niemniej jednak UE ma wystarczające zaufanie do początkowych reform nowego rządu, aby rozpocząć udostępnianie Polsce obiecanych przez blok środków.
„Jesteśmy pod wrażeniem [the efforts] „Polakom bardzo zależy na przywróceniu praworządności będącej podstawą ich społeczeństwa” – powiedziała Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. „Społeczeństwo, w którym wszyscy przestrzegają zasad. Społeczeństwo, w którym ludzie i firmy ufają instytucjom i mogą pociągać władze do odpowiedzialności. Razem będziemy chronić praworządność w całej Europie”.
„Zapalony odkrywca. Miłośnik piwa. Miłośnik bekonu. Fanatyk sieci. Przedsiębiorca. Pisarz”.
