Polska: Wyborcy odrzucają populistyczną prawicę

15 października Donald o inicjałach DT zdominował pierwsze strony gazet na całym świecie i wydawał się być z siebie bardzo zadowolony. Jednak w przeciwieństwie do zhańbionego prezydenta USA, polski Donald Tusk nie jest znany z ataków na niejasno określoną liberalną elitę światową. Jego nieoczekiwanie wyraźne zwycięstwo w wyborach powszechnych – przy rekordowej frekwencji wynoszącej 73% – przywróci władzę jego Koalicji Obywatelskiej i centrolewicowym sojusznikom i zapewni mu pozycję kolejnego premiera.

Po zwycięstwie, które wielu obserwatorów uznało za wysoce nieprawdopodobne, po zwycięstwach populistycznego skrzydła pierścienia na Węgrzech w zeszłym roku, w Turcji na początku tego roku i na sąsiedniej Słowacji we wrześniu zwolennicy Tuska – i w ogóle UE – mieli powody do założenia, że udało się odwrócić bieg wydarzeń politycznych.

Tusk był w latach 80. studenckim przywódcą Solidarności, a w 2001 r. założył liberalną Platformę Obywatelską, która promuje wizję dynamicznej, internacjonalistycznej Polski ściśle powiązanej z UE i NATO. Sprawował funkcję premiera przez dwie kadencje, od 2007 do 2014 r., po czym opuścił urząd i został przewodniczącym Rady Europejskiej, które to stanowisko piastował do 2019 r. Jego odejście zbiegło się z powstaniem wiejskiej, ultrakatolickiej partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS). Doprowadziło to do powstania dwóch populistycznych rządów, które znalazły się w coraz bardziej antagonistycznych stosunkach z Brukselą.

Po październikowych wyborach nastąpiła seria kontrowersyjnych działań rządu PiS, w tym zmiany w sądownictwie, ograniczenia wolności mediów i rosnący izolacjonizm, co uczyniło z Polski obok Węgier Viktora Orbana przywódcę skrajnej prawicy w UE.

Konkurencja była zacięta – Tuska ostro krytykowano za „nieodpowiedni język polski”, a szanse były nierówne, a PiS i jego sojusznicy zajmowali lwią część czasu antenowego mediów państwowych. Tusk przestrzegł, że jest to zmiana, która zagraża przyszłości Polski jako zachodniej demokracji. Wydaje się, że wyborcy posłuchali, dając mu 30,7% głosów, a także dwóm sojusznikom, Trzeciej Drodze (14,4%) i Lewicy (8,6%), co łącznie znacząco przekracza 35,4% lidera PiS.

Prezydent Andrzej Duda – członek PiS – prawdopodobnie da PiS szansę na utworzenie rządu, choć brakuje mu wsparcia. Zespół Tuska miał objąć dowodzenie w połowie grudnia. Lista zadań do wykonania będzie długa i będzie obejmować naprawienie szkód, jakie PiS wyrządził polskiej polityce – i jej międzynarodowemu wizerunkowi – poprzez politykę powodującą podziały. „Przywrócenie porządku instytucjonalnego, poprawa relacji z UE i uwolnienie środków z unijnego funduszu naprawczego będą prawdopodobnie priorytetami” – mówi Rafał Benecki, główny ekonomista Polski w ING Banku, sugerując, że przejście władzy będzie kontynuacją bodźca gospodarczego, który może zapewnić znaczący potencjał inwestycyjny.