Z nowego raportu wynika, że ​​płazy wymierają na całym świecie

Analiza danych światowych z ostatnich dwóch dekad wykazała, że ​​zmiany klimatyczne zagrażają nie tylko salamandrom, ale także żabom i płazom. Niszczenie siedlisk i choroby sprawiają, że płazy są jednymi z najbardziej zagrożonych zwierząt na naszej planecie. Międzynarodowa grupa ekspertów poszukiwała skutecznych środków ochrony płazów na całym świecie. Za podstawowy środek uznali ochronę i przywracanie lasów.

Profesor Philippe JR Kok z Uniwersytetu Łódzkiego znalazł się w gronie badaczy, którzy badali zagrożenia ze strony płazów, trendy populacyjne i obszary występowania w Tarczy Gujany – w Pantepui. Przedstawiciel Uniwersytetu Łódzkiego był regionalnym przewodniczącym Grupy Specjalistycznej ds. Płazów IUCN SSC ds. Tarczy Gujany. Wyniki badań opublikowano w NaturaW raporcie „Kontynuacja spadku liczebności płazów na świecie w obliczu pojawiających się zagrożeń”.

W raporcie oceniono ryzyko wyginięcia ponad 8 000 gatunków płazów z całego świata, w tym 2 286 gatunków ocenianych po raz pierwszy. W latach 2004–2022 kilka krytycznych zagrożeń doprowadziło do wyginięcia ponad 300 płazów. Zmiana klimatu była głównym zagrożeniem dla 39% tych gatunków. Według raportu prawie 41% wszystkich ocenianych na świecie gatunków płazów jest obecnie w pewnym stopniu zagrożonych: krytycznie zagrożonych, zagrożonych lub podatnych na zagrożenia. Dla porównania, odsetek ten wynosi 26,5% ssaków, 21,4% gadów i 12,9% ptaków. Dodatkowe dane zostaną wkrótce opublikowane na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN.

Jak podał w notatce prasowej UŁ prof. Kok, salamandra plamista (salamandra salamandra), występujący w południowej Polsce, nie jest obecnie zagrożony, głównie ze względu na duży obszar występowania. Jednakże liczba ludności spada z powodu takich czynników, jak nowo pojawiające się choroby (np. Batrachochytrium salamandrivoranspatogenem grzybowym), zabudowę mieszkaniową i niszczenie siedlisk, wprowadzanie ryb drapieżnych (larwy salamandry rozwijają się w wodzie i żywią się nimi ryby), rolnictwo i zanieczyszczenie środkami agrochemicznymi.

Naukowcy wyjaśniają, że płazy są niezwykle wrażliwe na zmiany w swoim środowisku. Nie mogą podróżować daleko, aby uciec przed rosnącą częstotliwością i intensywnością ekstremalnych upałów, pożarów, susz i huraganów wywołanych zmianami klimatycznymi. Zgodnie z dokumentem niszczenie i degradacja siedlisk następuje w wyniku rolnictwa (w tym upraw, hodowli zwierząt, np. hodowli bydła i bydła, oraz leśnictwa), rozwoju infrastruktury i innych gałęzi przemysłu. Eksperci zalecają poszerzenie ochrony siedlisk i korytarzy w miejscach najważniejszych dla różnorodności biologicznej.

Spadek liczebności płazów jest również spowodowany chorobami chytrid grzyb, który zdziesiątkował już gatunki płazów w Ameryce Łacińskiej, Australii i Stanach Zjednoczonych. Jak wynika z komunikatu prasowego, w 2022 roku profesor Kok wraz ze współpracownikami zgłosił obecność patogenu grzybiczego Batrachochytrium dendrobatidis w Pantepui i wykazało, że nawet ograniczona infrastruktura ludzka umożliwiająca jedynie ruch pieszy stanowi istotny czynnik ryzyka wprowadzenia choroby do izolowanych ekosystemów (publikacja na ten temat dostępna jest Tutaj).

Ameryka Północna jest domem dla najbardziej zróżnicowanej biologicznie społeczności salamandrów na świecie, w tym grupy salamandrów bezpłucnych występujących licznie w Appalachach we wschodnich Stanach Zjednoczonych. Z tego powodu ekolodzy obawiają się, że śmiertelna choroba salamandry występująca w Azji i Europie tzw Batrachochytrium salamandrivorans (Bsal), uda się do obu Ameryk. Eksperci wskazują, że praktyki bezpieczeństwa biologicznego powinny obejmować zarówno dzikie, jak i żyjące w niewoli płazy.

Gatunki, które wymarły od 2004 roku obejmują Chiriquí żaba arlekin (Atelopus chiriquiensis) z Kostaryki i spiczastej żaby dziennej (Taudactylus acutirostris) z Australii i dwa gatunki z Gwatemali: Craugastor Myllomyllon i fałszywa salamandra z Jalpa Creek (Pseudoeurycea exspectata). Uważa się, że ponad 160 krytycznie zagrożonych płazów wymarło. Z oceny wynika również, że od 1980 r. status 120 gatunków poprawił się na Czerwonej Liście bezpośrednio w wyniku środków ochronnych, w większości dzięki ochronie siedlisk i zarządzaniu nimi.

Autorzy raportu dodają, że na liście powodów, dla których warto chronić płazy, znajduje się ich rola lecznicza, zwalczanie szkodników, ostrzeganie o warunkach środowiskowych i upiększanie planety. (PAPKA)

PAP – Nauka w Polsce

kol/ bar/ kap/

tr. RL