Ukraina i Polska rozpoczęły wspólne badania dna morskiego Antarktyki

Na lodołamaczu badawczym Noosfera rozpoczęto nowe międzynarodowe badania życia na dnie morskim Antarktyki, inicjując nowy kierunek współpracy naukowej między Ukrainą a Polską.

Narodowe Antarktyczne Centrum Naukowe ogłoszony to na Facebooku.

W ramach współpracy polskich i ukraińskich naukowców po raz pierwszy pobrano próbki fauny morskiej z dna Oceanu Południowego.

Do badań wykorzystano specjalny włok denny. Badania przeprowadzono w rynnie Penola (w pobliżu stacji badawczej Vernadsky Research Base) na trzech różnych głębokościach.

Na każdej głębokości znaleziono różne organizmy morskie. Na głębokości 250 metrów dominowały gąbki, duże gwiazdy morskie i holothuriany (znane również jako ogórki morskie ze względu na podobny kształt).

Na głębokości 200 metrów żyją średniej wielkości gatunki rozgwiazd, ślimaki, duże wieloszczety i ophiuroidy (znane również jako „kruche gwiazdy” ze względu na ich charakterystyczny sposób poruszania się: gdy pełzają po dnie morskim, ich ramiona zwijają się jak węże) były najczęściej spotykane.

Na głębokości 120 metrów odłowiono kilka gatunków szkarłupni i kolonie gatunków osiadłych mszywiołów.

Próbki przechowywane są w pojemniku w specjalnych komorach zamrażalniczych. Po dostarczeniu do laboratorium na „kontynencie” naukowcy wyodrębnią i zsekwencjonują (odczytają) kod genetyczny wybranych organizmów oraz zbadają ilość metalu obecnego w ich szkieletach mineralnych.

Jedną z najbardziej zaawansowanych metod badania ekosystemów morskich jest analiza DNA środowiska (eDNA). Dzięki tej metodzie w pojedynczej próbce wody można zidentyfikować dziesiątki, a nawet setki gatunków organizmów żywych za pomocą specyficznych markerów molekularnych. Pozwala to na oszczędność czasu i kosztów, a także znacznie mniejsze szkody dla środowiska w porównaniu z tradycyjnymi metodami badawczymi, które często wiążą się z obowiązkowym odławianiem żywych stworzeń.

Naukowcy zaobserwowali, że zmiany klimatyczne prowadzą do wzrostu temperatury wody morskiej i jej zakwaszenia (spadku pH). W wodach bardziej kwaśnych i cieplejszych zmienia się fizjologia zwierząt, prowadząc je głównie do wchłaniania metali z wody ze znacznie większą intensywnością i odkładania ich w elementach szkieletu, takich jak kości, muszle, pancerze itp.

Szkielet zanieczyszczony metalem staje się słabszy. Ponadto utlenianie wody negatywnie wpływa na muszle zwierzęce utworzone z węglanu wapnia, ponieważ rozpuszcza się on w kwaśnym środowisku. W połączeniu z nagromadzeniem metali sprawia to, że szkieletowa podpora życia morskiego jest krucha i podatna na zagrożenia.

Dlatego też dzięki tym badaniom naukowcy będą w stanie ocenić wrażliwość/odporność bezkręgowców wodnych na zmiany w składzie chemicznym Oceanu Południowego i zidentyfikować grupy, które są głównie zagrożone konsekwencjami zmian klimatycznych na Antarktydzie.

Ze strony polskiej w śledztwie biorą udział pracownicy Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Gdańskiego. Obecne wspólne pobieranie próbek dennej fauny morskiej wyznacza początek nowego kierunku współpracy naukowej między Ukrainą a Polską. Ma on powstać w ramach długoterminowego wspólnego projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.