Polska w kosmosie – zwiększamy naszą aktywność – POLSA

Zwiększenie o 295 mln euro wkładu Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w latach 2023-2025 przyniesie naszemu krajowi konkretne korzyści. Nie chodzi tylko o udział polskiego astronauty w misji na Międzynarodową Stację Kosmiczną, ale także o programy i działania, które pomogą naszej gospodarce wskoczyć na wyższy poziom rozwoju.

29 sierpnia 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Minister Waldemar Buda i Dyrektor Generalny ESA dr Josef Aschbacher podpisali umowy w sprawie programów wsparcia rozwoju polskiego sektora kosmicznego. Pierwsza umowa dotyczy staży dla polskich absolwentów w ESA. Po drugie, rozwój polskich technologii kosmicznych. Szefowie MON i ESA wymienili także podpisane na początku sierpnia porozumienie gwarantujące obecność drugiego Polaka w kosmosie.

– Mamy aspiracje, ale i predyspozycje, aby w ciągu kilku lat znaleźć się w gronie krajów, które mocno rozwinęły technologie kosmiczne. Za 10-15 lat siła krajów będzie oceniana właśnie pod tym kątem. Naszym celem nie jest dogonienie innych, ale znalezienie się w gronie światowych liderów. Wzmocniona współpraca Polski z ESA zwróci nam się wielokrotnie – drugi Polak w historii poleci w kosmos, wzrośnie poziom krajowych technologii kosmicznych, powstaną wysokopłatne miejsca pracy, nastąpi dynamiczny rozwój naszej gospodarki – podkreśla Minister Rozwoju i Technologii Waldemar Buda.

Oprócz powyższych umów wzmocniona współpraca Polski z ESA obejmuje także budowę 2 lub 3 satelitów obserwacyjnych w Polsce oraz nowe kontrakty dla polskich firm.

– W zeszłym roku świętowaliśmy 10-lecie Polski w ESA, a polscy inżynierowie biorą udział w wielu naszych flagowych misjach. Jeśli w następnej dekadzie Europa chce grać w tej samej lidze co inne mocarstwa, musimy zwiększyć nasze ambicje. Bardzo się cieszę, że Polska zrozumiała ten przekaz: nowa misja astronautyczna wraz z ogłoszonymi dzisiaj inwestycjami sprawiają, że Polska pozycjonuje się jako naród kosmiczny i kluczowy partner w sektorze kosmicznym, zarówno w Europie, jak i na poziomie globalnym. – mówi dyrektor generalny ESA, dr Josef Aschbacher.

Wydarzenie historyczne – drugi Polak w kosmosie

Polski astronauta weźmie udział w misji na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Będzie mógł przetestować najnowocześniejsze polskie technologie. Dla naszych firm jest to niepowtarzalna szansa na zdobycie unikalnego doświadczenia, które potwierdzi wysoką jakość polskich produktów.

Oprócz testowania polskiej technologii na niskiej orbicie okołoziemskiej ważny jest także aspekt edukacyjny. Zajęcia transmitowane z ISS, prowadzone przez polskiego astronautę, dotrą do tysięcy dzieci w wieku szkolnym i spowodują duże zainteresowanie tematyką kosmiczną wśród młodych Polaków.

Staże dla absolwentów a rozwój polskich technologii kosmicznych

– Dzięki podpisanym dziś porozumieniom krajowi przedsiębiorcy oraz przedstawiciele ośrodków i instytucji naukowych będą mogli udoskonalać swoje rozwiązania, co pozwoli im zwiększyć konkurencyjność na rynku międzynarodowym. Oprócz wspierania polskiego myślenia technologicznego inwestujemy także w osobistą przyszłość sektora kosmicznego. Możliwość odbycia stażu w ESA to szansa dla absolwentów polskich uczelni na zdobycie bezcennej wiedzy – zauważył minister Buda.

Absolwenci kierunków związanych z szeroko pojętą polityką kosmiczną będą mogli ubiegać się o staż w ESA. Pierwszy wpis organizowany przez Polską Agencję Kosmiczną (POLSA) zaplanowano już na wrzesień tego roku. W programie przewidziano łącznie 30 dwuletnich płatnych staży, które podniosą kwalifikacje specjalistów polskiego sektora kosmicznego i przyczynią się do rozwoju zasobów ludzkich. Na staże przeznaczono 3 miliony euro.

Druga podpisana dzisiaj umowa dotyczy programu mającego pomóc w tworzeniu polskich specjalności kosmicznych w obszarach nieobjętych programami tematycznymi ESA. Fundusze w wysokości 7 mln euro zostaną przeznaczone na projekty o średnim i wysokim stopniu przygotowania technologicznego oraz rozwój satelitów.

– Stymulowanie polskiego sektora kosmicznego poprzez inwestycje ESA przyczyni się do komercjalizacji opracowanych technologii kosmicznych, zwiększenia sprzedaży polskich produktów i usług, a w dłuższej perspektywie wyprodukuje kosmiczne specjały, budując konkurencyjność i markę polskiego sektora kosmicznego. Jeszcze w tej dekadzie polski przemysł kosmiczny ma potencjał, aby stać się ważnym graczem w komercyjnym wykorzystaniu przestrzeni kosmicznej – mówi prezes Polskiej Agencji Kosmicznej Grzegorz Wrochna.

Polska dekada w ESA

Od 2012 r. Polska jest członkiem Europejskiej Agencji Kosmicznej. Przyspieszyło to rozwój polskiego sektora kosmicznego. Staliśmy się ważnym i rozpoznawalnym partnerem w europejskich programach kosmicznych w zakresie badań i technologii kosmicznych oraz satelitarnych. Polscy naukowcy nawiązują kontakty z nowymi partnerami, pracują nad technologiami, uzyskują wsparcie finansowe i dostęp do infrastruktury ESA.

Urządzenia dostarczone przez polskie firmy wykorzystano w ponad 80 misjach kosmicznych ESA i NASA.

W ostatnich latach misje europejskie, m.in. CASSINI-HUYGENS, ROSSETTA, BEPICOLOMBO i SOLAR ORBITER, realizowane były z udziałem polskich inżynierów i naukowców. Inne planowane to: PROBA-3, PROSPECT, TGO, Exo Mars, Comet Interceptor i Athena.

Polski sektor kosmiczny

Polski sektor kosmiczny tworzy obecnie ponad 400 podmiotów (firm i instytutów), głównie z sektora MŚP. Ponad 200 z nich na co dzień współpracuje już z ESA. Zatrudnienie w branży wynosi około 15 000 osób. Wartość kontraktów zdobytych przez polskie firmy przekracza wartość 140 mln euro.

Krajowe spółki kosmiczne specjalizują się m.in. w sterowaniu i robotyce, zastosowaniu danych z obserwacji Ziemi, mechatronice, optyce i systemach komunikacyjnych dla satelitów, czujnikach naukowych, oprogramowaniu kosmicznym i naziemnym.

Wiodące europejskie firmy kosmiczne, a także firmy z branży ICT i lotniczej mają swoje oddziały również w Polsce.

Przykładem odnoszącej sukcesy polskiej firmy jest Monitoring Satelitarny SATIM. Jest światowym liderem w wykrywaniu i klasyfikacji obiektów na zdjęciach satelitarnych SAR. Firma jest w stanie dokładnie i w czasie zbliżonym do rzeczywistego wykrywać i klasyfikować obiekty na otwartym morzu, w portach i na lądzie. Rozwiązanie to jest wykorzystywane przez NATO, zwiększając bezpieczeństwo Sojuszu. Innym przykładem jest WASAT sp. z oo, która wykorzystując dane satelitarne oferuje usługi dla rolnictwa precyzyjnego, m.in. mapy do optymalizacji nawożenia azotem za pośrednictwem serwisu internetowego „FertiSat”. Inna polska firma ITTI Ltd. opracowała FREE-P, system naprowadzania na wolne miejsca parkingowe. Składa się z aplikacji mobilnej dla kierowców i usług akcentujących, integrującej dane z innych źródeł, np. aplikacji operatorów parkingów, Google Maps.

Technologie kosmiczne w naszym codziennym życiu

Dynamiczny rozwój polskiego rynku technologii kosmicznych wpływa na wiele dziedzin naszego życia, choć czasami nie zdajemy sobie z tego sprawy. Są to na przykład odporne na zarysowania soczewki okularowe czy pianka zapamiętująca kształt w materacach. Inne to nawigacja satelitarna, aparaty w smartfonach, filtry do wody czy pakowanie próżniowe do żywności. Rozwiązania technologiczne opracowane na potrzeby misji kosmicznych przynoszą korzyści także medycynie. Umożliwiają laserową korekcję wzroku, dializę nerek, sztuczne wspomaganie serca czy tomografię komputerową. Kosmos (NASA) wynalazł także folię termiczną, stosowaną m.in. w ratownictwie medycznym oraz termometry bezdotykowe.

Badania kosmiczne pomagają nam także dbać o bezpieczeństwo. Nawigacja satelitarna jest szeroko stosowana w łączności wojskowej i obronnej.