Polsko-chorwacki zespół odkrywa starożytną świątynię pod kościołem w Dalmacji

Fundamenty odkryto pod kościołem św. Daniela i obok niego we wsi Danilo, niedaleko Szybenika, starożytnego rzymskiego miasta Ridit.

Choć w monumentalnej rzymskiej budowli sakralnej archeolodzy odnaleźli kilka elementów architektonicznych i dekoracji, do tej pory nieznana była jej lokalizacja.

Kierownik polskich badań, profesor Fabian Welc z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, powiedział: „Zebrane przez nas dane wskazują, że pod obecnym kościołem i przyległym cmentarzem znajdują się relikty świątyni, która była kiedyś część forum, najważniejsza część rzymskiego miasta.”

Dodał, że forum stanowiło centrum życia społecznego i gospodarczego mieszkańców każdego rzymskiego miasta. Hrabstwo (miasto). Forum to znajdowało się na skrzyżowaniu głównych arterii komunikacyjnych i było jednocześnie centralnym punktem miasta. Oprócz świątyni znajdowały się tu najważniejsze budynki użyteczności publicznej miast, takie jak sądy czy urzędy miejskie. Forum dodatkowo udekorowano pomnikami lub łukami triumfalnymi.

W przyszłym roku naukowcy planują przeprowadzić w pobliżu kościoła badania archeologiczne, które pozwolą zweryfikować ustalenia z badań geofizycznych. Wiadomo, że obecny, XVIII-wieczny kościół powstał na fundamentach starej, małej romańskiej świątyni chrześcijańskiej. Poniżej – według najnowszych badań – znajdowała się najstarsza świątynia rzymska.

W zlokalizowaniu świątyni przydatna okazała się także technologia lotniczego skanowania LIDAR. Pozwala na bardzo kompletną analizę terenu i umożliwia wykrycie pozostałości starożytnej architektury, bardzo słabo zarysowanych na powierzchni.

Według naukowców na ruinach starożytnej świątyni zbudowano nie tylko kościół. Częściowo w pierwotnym zasięgu zlokalizowano także pobliski cmentarz, który funkcjonował od IX do XV wieku. Oprócz niego wokół forum znajdowały się inne budynki. Część średniowiecznych grobów została odkopana bezpośrednio w reliktach rzymskich łaźni wraz z rozległym przylegającym do nich budynkiem z centralnym dziedzińcem i portykiem otoczonym licznymi pomieszczeniami.

Profesor Welc stwierdził: „Oznacza to, że rozległy średniowieczny cmentarz powstał bezpośrednio na reliktach rzymskich budowli”.

Chorwacka koordynatorka projektu, dr Ana Konestra, dodała, że ​​dzięki zakrojonym na szeroką skalę badaniom geofizycznym i analizie modelu ALS wokół współczesnego cmentarza w Danilo zidentyfikowano kilka innych rzymskich budynków. Według archeologów były to głównie budynki mieszkalne i użyteczności publicznej.

Już przed ostatnimi badaniami pojawiały się podejrzenia co do lokalizacji forum na terenie cmentarza, gdyż w kamiennych murach otaczających średniowieczne grobowce odkryto ponownie wykorzystane fragmenty monumentalnych dekoracji architektonicznych oraz dużą kolumnę.

Profesor Welc powiedział: „Sama wielkość tych elementów wskazywała, że ​​gdzieś w pobliżu cmentarza musiała znajdować się duża, monumentalna budowla, która zapewne wchodziła w skład zespołu zabudowy wokół forum miejskiego. Dotychczasowe wykopaliska nie pozwoliły jednak na ustalenie jego lokalizacji.”

Archeolodzy prowadzą badania w Danilo od ponad 70 lat. Pierwsze szeroko zakrojone prace związane były z budową gazociągu. Przywiózł znaleziska w postaci setek rzymskich inskrypcji, z których część jest wzmiankowana Gmina Riditarumenigmatyczne miasto założone gdzieś w Danilo przez lokalną społeczność zromanizowanego plemienia Ridit.

Wspólny polsko-chorwacki projekt rozpoczął się w 2019 roku. Realizują go naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Instytutu Archeologii w Zagrzebiu oraz Muzeum Miejskiego w Szybeniku. Badania finansowane są przez wszystkie te instytucje oraz Narodowe Centrum Nauki.

PAP – Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

sz/ ekr/ okładka/

tr. RL