Polska planuje odbudowę Pałacu Enigmy, który został zniszczony podczas II wojny światowej

WARSZAWA, Polska (AP) – Polska wznawia plany odbudowy historycznego warszawskiego pałacu, w którym kody maszyn niemieckich Enigmy zostały po raz pierwszy złamane w 1932 roku i który nazistowska okupacja wysadziła w powietrze w 1944 roku.

Podczas środowej uroczystości na pustym terenie Pałacu Saskiego prezydent Andrzej Duda wręczył przewodniczącej Sejmu Elżbiecie Witek sporządzoną przez jego kancelarię ustawę o odbudowie ogromnego XVII-wiecznego gmachu.

Duda powiedział, że projekt, choć kosztowny, symbolicznie zakończy trwający kilkadziesiąt lat proces odbudowy historycznego centrum stolicy Polski po zniszczeniach II wojny światowej. Nie sporządził kosztorysu.

„Warszawa była odbudowywana wiele, wiele lat po wojnie, w czasach biedy, bardzo skromnych warunków życia, kosztem ciężkiej pracy, potu i krwi robotników, podniesiono stolicę z gruzów” – powiedział Duda.

„Taka też była historia Zamku Królewskiego, który jest dziś pięknym symbolem Warszawy” – powiedział Duda i był przekonany, że dzisiejszą Polskę stać na odbudowę Pałacu Saskiego.

Po ukończeniu w 2028 roku w pałacu planowane są projekty kulturalno-historyczne. Ale najpierw projekt musi zatwierdzić niższa izba parlamentu i senat.

Wybudowany w 1661 roku pałac był wielokrotnie przebudowywany i służył różnym celom. W latach 1930-37 mieściła się tu kancelaria szyfrująca Polskich Sił Zbrojnych, gdzie w 1932 roku trzej matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali maszynę szyfrującą Enigma. Położyło to podwaliny pod złamanie jego kodów w Wielkiej Brytanii podczas wojny, co znacznie pomogło alianckim wysiłkom wojennym, umożliwiając im czytanie ściśle tajnych niemieckich wiadomości.

W czasie wojny niemiecki Wehrmacht miał swoją siedzibę na Zamku Saskim lub Saskim. Wojska hitlerowskie wysadziły go w powietrze w grudniu 1944 roku, kiedy zniszczyły Warszawę po dramatycznym, nieudanym powstaniu polskiego ruchu oporu, w którym zginęło około 200 tysięcy mieszkańców i bojowników.

Dziś pozostała tylko centralna kolumnada, w której znajduje się grób nieznanego żołnierza, w którym zagraniczni przywódcy złożyli wieńce.

Żmudna odbudowa Warszawy z gruzów, ulica po ulicy, rozpoczęła się zaraz po wojnie pod narzuconym rządem komunistycznym, skupiając się na mieszkalnictwie, ale także na niektórych zabytkach. W 1984 r. udostępniono zwiedzającym zamek królewski z XIV wieku, zrekonstruowany dzięki funduszom z ogólnopolskiej kolekcji.

Plany odbudowy Pałacu Saskiego istniały od końca wojny, a ostatnio na początku XXI wieku, kiedy odsłonięto jego fundamenty i niektóre inne elementy. Plan został porzucony z powodu spodziewanych wysokich kosztów, a także dlatego, że eksperci stwierdzili, że stare fundamenty są zbyt słabe, aby można było na nich budować.