Świat
Wybory europejskie: partia centrolewicowa z trudem powstrzymuje wzrost prawicy
Źródło obrazu, Andreasa SOLARO/AFP
- Autor, Laura Gozzi
- Rola, wiadomości BBC
„Dusza Europy jest w niebezpieczeństwie” – hiszpański premier Pedro Sánchez ostrzegł swoich centrolewicowych polityków europejskich zgromadzonych w Rzymie przed trudną kampanią wyborczą do UE.
Pytanie brzmiało, jak powstrzymać pozornie niepowstrzymany wzrost liczby partii prawicowych i skrajnie prawicowych w wyborach do Parlamentu Europejskiego, które rozpoczynają się w czwartek w Holandii i trwają do niedzieli we wszystkich 27 państwach członkowskich UE.
Tylko cztery państwa członkowskie UE mają w rządzie partie centrolewicowe lub lewicowe, a wyniki ostatnich wyborów były słabe. Wróżby na nadchodzące dni nie są dobre.
Według profesora Marca Lazara z Sciences Po w Paryżu i Università Luise di Roma europejska lewica jest w „złym stanie zdrowia”. Jest to wynik stałego spadku, który rozpoczął się pod koniec lat 90. i na początku XXI wieku.
Centrolewicowa grupa UE jest drugą co do wielkości grupą w ustępującym Parlamencie Europejskim. Znany jako Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (S&D) najprawdopodobniej zachowa 139 mandatów w 720-osobowym parlamencie.
Rośnie w siłę europejska prawica, a każdy sukces centrolewicy prawdopodobnie zostanie zrekompensowany stratami gdzie indziej.
Oczekuje się, że Socjaliści i Demokraci zdobędą większość w zaledwie czterech krajach – w Szwecja, Dania, Litwa i MaltaNawet wtedy duńscy Socjaldemokraci pod przywództwem premier Mette Frederiksen będą musieli przygotować się na znaczną utratę poparcia.
Twój kraj jest jednym z zaledwie czterech z 27 państw członkowskich, w których na czele stoją partie centrolewicowe lub lewicowe. Hiszpanii, Niemczech i Malcie są inni.
Źródło obrazu, Pontus LUNDAHL/TT AGENCJA WIADOMOŚCI/AFP
Hiszpańscy socjaliści pod przywództwem Pedro Sáncheza i socjaldemokraci pod przywództwem kanclerza Niemiec Olafa Scholza mogą zostać wyprzedzeni przez swoich konserwatywnych przeciwników – chadeków w Niemczech i Partii Ludowej (PP) w Hiszpanii.
Od zwycięstwa w wyborach federalnych w 2021 r. partia Scholza stale traci poparcie i obecnie toczy walkę o drugie miejsce ze skrajnie prawicową AfD.
Pedro Sánchez jest w lepszej sytuacji, ponieważ wynegocjował kontrowersyjną amnestię z katalońskimi partiami niepodległościowymi. Ale to również naraziło go na krytykę ze strony PP i prawicowego ekstremisty Vox.
W przypadku niektórych lewicowych partii opozycyjnych sytuacja może się znacznie pogorszyć, ponieważ istnieje ryzyko, że zostaną wyprzedzone przez skrajną prawicę.
Paweł Zerka, starszy specjalista ds. polityki w Europejskiej Radzie Stosunków Zagranicznych, powiedział, że partie centrolewicowe odwróciły się w ostatnich latach od tradycyjnych idei socjalistycznych w kierunku bardziej liberalnej polityki. Są zatem „zbyt podobni” do partii centroprawicowych, które „również są proeuropejskie i mają podobne stanowiska w sprawie polityki gospodarczej i klimatycznej”.
Z niedawnych badań wynika, że dla większości Europejczyków głównymi troskami są ubóstwo, zdrowie publiczne, gospodarka oraz obronność i bezpieczeństwo UE.
I chociaż Grupa S&D obiecuje w swoim manifeście wyborczym zająć się tymi właśnie problemami, profesor Marc Lazar twierdzi, że dla wielu wyborców jest już za późno, ponieważ lewica nie zapewniła im ochrony, gdy miała szansę.
Źródło obrazu, Telmo Pinto/NurZdjęcie
Podczas gdy lewica w kwestiach społeczno-gospodarczych skierowała się w stronę centrum, prawica i skrajna prawica zyskały na sile – mówi Paweł Zerka. Bariery miały trzymać na dystans bardziej skrajne partie i wzmacniały przekonanie, że to one, a nie lewica, stanowią prawdziwą opozycję wobec centrum.
Następnie lewica rozpoczęła kampanię dotyczącą takich kwestii, jak kwestie płci, prawa LGBT i polityka środowiskowa, które cieszyły się popularnością wśród młodych wyborców w miastach, ale mniej wśród rodzin pracujących.
„W wielu krajach europejskich siły centrolewicowe są obecnie postrzegane jako bogata, postępowa elita miast” – przekonuje Zerka.
Niektóre partie lewicowe zdały sobie z tego sprawę i łączą politykę postępową i konserwatywną.
Duńscy Socjaldemokraci przyjęły twarde stanowisko w kwestii migracji Rumuńscy Socjaldemokraci mieszać konserwatywne wartości i tendencje eurosceptyczne z centrolewicową polityką gospodarczą.
Kwestia migracji ukształtowała i zdominowała debatę polityczną w Europie w ciągu ostatniej dekady, a wielu wyborców „starej lewicy” szukało rozwiązań gdzie indziej.
Francuskie Rassemblement National pod przywództwem Marine Le Pen i Jordana Bardelli odniosło większy sukces ze swoim programem antyimigranckim niż większość innych partii i w rezultacie zdobyło głosy. Rassemblement National znacznie wyprzedza wszystkich swoich konkurentów w tych wyborach.
Francuskie badanie przeprowadzone wkrótce po wyborach we Francji w 2022 r. wykazało, że 42% mężczyzn i kobiet z klasy robotniczej głosowało na Marine Le Pen. Burmistrz RN powiedział, że lewica „zapomniała o swoich podstawowych zasadach, wspierając mniejszości zamiast pracowników – podczas gdy my ich broniliśmy”.
Nad Alpami, Włoska Partia Demokratyczna (PD) stara się znaleźć spójne stanowisko, aby przeciwstawić się antyimigranckiemu przesłaniu skrajnie prawicowych Braci Włoch (FdI) Giorgii Meloni. Partia pozostaje wewnętrznie podzielona i opozycyjna, ale oczekuje się, że w tych wyborach zajmie drugie miejsce za FdI.
Źródło obrazu, DAVID COSTA/AFP
To nie wszystkie złe wieści dla lewicy.
socjaliści francuscy Europejczycy mają nowego mistrza w postaci Raphaëla Glucksmanna, który wyłonił się jako umiarkowany, proeuropejski polityk po upadku sojuszu partii lewicowych we francuskich wyborach dwa lata temu.
Umiarkowani od dawna czuli się wyalienowani w stosunku do antykapitalistycznego eurosceptyka Jeana-Luca Mélenchona, który od lat jest najwybitniejszą postacią francuskiej lewicy.
Glucksmann jest członkiem Parlamentu Europejskiego od 2019 r. i nie ma szans na dogonienie Rassemblement National Jordana Bardelli. O drugie miejsce walczy jednak z centrową listą Renew, wspieraną przez prezydenta Emmanuela Macrona.
Szwedzka Partia Socjaldemokratyczna oczekuje się, że w czerwcu uzyska 30% głosów i pozostanie największą partią w Szwecji, nawet z centroprawicową koalicją w rządzie.
Jednak jak na ruch, który niegdyś dominował na scenie europejskiej, są to marne zyski.
W ciągu ostatniej dekady UE była świadkiem wydarzeń, które mogły wzmocnić tradycyjnie proeuropejską lewicę – od Covid-19 przez wojnę na Ukrainie po walkę ze zmianami klimatycznymi – gdy stało się jasne, jak ważne jest wspólne europejskie reagowanie .
Podobnie obecny kryzys kosztów życia mógł być dla lewicowych polityków okazją do opowiedzenia się za silniejszymi środkami socjalnymi.
Komentatorzy uważają, że część problemu może wynikać z dzisiejszego przywództwa.
Olaf Scholz został oskarżony o wahania w kwestii Ukrainy, a przywódczyni włoskiej partii centrolewicowej Elly Schlein została skrytykowana za nadmierne podziały.
„Już dawno nie widzieliśmy tak wielkich przywódców lewicy, jak Tony Blair, Gerhard Schröder czy François Mitterrand” – przekonuje prof. Lazar. „Kiedy myślimy dziś o przywództwie w Europie, myślimy o [Hungary’s Viktor] Orbana, [Italy’s Giorgia] Melon, [France’s Marine] „LePena”.
Dlatego Raphaël Glucksmann w stosunkowo krótkim czasie wzbudził tak duże zainteresowanie wyborców we Francji, obiecując swoim zwolennikom, że będzie „wielką, ogromną niespodzianką” tych wyborów.
„Organizator. Entuzjasta podróży. Rozwiązuje problemy. Miłośnik muzyki. Oddany uczony kulinarny. Nieuleczalny fan internetu. Zwolennik popkultury.”
