Toruńscy astronomowie odkryli superZiemię | Nauka w Polsce

NIEOCZEKIWANY TOWARZYSZ GORĄCEGO Jowisza

Planeta krąży wokół gwiazdy znanej jako WASP-84. Astronomowie spodziewają się, że ze względu na wysoką temperaturę nie będzie miał atmosfery. Dlatego jej skalista powierzchnia jest bezpośrednio wystawiona na intensywny przepływ światła, ciepła i wiatru emitowanego przez gwiazdę macierzystą.

W tym samym układzie planetarnym istnieje inna znana masywna planeta, nieco podobna do Jowisza, chociaż znajduje się na znacznie bliższej orbicie. Jego okres orbitalny wynosi nieco ponad osiem dni, dlatego zalicza się go do tzw. gorącego Jowisza.

„Przez długi czas uważano, że tego typu planety są samotne, pozbawione masywnych planetarnych towarzyszy, co z kolei bezpośrednio wpłynęło na nasze poglądy na temat powstawania i ewolucji układów planetarnych. Jednak obraz ten zmienił się w ciągu ostatnich kilku lat, gdy zaczęto odkrywać dodatkowe planety w unikalnych układach planetarnych z gorącymi Jowiszami. Postanowiliśmy przyczynić się do tej małej rewolucji” – mówi dr Gracjan Maciejewski, profesor UMK i kierownik grupy badawczej w Instytucie Astronomii Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki.

Układ planetarny WASP-84 był jednym z dziesięciu układów, które Weronika Łoboda badała w ramach projektu licencjackiego. „Przeanalizowałem pomiary jasności gwiazd, korzystając z obserwacji uzyskanych w 2021 roku za pomocą satelity kosmicznego Transiting Exoplanet Survey Satellite, aby wykryć niewielkie, okresowe spadki jasności. Mogą one być spowodowane cyklicznym zasłanianiem części dysku gwiazdy przez planetę przechodzącą w jej tle. Astronomowie nazywają to zjawisko tranzytem egzoplanetarnym” – mówi Łoboda.

ZMNIEJSZENIE blasku o połowę na kukurydzę jest kluczem do odkrycia

Weronika Łoboda, analizując gwiazdę WASP-84, odkryła w szumie słaby, prawie niezauważalny sygnał. Obliczenia wykazały, że spadki jasności wynosiły zaledwie połowę na tysiąc zarejestrowanego strumienia światła.

„To musiała być bardzo mała planeta, a w dodatku położona 16 razy bliżej swojej gwiazdy niż Merkury w Układzie Słonecznym!”, mówi. Spadek jasności podczas tranzytu odkrytej superziemi był niezwykle trudny do wykrycia nawet przez teleskopy kosmiczne. Aby to wykryć, astronomowie nałożyli na siebie dziesiątki obserwacji. Ta średnia pozwoliła nam opracować model zjawiska i poznać właściwości fizyczne nowej planety.

Nad weryfikacją odkrycia pracował m.in. Jan Golonka, doktorant Interdyscyplinarnej Szkoły Doktorskiej Akademii Kopernikańskiej. Mówi, że planeta okazała się powiększoną Ziemią z bogatym w żelazo jądrem i krzemianowym płaszczem.

Spośród tysięcy znanych planet w setkach pozasłonecznych układów planetarnych WASP-84 jest dopiero szóstym przypadkiem układu z gorącym Jowiszem i dodatkową planetą o małej masie, a trzecim, w którym określono masę takiej planety.

Astronomowie są przekonani, że to dopiero wierzchołek góry lodowej i że odkrycia tego typu będą coraz częstsze w miarę ulepszania technik wykrywania.

Odkrycie dokonane przez toruńskich astronomów zostało opisane w: A papier opublikowane dzięki międzynarodowej współpracy z naukowcami z Niemiec i Hiszpanii. Artykuł źródłowy jest dostępny Tutaj. (PAPKA)

PAP – Nauka w Polsce

kol/ agt/ kap/

tr. RL