Nauka
Pozostałości średniowiecznej synagogi odkryte w Polsce
Resztki przypuszczalnie pochodzącej z XIV-wiecznej synagogi, potencjalnie jednej z największych w Europie Środkowej, odkryto podczas prac renowacyjnych budynku znajdującego się we Wrocławiu.
Podczas badań archeologicznych przygotowujących do remontu ulicy Szewskiej 49, gdzie obecnie mieści się Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, pod warstwami tynku odsłonięto zaskakujące fragmenty XIV-wiecznych ceglanych murów. Te starożytne budowle, odkryte w 2021 roku, wzbudziły duże zainteresowanie, ponieważ przypominają charakterystyczny układ średniowiecznych europejskich synagog.
Prace archeologiczne na tym stanowisku przyniosły przekonujące wyniki, ponieważ zespół ekspertów z Uniwersytetu Wrocławskiego zbadał historyczne znaczenie znaleziska. Małgorzata Chorowska, wybitna profesor Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, która odgrywa kluczową rolę w badaniach, wyraziła swoje zdziwienie. „To, że zamiast oczekiwanych kamienic mieszczańskich mamy synagogę, a przede wszystkim jej wielkość, było dużym zaskoczeniem” – powiedziała.
Historia Szewskiej 49 dodaje kolejną warstwę intrygi do tego odkrycia. Przed siedzibą Instytutu Historycznego przez imponujące trzy stulecia, od XV do XVII wieku, służył jako pałac dla legnicko-brzeskiej gałęzi dynastii Piastów.
W świetle dotychczasowych skrupulatnych badań historyczno-architektonicznych prowadzonych przez Chorowską, Uniwersytet Wrocławski z przekonaniem stwierdza, że „istnieje duże prawdopodobieństwo, że pozostałości XIV-wiecznej synagogi, harmonijnie wkomponowane w mury późniejszego pałacu miejskiego, zostały właśnie ujawnił.” Ta niedawna inwentaryzacja wydobywa na światło dzienne fascynujący związek między przeszłością a teraźniejszością, ukazując esencję bogatego historycznego gobelinu Wrocławia.
W oświadczeniu zaznaczono również, że pomimo wieloletnich badań archeologicznych budynków rozebranych do fundamentów, „do czasu trwającego remontu budynku przy ul. Wrocławia.
„Budynek przy ul. Szewskiej 49 jest cennym i bardzo ciekawym zabytkiem i jeśli domniemanie synagogi jest słuszne, to potencjalnie mamy do czynienia z najlepiej zachowanymi reliktami jednej z najstarszych, jeśli nie najstarszej murowanej budowli tego typu w Polsce” – powiedział Mateusz Goliński z Zakładu Historii Ogólnej i Polski Instytutu Historycznego.
„W kontekście naszej wiedzy o średniowiecznych synagogach w Europie Środkowo-Wschodniej doszliśmy do przekonania, że mamy do czynienia z pozostałościami synagogi pierwszej wrocławskiej gminy żydowskiej” – czytamy w publikacji „Zaginiona średniowieczna synagoga w Wrocław w kontekście synagog w Europie Środkowej; jego architekturę i historię”, autorstwa Chorowskiej, Golińskiego i Mariusza Cabana.
„Piwny maniak. Odkrywca. Nieuleczalny rozwiązywacz problemów. Podróżujący ninja. Pionier zombie. Amatorski twórca. Oddany orędownik mediów społecznościowych.”
