Wojna Izrael-Hamas i wiadomości z Gazy: aktualizacje na żywo

Kolumbia w tym tygodniu stała się drugim po Boliwii krajem Ameryki Południowej, który zerwał stosunki z Izraelem. W dniu, w którym Boliwia ogłosiła swoje oświadczenie, zarówno Kolumbia, jak i Chile oświadczyły, że odwołają swoich ambasadorów z Izraela Honduras poszedł w ich ślady na dniach. W tym miesiącu Belize zerwało także stosunki dyplomatyczne z Izraelem.

Państwa arabskie, takie jak Jordania i Bahrajn, z którymi Izrael ściśle współpracuje w kwestiach bezpieczeństwa, również odwołały swoich ambasadorów w obliczu publicznego oburzenia w związku z rosnącą liczbą ofiar śmiertelnych w Gazie. Izraelska ofensywa utrudniła także kierowane przez USA wysiłki na rzecz zawarcia porozumienia normalizującego stosunki dyplomatyczne między Izraelem a Arabią Saudyjską, co, jak miał nadzieję izraelski premier Benjamin Netanjahu, będzie ważną częścią jego dziedzictwa.

Administracja Bidena, główny sojusznik Izraela, nie wykazała żadnych oznak wycofywania wsparcia wojskowego, mimo że ostrzega przed izraelską inwazją na Rafah w południowej Strefie Gazy, gdzie ponad milion ludzi szuka schronienia. Izrael otrzymał w tym tygodniu ulgę, gdy sąd Organizacji Narodów Zjednoczonych odmówił nakazania Niemcom, drugiemu po Stanach Zjednoczonych dostawcy broni dla Izraela, zaprzestania sprzedaży tej broni.

Mimo to posunięcia Turcji i innych krajów uwydatniają, jak wojna w Gazie, trwająca już prawie siedem miesięcy, zbiera coraz większe żniwo na globalnej pozycji Izraela.

W ostatnich latach doszło do zbliżenia między Izraelem a Turcją. W 2022 roku oba kraje ogłosiły przywrócenie pełnych stosunków dyplomatycznych. Byli już bliskimi partnerami handlowymi, a według statystyk izraelskiego rządu w 2023 r. Turcja wysłała do Izraela eksport o wartości około 4,6 miliarda dolarów.

Zaledwie kilka tygodni przed atakiem Hamasu na Izrael 7 października Netanjahu i prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan spotkali się po raz pierwszy w Nowym Jorku podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Jak poinformowało wówczas biuro Netanjahu, obaj przywódcy zgodzili się odwiedzać swoje kraje.

Teraz jednak nadzieje na cieplejsze relacje wydają się płonne. Po ataku Hamasu na Izrael Erdogan szybko przyjął zdecydowane stanowisko retoryczne na korzyść palestyńskiej grupy zbrojnej, którą nazwał „organizacją wyzwolenia”; Pod koniec kwietnia spotkał się z przywódcami Hamasu, co jeszcze bardziej wzbudziło gniew Izraela.

W piątek Erdogan powiedział, że decyzja o zawieszeniu handlu była próbą wywarcia nacisku na Izrael, aby osiągnął zawieszenie broni z Hamasem. Zarówno Izrael, jak i mediatorzy, w tym Katar, Egipt i Stany Zjednoczone, wciąż czekają na odpowiedź Hamasu na przedstawioną w tym tygodniu propozycję zawieszenia broni. Urzędnicy amerykańscy, w tym William J. Burns, szef CIA, który był w piątek w Kairze na rozmowach, obwinili Hamas za nieosiągnięcie porozumienia.

„Mamy jeden cel: zmusić rząd Netanjahu, który wymknął się spod kontroli przy bezwarunkowym wsparciu wojskowym i dyplomatycznym Zachodu, do zawieszenia broni” – powiedział Erdogan w piątkowym przemówieniu w Ankarze. „Po ogłoszeniu zawieszenia broni i dopuszczeniu odpowiedniej pomocy humanitarnej do Gazy cel ten zostanie osiągnięty”.

Decyzja o wstrzymaniu importu i eksportu z Izraelem była dla Erdogana czymś wysoce niezwykłym, który generalnie pozwolił na rozwój bliskich powiązań gospodarczych w cieniu wysokich napięć politycznych, stwierdziła Gallia Lindenstrauss, ekspert ds. tureckiej polityki zagranicznej w Instytucie Bezpieczeństwa Narodowego Studiuje think tank w Tel Awiwie.

Erdogan prawdopodobnie miał nadzieję, że wykorzysta tę kwestię do zażegnania rosnącego niezadowolenia w kraju w związku z jego dwudziestoletnimi rządami, gdy przywódcy opozycji zwyciężyli w kilku gminach w wyborach lokalnych na początku tego roku, stwierdziła Lindenstrauss. Ale istnieje również próba „wykorzystania słabości Izraela, a zwłaszcza słabości Netanjahu, do dalszego osłabienia Izraela i zdobycia wpływów w regionie” – dodała.

Wielu bliższych sojuszników Izraela wzywa obecnie do zawieszenia broni i uwolnienia zakładników przetrzymywanych przez palestyńskie grupy zbrojne w Gazie. W marcu Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła uchwałę wzywającą do zawieszenia broni w Strefie Gazy podczas muzułmańskiego świętego miesiąca Ramadan.

Wojna doprowadziła także do ponownych wezwań ze strony niektórych krajów do uznania państwa palestyńskiego, co jest posunięciem w dużej mierze symbolicznym, ale Netanjahu stanowczo się temu sprzeciwia. Hiszpania i Irlandia, wśród innych krajów europejskich, zadeklarowały, że pracują nad uznaniem państwa Palestyny.

Waszyngton od dawna mówił, że chociaż popiera ostateczne utworzenie państwa palestyńskiego, uznanie powinno nastąpić po negocjacjach między przywódcami izraelskimi i palestyńskimi.

Zmiana tonu odzwierciedla ogromne koszty wojny poniesionej przez Palestyńczyków. Według lokalnych władz ds. zdrowia w wyniku wojny w Gazie w ciągu ostatnich siedmiu miesięcy zginęło ponad 34 000 ludzi, w większości kobiety i dzieci. Według izraelskich urzędników ofensywa Izraela nastąpiła po ataku pod przewodnictwem Hamasu z 7 października, w którym zginęło około 1200 osób, a kolejnych 250 zostało wziętych jako zakładników.