Zęby późnojurajskich ryb drapieżnych pod mikroskopem

Skamieniałości odkryto w kamieniołomie Owadów-Brzezinki, jednym z najciekawszych stanowisk paleontologicznych w Polsce. Stanowisko położone na terenie gminy Sławno (woj. łódzkie) znane jest z wyjątkowo dobrze zachowanych skamieniałości organizmów morskich i lądowych z późnej jury.

Tym razem naukowcy z Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutu Paleobiologii PAN skupili się na zębach dużych ryb drapieżnych z późnej jury.

„Znamy liczne taksony ryb kostnych z późnej jury. Ryby jurajskie licznie reprezentowane były przez dwie grupy: holosteany (Holostej) i dokostne (Teleost). Ci pierwsi dominowali wówczas, dziś stanowią mniejszość. Z kolei dziś dominują ci drudzy” – mówi Łukasz Weryński, doktorant w Instytucie Nauk Geologicznych.

Skamieniałości obu grup odnaleziono w Owadowie-Brzezinkach, w warstwie płaskiego wapienia, gdzie ryby są dobrze zachowane). W badaniach grupę holostean reprezentowały skamieniałości ryb z Caturoidea nadrodzina: gatunek Strobilodus sp. i zęby Caturoidea ind.i teleosts przez ryby z rzędu pachykormiformy; Orthocormus teyleri.

„Główną kwestią jest to, że dwa duże drapieżniki podobnej wielkości (do 1-1,5 m długości) żyły w podobnym i bardzo płytkim środowisku. Takie współistnienie jest możliwe, gdy taksony zajmują różne nisze ekologiczne, czyli pełnią odmienne funkcje w ekosystemie i żywią się różnymi pokarmami. Założyłem, że jednym z czynników pozwalających na takie współistnienie jest różnica w uzębieniu” – powiedział Weryński PAP – Nauka w Polsce.

Naukowcy postanowili sprawdzić to za pomocą mikroskopów optycznych i elektronowych. „Wykazaliśmy różnice w budowie zębów badanych ryb. W okazach reprezentującychCaturoideazęby zbudowano z ortodentyny – rodzaju zębiny o strukturze podobnej do ludzkiej, która przyrasta od 20 do 30 mikrometrów dziennie. Jednakże badany okaz wykazywał nieregularny wzrost, co może świadczyć o niestabilnych warunkach środowiskowych. Z kolei w Orthocormus tayleri, wewnętrzna struktura zęba jest bardziej podobna do kości; jest silnie unaczyniony i szybko rośnie” – stwierdził paleontolog.

Dodał, że kształt zębów też był inny. „U pachykormiformów zęby były bardziej przystosowane do chwytania i przekłuwania, podczas gdy zęby katuroidów przekłuwały i przecinały, o czym świadczy obecność krawędzi tnących. Różnice strukturalne zaobserwowane w zębach pomagają wyjaśnić, w jaki sposób te drapieżne ryby płetwiaste mogą współistnieć” – powiedział.

Weryński dodał, że według jego wiedzy jest to pierwsze badanie mikroskopowe zębów ryb reprezentujących te taksony. „Zazwyczaj badania porównawcze ryb późnojurajskich przeprowadzano makroskopowo. Nasze badania są pierwszymi, które porównują wewnętrzną strukturę zębów za pomocą badania mikroskopowego” – powiedział.

Więcej informacji w publikacji źródłowej pod adresem Polska Akta Paleontologiczna. (PAPKA)

PAP – Nauka w Polsce, Agnieszka Kliks-Pudlik

akp/ zan/ kap/

tr. RL