Polska obchodzi 80. rocznicę powstania w getcie warszawskim

Polska będzie obchodzić w środę 80. rocznicę powstania w getcie warszawskim, kiedy setki Żydów przypuściło skazany na porażkę atak na nazistów.

Prezydenci Niemiec i Izraela dołączą do swoich polskich odpowiedników w trwającej miesiąc rocznicy powstania, które było największym pojedynczym aktem żydowskiego oporu przeciwko Niemcom podczas II wojny światowej.

W południe zabrzmią kościelne dzwony i syreny ku czci powstańców, którzy 19 kwietnia 1943 r. rozpoczęli powstanie, którzy zginęli w walce, a nie w komorach gazowych.

Głowy państw przemówią pod pomnikiem getta warszawskiego – znajdującym się w sercu starej dzielnicy żydowskiej – przed wspólnym udaniem się do synagogi.

Podobnie jak w poprzednich latach, wolontariusze w całym mieście będą rozdawać mieszkańcom papierowe żonkile, które będą mogli przypiąć do swoich kurtek.

Tradycja upamiętnia Marka Edelmana, dowódcę powstania, który aż do swojej śmierci w 2009 roku uczcił rocznicę złożeniem bukietu kwiatów pod pomnikiem.

Ze względu na kolor i kształt żonkile przypominają żółte gwiazdy, które naziści zmuszali Żydów do noszenia.

W tym roku papierowe żonkile trafią także do innych polskich miast.

– 450 000 Żydów –

„Mamy nadzieję rozdać łącznie 450 000 papierowych kwiatów” – powiedziała Zofia Bojańczyk, koordynatorka inicjatywy żonkilowej.

„Ta liczba symbolizuje liczbę żydowskich mężczyzn i kobiet zamkniętych w warszawskim getcie, kiedy było ono najbardziej zatłoczone” – powiedziała dziennikarzom.

Rok po inwazji na Polskę w 1939 roku Niemcy utworzyli getto na obszarze nieco ponad trzech kilometrów kwadratowych (1,2 mili kwadratowej).

Było to największe z gett II wojny światowej.

Wielu Żydów zmarło z głodu i chorób, a większość pozostałych wysłano do obozu zagłady w Treblince, na wschód od stolicy Polski.

Na początku powstania w piwnicach i bunkrach na terenie getta ukrywało się jeszcze około 50 000 cywilów.

historia trwa

Niemcy stłumili powstanie z niezwykłą brutalnością i spalili całą dzielnicę w gruzy i popiół.

– Cywile –

Na 80. rocznicę zaplanowano kilka wydarzeń, w tym rozmowy ocalałych, koncerty, pokazy filmowe i przedstawienia teatralne.

W galerii Kordegarda znajduje się wystawa niedawno odkopanych przedmiotów codziennego użytku z getta, które opowiadają o tym, jak żyli, kochali i umierali Żydzi w czasie wojny w Warszawie.

„Są to niejako głosy z zakopanego miasta, wołające pod naszymi stopami” – powiedział AFP współkurator wystawy Jacek Konik.

Na osobnej wystawie w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin prezentowane są nigdy wcześniej niepublikowane zdjęcia getta wykonane przez polskiego strażaka.

Oferują inną perspektywę, gdyż do tej pory większość zdjęć getta była wykonywana przez nazistów i pokazywana oczami Niemców.

Zaprezentowana zostanie również odbudowana wersja wojennego tramwaju dla mieszkańców getta, który zamiast numeru linii miał żółtą gwiazdę.

Oficjalna uroczystość ma koncentrować się na losach żydowskiej ludności cywilnej podczas powstania.

Uczestnicy zgromadzą się przed Pomnikiem Bohaterów Getta, znajdującym się w miejscu kilku powstańczych starć zbrojnych.

sw-amj/gw