Polska może odwrócić spadek inwestycji – raport ING

W Polsce panuje lepszy klimat inwestycyjny i oczekuje się, że dostęp do finansowania UE będzie sprzyjał temu ożywieniu, jak wynika z nowego, ostrożnie optymistycznego raportu ING Banku Śląskiego i Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EEC).

Raport przedstawia kompleksową analizę obecnego stanu i perspektyw inwestycji w Polsce Na potrzeby badania ING i EEC przeprowadziły wywiady z 22 menadżerami firm, trzema szefami zagranicznych izb handlowych oraz przedstawicielami wiodących firm z sektora usług biznesowych.

„W ostatnich latach polska gospodarka rozwijała się przede wszystkim w oparciu o konsumpcję. Jednak inwestycje spadły z powodu wewnętrznych barier regulacyjnych i podatkowych oraz utraty zaufania do instytucji wolnorynkowych” – czytamy w najnowszym, trzecim raporcie rocznym ING i EEC.

Powołując się na zagrożenia takie jak niedobór wykwalifikowanych pracowników, rosnące koszty pracy i potrzebę większej innowacyjności, w raporcie argumentuje się, że „ożywienie inwestycji prywatnych ma kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego Polski, ale kluczem do osiągnięcia tego celu jest usunięcie istniejących barier, wyeliminowanie i wykorzystać nowe możliwości”.

Nieprzewidywalne otoczenie doprowadziło do spadku stopy inwestycji

Stopa inwestycji w Polsce spadła w ciągu ostatnich 15 lat z 23% w 2008 r. do 17,8% w 2023 r., czyli poniżej średniej dla UE i Europy Środkowo-Wschodniej. Wynika to z połączenia czynników: bariery regulacyjne i podatkowe utrudniają inwestycje, a pandemia Covid-19 i rosyjska inwazja na Ukrainę spowodowały niepewność i zakłócenia.

Niestabilne prawo i szybkie zmiany regulacyjne utrudniają firmom planowanie przyszłej działalności. Jeden z rozmówców zauważył: „Częste zmiany przepisów i brak długoterminowej stabilności utrudniają tworzenie strategii na przyszłość”. Biurokracja, wysoka inflacja, ograniczona dostępność dobrze przygotowanych terenów inwestycyjnych oraz wysokie koszty finansowania obecnie pogłębiają tę sytuację trudności dla inwestorów.

Niedoinwestowanie w infrastrukturę krytyczną, taką jak krajowe sieci elektroenergetyczne, stanowi poważne wyzwanie dla długoterminowego wzrostu gospodarczego Polski. Podczas gdy inwestycje w drogi ekspresowe i autostrady w ciągu ostatnich dwóch dekad wzrosły siedmiokrotnie, inwestycje w sieci elektroenergetyczne uległy stagnacji. W raporcie zauważono, że „brak równowagi w inwestycjach infrastrukturalnych, zwłaszcza w sieci elektroenergetyczne, w Polsce wymaga natychmiastowej uwagi, aby wesprzeć ogólny rozwój gospodarczy”.

„Ze względu na stosunkowo wysokie ceny uprawnień do emisji CO2, hurtowa cena energii elektrycznej w Polsce jest w ostatnim czasie wyższa niż w Niemczech czy Skandynawii” – czytamy w raporcie. Ponadto „dla dalszego rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce konieczne jest jak najszybsze złagodzenie ograniczeń sieciowych i zwiększenie przepustowości sieci, w szczególności sieci dystrybucyjnych, magazynów energii oraz rozproszonych rozwiązań off-grid”.

W raporcie podkreślono również tendencję polegającą na zamrażaniu przez firmy środków w instrumentach finansowych ze względu na nieprzewidywalność prawa, co skutkuje niższymi, ale bezpieczniejszymi zwrotami.

Dyrektor firmy wyjaśnił: „Biorąc pod uwagę nieprzewidywalne otoczenie prawne, zamrożenie środków w instrumentach finansowych stało się niezbędną strategią, aczkolwiek oferującą niższe zyski”. wpłynęło na zdolność finansowania nowych inwestycji.

Szanse na ożywienie inwestycji

W raporcie wskazano kilka możliwości ożywienia inwestycji w Polsce. Uwolnienie dostępu do funduszy unijnych oraz ustabilizowanie przepisów i podatków powinno zapewnić tak potrzebny impuls dla krajowych inwestycji.

Inwestycje w energię zeroemisyjną, nowe gałęzie przemysłu i rozwiązania AI uznaje się za „niezbędne dla zrównoważonej przyszłości Polski” – czytamy w raporcie.

Globalne trendy w kierunku Nearshoringu i Friendshoringu spowodowane zakłóceniami w łańcuchach dostaw mogą sprawić, że Polska będzie postrzegana jako atrakcyjna lokalizacja dla inwestycji zagranicznych i firm chcących przenieść swoją działalność bliżej kraju lub do zaprzyjaźnionych krajów.

„Polska znacząco skorzysta na globalnym przejściu w stronę Nearshoringu i Friendshoringu” – komentuje ekspert branżowy.

W raporcie podsumowano: „Zielona i cyfrowa transformacja kreuje popyt na inżynierów, techników i wykwalifikowanych pracowników, co wymaga reformy polskich szkół i uczelni zawodowych. Część firm zwraca uwagę, że musi szukać wykwalifikowanych pracowników z zagranicy.”