Szwedzki astronauta na ISS wykorzystuje w eksperymencie polskie urządzenie

O użyciu polskiego urządzenia Polska Agencja Kosmiczna poinformowała w mediach społecznościowych. Misja Axe-3, podczas której eksperyment przeprowadził Marcus Wandt, zakończyła się 9 lutego.

Dyrektor operacyjny lubelskiej firmy Cortivision Wojciech Broniatowski powiedział PAP, że szwedzki astronauta był badany po raz pierwszy przed lotem w kosmos, a po raz drugi podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Trzecia zostanie przeprowadzona na Ziemi.

Liderem eksperymentu przeprowadzonego na polskim urządzeniu jest Królewski Instytut Technologiczny KTH w Sztokholmie w Szwecji.

„Wśród kilku eksperymentów, które Marcus przeprowadził na orbicie, znalazł się także eksperyment zaprojektowany przez KTH, przy którym zapewniliśmy pomoc techniczną, wykorzystując nasz sprzęt. W eksperymencie wykorzystano nasz funkcjonalny spektroskop bliskiej podczerwieni – urządzenie, które produkujemy w Polsce i sprzedajemy jednostkom naukowym na całym świecie. Sam spektroskop jest urządzeniem naukowym, które pozwala na badanie aktywności mózgu w sposób nieinwazyjny. Zaletami naszego produktu, które umożliwiły zastosowanie go w przestrzeni kosmicznej, jest mobilność, niewielkie rozmiary i technologia bliskiej podczerwieni” – powiedział Broniatowski.

W najnowszym eksperymencie „Orbital Architecture” przeprowadzonym w ramach misji Ax-3 zbadano, czy i jak percepcja astronauty oraz poziom stresu będą się zmieniać w zależności od przestrzeni, w której astronauta przebywa.

„W szczególności dotyczy to przestrzeni stacji kosmicznej, specyficznego rodzaju architektury otaczającej astronautę w przestrzeni kosmicznej. Dane te będą analizowane głównie przez badaczy ze Szwecji. Możliwe, że i my weźmiemy udział w analizie, tak jak uczestniczymy w realizacji doświadczenia misyjnego. Dla nas to także cenna wiedza o tym, jak takie eksperymenty przeprowadzać w kosmosie, daje możliwość wykorzystania ich w przyszłości” – powiedział Broniatowski.

Dodał: „Spektroskop bada względne zmiany stężenia tlenu we krwi przepływającej przez różne obszary mózgu. Na podstawie wiedzy gromadzonej przez lata wiemy, które obszary odpowiadają za określone funkcje, np. uwagę, motorykę czy pamięć. Bardzo uproszczoną zasadą jest to, że aktywowany obszar potrzebuje więcej tlenu. Technologia ta stanowi alternatywę dla EEG czy MRI, które ze względu na ograniczenia związane z przenośnością i warunkami środowiskowymi nie mogą być stosowane w przestrzeni kosmicznej w sposób wymagany w tym eksperymencie. Istotna była także możliwość samodzielnego przeprowadzenia eksperymentu – bez konieczności udziału personelu pomocniczego na ISS”.

Wyniki eksperymentu, które zostaną opublikowane w nadchodzących miesiącach, mają nie tylko pomóc w zrozumieniu fizjologii człowieka, ale także przyczynić się do opracowania rozwiązań wspierających astronautów podczas długich misji kosmicznych.

To samo urządzenie zostanie wykorzystane także w innym eksperymencie w ramach misji zaplanowanej na jesień 2024 roku z udziałem astronauty z Polski, najprawdopodobniej Sławosza Uznańskiego. „Będzie to nasz własny eksperyment, niezwiązany z badaniami szwedzkimi, skupiający się na badaniu efektywności komunikacji interfejsu mózg-komputer w warunkach mikrograwitacji. To wszystko, co mogę na razie zdradzić” – powiedział Broniatowski.

W zakończonej 9 lutego misji Ax-3 uczestniczyli: Michael López-Alegría (USA) – dowódca, pracownik Axiom; Walter Villadei – pilot włoskich sił powietrznych; Alper Gezeravci – pierwszy astronauta Turcji; oraz Marcus Wandt (Szwecja) – pierwszy astronauta Grupy Astronautów ESA 2022 (PAP).

Madalena Barcz

bar/ agt/ kap/

tr. RL