Powrót Tuska to sygnał startowy do polskiej kampanii wyborczej

Po zakończeniu kadencji przewodniczącego Rady Europejskiej w 2019 roku Donald Tusk mógł przejść na częściową emeryturę. Zamiast tego były polski premier wraca do swojego kraju, by stoczyć zaciekłą ostateczną bitwę ze swoim arcyrywalem Jarosławem Kaczyńskim.

W sobotę Tusk odzyskał kontrolę nad Platformą Obywatelską, centroprawicową partią, której był współzałożycielem dwie dekady temu. Tego samego dnia Kaczyński został ponownie wybrany na przewodniczącego konserwatywno-nacjonalistycznej partii Prawo i Sprawiedliwość, która zdominowała polską politykę od czasu wymiany Tuska z Warszawy do Brukseli w 2014 roku.

Odnowienie trwającej dwie dekady rywalizacji między proeuropejskim Tuskiem a bardziej eurosceptycznym Kaczyńskim prawdopodobnie odegra kluczową rolę w kolejnych wyborach parlamentarnych w tym kraju do 2023 roku. UE, z którą prawo i wymiar sprawiedliwości wielokrotnie polemizowało w sprawie reform polskiego sądownictwa, które Bruksela widzi fundamentalne zagrożenie dla praworządności.

„Wyścig się rozpoczął” – ogłosiła w poniedziałek na pierwszej stronie „Rzeczpospolitej”, jednej z najważniejszych polskich gazet. „Ten burzliwy weekend polityczny rozpoczął praktycznie najdłuższą i najbardziej żmudną kampanię wyborczą od 1989 roku”.

Odkąd Tusk opuścił polską politykę, Prawo i Sprawiedliwość wygrało wybory parlamentarne, prezydenckie i europejskie. W ostatnim głosowaniu sejmowym w 2019 r. osiągnęła najlepszy wynik ze wszystkich partii w Polsce od upadku komunizmu.

Jednak powrót Tuska następuje w miarę osłabienia rządzącej trójpartyjnej koalicji Prawa i Sprawiedliwości. Badania pokazują, że poparcie spadło o prawie 10 punktów procentowych w stosunku do ostatniego roku około 33 procentpodsycane kontrowersje, takie jak zaostrzenie skrajnie surowych przepisów aborcyjnych w Polsce, a także szersza erozja poparcia dla zasiedziałych w czasie pandemii.

Był również zaangażowany w walkę o władzę. W zeszłym miesiącu trzech członków parlamentu Prawa i Sprawiedliwości opuściło własną grupę parlamentarną i obrabowało koalicję z jej cienkiej większości parlamentarnej. Udało nam się teraz odzyskać większość z nich. Jednak rozluźnienie jego uścisku nad parlamentem wywołało dyskusje na temat przedterminowych wyborów, w tym roku lub w przyszłym.

Mając to na uwadze, powrót Tuska wysłał impuls energii do dryfującej wcześniej Platformy Obywatelskiej. „W mojej opinii [Tusk] wierzył, że sprawiedliwość i sprawiedliwość stały się nie do pokonania, ale brakowało wiodącej siły po stronie opozycji, aby to zrobić. I myślę, że ma sportową szansę na stworzenie tak udanej maszyny” – powiedział eurodeputowany Radosław Sikorski, który był ministrem spraw zagranicznych za kadencji Tuska.

„Partia rządząca jest teraz w defensywie, a my ponownie w ofensywie”.

Jednak mimo problemów PiS, Tusk stoi przed dużym wyzwaniem odrodzenia platformy obywatelskiej, która pod jego kierownictwem pokonała PiS w wyborach 2007 i 2011 roku. W ostatnich miesiącach sondaże poparły ich zaledwie 16 proc., zaledwie o połowę mniej niż w wyborach w 2019 roku.

Jednym z powodów jest pojawienie się Polski 2050, wschodzącej partii założonej przez przyjaznego mediom byłego prezentera telewizyjnego Szymona Holownię, która w ostatnich sondażach zajęła drugie miejsce. Ale Platforma Obywatelska cierpiała również z powodu braku przywództwa i nie wypracowała polityki, która mogłaby konkurować z popularnością hojnych programów socjalnych, które leżą u podstaw sukcesu Prawa i Sprawiedliwości.

Od sobotniego powrotu Tusk rozpoczął zjadliwą krytykę lat rządzących PiS. Oskarżył partię o „parodię dyktatury” za podważanie kontroli i równowagi demokratycznej oraz podkreślał izolację międzynarodową spowodowaną częstymi starciami Warszawy z Brukselą. Ale niewiele mówił o polityce, a obserwatorzy twierdzą, że samo atakowanie prawa i sprawiedliwości nie jest zwycięską strategią.

„[Tusk] jest zagorzałym krytykiem prawa i sprawiedliwości, co bardzo dobrze pasuje do tego twardego rdzenia elektoratu antysprawiedliwości, dlatego myślę, że Platforma Obywatelska zbierze się w najbliższym czasie ”- powiedział Aleks Szczerbiak, profesor polityki na brytyjskim uniwersytecie Sussex.

„Problem w tym, że z tymi ludźmi nie wygrywasz. Wygrywasz wychodząc poza zagorzałych przeciwników prawa i sprawiedliwości.”

Analitycy twierdzą, że pierwsza wiarygodna miara wpływu Tuska prawdopodobnie pojawi się jesienią tego roku. Do tego czasu będzie miał czas, aby przenieść swoją władzę z powrotem na swoją partię, ponieważ Prawo i Sprawiedliwość przetestuje swoją większość, próbując przeforsować swój nowy plan gospodarczy, Polish Deal.

„Powrót Tuska to punkt zwrotny – nawet jeśli nie wiadomo jeszcze, w którą stronę. Platforma Obywatelska miała duże kłopoty – powiedziała Anna Materska-Sosnowska, politolog z Uniwersytetu Warszawskiego.

„Powrót Tuska daje szansę partii na powrót do zdrowia. W sondażach nastąpi wzrost – pytanie brzmi jak długo. Jeśli to się utrzyma, będzie to punkt zwrotny dla partii. Jeśli to nie potrwa, będzie to również punkt zwrotny, bo będzie to oznaczać koniec peronu obywatelskiego.”