Teraz albo nigdy. Biden musi zatrzymać ukochany rurociąg Putina

Poniższy komentarz pojawił się po raz pierwszy w New York Times 30 sierpnia. Oryginał można znaleźć na stronie New York Times pod adresem: https://www.nytimes.com/2021/08/30/opinion/biden-zelensky-nord-stream-2.html. Jest przedrukowany tutaj za wyraźną pisemną zgodą New York Times. © 2021 The New York Times Company

Po raz pierwszy od ponad czterech lat do Białego Domu przyjeżdża ukraiński prezydent.

We wtorek [Editor’s note: the meeting was originally scheduled for Tuesday, August 31, but was later moved to Septem­ber 1]Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski spotka się ze swoim amerykańskim odpowiednikiem. Prawdopodobnie będą dotyczyć wielu różnych tematów: stanu stosunków z Rosją, walki Ukrainy z korupcją oraz wyzwań pandemii. Po podziękowaniu prezydentowi Bidenowi za nieustające wsparcie i pomoc Ameryki, ukraiński przywódca może delikatnie zapytać o członkostwo w NATO.

To powinno być dobre spotkanie. Ale w pokoju będzie wielki słoń: Nord Stream 2. Ukochany przez rosyjskiego prezydenta Władimira Putina gazociąg zagraża bezpieczeństwu Europy, a zwłaszcza Ukrainy. Czas na zatrzymanie projektu na skraju ukończenia się kończy: teraz albo nigdy. Ryzykując miłe spotkanie, Zełenski powinien wyraźnie powiedzieć Bidenowi, że Nord Stream 2 musi zostać zatrzymany.

Oczywiście administracja Bidena nigdy nie miała dużo czasu na zatrzymanie projektu. Do czasu zaprzysiężenia pana Bidena ukończono ponad 90 procent rurociągu – którego pierwsze części zainstalowano w lipcu 2018 roku. Mimo to pierwsze oznaki wskazywały, że nowy rząd poważnie podchodzi do ich powstrzymania. Biden powiedział wcześniej, że rurociąg to „zły interes dla Europy”, podczas gdy minister spraw zagranicznych Antony Blinken powiedział, że rząd jest „zdeterminowany, aby zrobić wszystko, co w naszej mocy”, aby uniemożliwić ukończenie projektu. Wtedy administracja zmieniła kurs. W lipcu Stany Zjednoczone wydały wspólne oświadczenie z Niemcami w sprawie Nord Stream 2, skutecznie dając Rosji zgodę na dokończenie projektu.

Ten ruch wstrząsnął innymi sojusznikami Ameryki w Europie, gdzie wiele krajów odrzuca projekt. Również w kraju sprawy potoczyły się źle: ponadpartyjna grupa ustawodawców, przerażona poprawą sytuacji, próbowała przekonać rząd do wstrzymania budowy gazociągu. Ale to Ukraina i Polska, dwa kraje, które mają najwięcej do stracenia na Nord Stream 2, zareagowały najbardziej.

obce kraje [affairs] Ministrowie, którzy nie brali udziału w negocjacjach między Niemcami a Ameryką, wydali również własne oświadczenie, w którym argumentowali, że Nord Stream 2 zagraża bezpieczeństwu politycznemu, narodowemu i gospodarczemu Europy. Ukończony projekt dałby Rosji możliwość „zdestabilizowania sytuacji bezpieczeństwa w Europie”. Masz rację. Istnieje wiele powodów, dla których Nord Stream 2 byłby katastrofalny, nie tylko dla Ukrainy i Polski, ale dla całej Europy.

Biegnący z Rosji do Niemiec pod Morzem Bałtyckim Nord Stream 2 dałby Rosji bezpośrednią drogę do serca Europy. To sprawiłoby, że Europa, która obecnie importuje ponad jedną trzecią swojego gazu ziemnego z Rosji, byłaby jeszcze bardziej zależna od tego kraju – i de facto monopol energetyczny na kontynencie. Szkodliwe skutki są łatwe do zauważenia: jeśli stosunki ulegną zepsuciu, Rosja może odciąć dopływ gazu do Europy, pozostawiając miliony Europejczyków bez gazu.

Potem jest Ukraina. Kraj zarabia miliard dolarów rocznie na opłatach tranzytowych za swój gazociąg do Polski: Gdyby Nord Stream 2 został ukończony, ukraińsko-polski gazociąg byłby przestarzały i okradłby Ukrainę – według Międzynarodowego Funduszu Walutowego – jeden z najbiedniejszych krajów w Europie – ze znacznymi dochodami.

Ponadto zależność Europy od rosyjskiego gazu może zachęcić ten kraj do dalszego mieszania się w sprawy Ukrainy bez obaw o konsekwencje. Mogłoby to doprowadzić do eskalacji konfliktu w Donbasie – trwającej rok rosyjskiej inwazji wojskowej na wschodnią Ukrainę, która zabiła ponad 14 000 osób i przesiedliła prawie dwa miliony – lub nawet rosyjską próbę zjednoczenia wschodniej Ukrainy z Krymem.

I wreszcie konsekwencje gospodarcze dla Polski. Obecnie kraj sprowadza swój gaz gazociągiem ukraińsko-polskim. Nord Stream 2 położyłby temu kres. Zamiast tego Polska byłaby zmuszona kupować gaz z Niemiec – po znacznie wyższych cenach. Przy całej względnej kondycji ekonomicznej kraju, obywateli nie stać na to.

Sprawa jest jasna. Rurociąg musi zostać zatrzymany ze względów ekonomicznych, energetycznych i bezpieczeństwa narodowego. Kluczem jest to, że nadal jest to możliwe. Sankcje USA nałożone na projekt wcześniej go wstrzymały, ponieważ firmy odpowiedzialne za budowę i układanie rurociągu zrezygnowały z projektu. Aby całkowicie to powstrzymać, administracja Bidena musiałaby jedynie cofnąć niedawną rezygnację z dodatkowych sankcji wobec Nord Stream 2. Kilku członków Kongresu i europejskich szefów państw lub rządów popiera tę opcję. Zastrzeżenia ze strony Niemiec, głównego beneficjenta projektu, można złagodzić, podkreślając wiele długofalowych korzyści dla Europy.

To najlepszy scenariusz i pan Zełenski powinien mocno na to naciskać. Ale powinien też poprosić o dodatkowe zapewnienia podczas spotkania z panem Bidenem. Podczas gdy wspólna deklaracja amerykańsko-niemiecka przewidywała różne ekonomiczne i energetyczne środki ostrożności – takie jak inwestowanie w ukraińską infrastrukturę zielonej technologii i przekształcanie jej w zieloną energię – nie są one nawet w pobliżu 1 miliarda dolarów, które Ukraina płaci rocznie. Straciłyby opłaty tranzytowe.

Pan Zełenski powinien poprosić o pomoc w finansowaniu i budowie infrastruktury potrzebnej do alternatywnych źródeł energii zarówno dla swojego kraju, jak i dla Polski. I powinien nakłonić pana Bidena do omówienia, w jaki sposób Ukraina – z amerykańskimi pieniędzmi, szkoleniem i pomocą – może wzmocnić swoją obronę, zreformować swoją armię i powstrzymać rosyjską agresję.

wtorki [Wedensday’s] Spotkanie stwarza panu Zełenskiemu doskonałą okazję do poprawy stosunków między obydwoma krajami. Ale to także ostatnia szansa na zatrzymanie Nord Stream 2. Jeśli uda mu się przekonać pana Bidena, byłoby to wielkie zwycięstwo całej Europy, które uchroni ją przed strategicznie katastrofalną zależnością od rosyjskiego gazu.

Ale jeśli Pan Zełenski zawiedzie, jedynym zwycięzcą będzie Rosja. I żadna rekompensata nie może tego odwrócić.