W wieku 81 lat zmarł Mirosław Hermaszewski, pierwszy Polak w kosmosie

— W wieku 81 lat zmarł Mirosław Hermaszewski, który jako pierwszy i jak dotąd jedyny obywatel Polski poleciał w kosmos.

O śmierci Hermaszewskiego w poniedziałek (12 grudnia) poinformował jego zięć, poseł do Parlamentu Europejskiego Ryszard Czarnecki, w poście na Twitterze.

„W imieniu rodziny potwierdzam smutną wiadomość o śmierci generała Mirosława Hermaszewskiego – pierwszego polskiego kosmonauty, świetnego pilota, dobrego męża i ojca oraz ukochanego dziadka” – napisał Czarnecki na Twitterze. „Odszedł na wieczne czuwanie”.

Jako pilot Polskich Sił Powietrznych Hermaszewski został wybrany jako jeden z 500 kandydatów na potencjalnego pierwszego astronautę w swoim kraju – tylko on wtedy o tym nie wiedział. Początkowo trzymany w niewiedzy na temat tego, na czym on i jego koledzy byli testowani, dopiero po zmniejszeniu grupy Hermaszewski odkrył, dokąd prowadzi ten proces.

Wreszcie w listopadzie 1976 roku Hermaszewski wraz ze swoim rodakiem Zenonem Jankowskim został wybrany wraz z innymi finalistami z Niemiec i Czechosłowacji do przyłączenia się do programu Interkosmos, radzieckiej inicjatywy, która zapraszała sojuszników do szkolenia i wysyłania swoich obywateli na rosyjskie misje kosmiczne.

Po dwóch latach podstawowego szkolenia w Centrum Szkolenia Kosmonautów im. Jurija Gagarina w Star City w Rosji Hermaszewski został przydzielony do lotu wraz z radzieckim kosmonautą Piotrem Klimukiem na pokładzie Sojuza 30 – 8-dniowej misji na stację kosmiczną Salut 6.

„Ja, obywatel PRL, czuję się zaszczycony możliwością wykonania lotu kosmicznego na sowieckim statku kosmicznym Sojuz 30 i stacji orbitalnej Salut 6. Zaufania, jakim zostałem obdarzony, nie zawiodę” – powiedział Hermaszewski kilka minut później. zanim on i Klimuk wystartowali z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie 27 czerwca 1978 r.

Wylatując z drugą misją programu Interkosmos, Hermaszewski stał się 97. osobą, która poleciała w przestrzeń kosmiczną i 89. osobą, która okrążyła Ziemię (według Rejestru Podróżników Kosmicznych stowarzyszenia Space Explorers Association). Po zadokowaniu na jednomodułowej stacji Salut Hermaszewski i Klimuk dołączyli do Władimira Kovalionka i Aleksandra Iwanczenkowa na pokładzie placówki.

Podczas pobytu na orbicie Hermaszewski pomógł przeprowadzić 11 eksperymentów naukowych, w tym hodować kryształy i oceniać, dlaczego niektóre produkty spożywcze smakują lepiej niż inne w warunkach mikrograwitacji. Fotografował także Ziemię, a zwłaszcza Polskę, choć zachmurzenie panujące nad jego krajem bardzo utrudniało wykonanie zdjęć. Zmierzył także pojemność płuc i tętno, zarówno podczas ćwiczeń, jak i podczas noszenia kombinezonu ciśnieniowego.

Hermaszewski i Klimuk opuścili Salut 6 na pokładzie Sojuza 30 i powrócili na Ziemię 5 lipca 1978 r. Jako jedyny lot kosmiczny Hermaszewski spędził w kosmosie 7 dni i 22 minuty.

Mirosław „Mirek” Hermaszewski urodził się 15 września 1941 roku w Lipnikach na terenie dawnej Polski, ale wówczas i obecnie znajdującej się na Ukrainie. Licencję pilota uzyskał w 1961 roku i rozpoczął naukę na pilota myśliwskiego w „Szkole Orłów” w Dęblinie. Ukończywszy szkołę z najlepszym wynikiem, Hermaszewski został przydzielony do pułku obrony powietrznej w Poznaniu i kontynuował szkolenie na myśliwcu odrzutowym MiG-15. W 1971 ukończył Akademię Wojskową im. Karola Świerczewskiego.

Początkowo otrzymał rozkaz powrotu do Warszawy po zakończeniu lotu kosmicznego, później został mianowany komendantem Szkoły Pilotów Myśliwskich w Dęblinie, a w 1987 r. został dyrektorem tej placówki. W 1988 roku Hermaszewski otrzymał awans do stopnia generała brygady, a trzy lata później pełnił funkcję zastępcy dowódcy Sił Powietrznych RP. Latał na odrzutowcach do 2005 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę po wylataniu ponad 2000 godzin.

Hermaszewski dwukrotnie bezskutecznie ubiegał się o mandat posła do polskiego parlamentu, ale w 2002 roku został wybrany w wyborach samorządowych do Sejmiku Województwa Mazowieckiego.

W 2009 roku Hermaszewski wydał swoją autobiografię „Ciężar nieważkości. Opowieść pilota-kosmonauty”. Jego wizerunek pojawił się na polskich i zagranicznych znaczkach pocztowych, odznakach, emblematach i medalionach.

Po wyniesieniu w kosmos pierwszego polskiego zegarka cyfrowego, wyprodukowano i sprzedano pamiątkowe wersje inspirowane zegarkiem („Kosmonaut” firmy zegarmistrzowskiej G. Gerlach).

Za zasługi dla kraju i radzieckiego programu kosmicznego Hermaszewski został uhonorowany wieloma medalami i odznaczeniami, w tym Złotą Gwiazdą Bohatera Związku Radzieckiego i Orderem Lenina.

W 1966 roku ożenił się z Emilią (z domu Łazar) Hermaszewską i razem mieli dwójkę dzieci, Mirosława i Emilię, którzy z kolei dali mu czworo wnucząt.