Polscy archeolodzy odkryli „niezwykły” 8000-letni budynek w Turcji

Çatalhöyük, stanowisko archeologiczne w środkowej Turcji, było zamieszkane nieprzerwanie przez prawie 1200 lat – między 7100 a 5950 rokiem p.n.e. Szacuje się, że w szczytowym okresie gęsto zabudowana osada o powierzchni kilkudziesięciu hektarów liczyła ok. 2000. mieszkańcy. Z lotu ptaka przypominał plaster miodu, a wejścia do domów znajdowały się na płaskich dachach.

W tym roku polscy archeolodzy pod kierunkiem profesora Arkadiusza Marciniaka z Wydziału Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zbadali niezwykłą budowlę z końca osady, położoną na wschodnim krańcu osady, kilkaset metrów od jego centrum. papier.

Archeolodzy zauważyli, że cała powierzchnia konstrukcji była zabudowana. Budynki składają się z 12 platform – glinianych elewacji, z czego dziewięć rozmieszczonych jest wzdłuż wszystkich ścian budynku.

Profesor Marciniak powiedział: „Budynek był wyraźnie większy od typowych obiektów mieszkalnych tamtego okresu. Zbudowano go na planie kwadratu, a jego powierzchnia wynosiła około 30 m². Niezwykłe było także jego wnętrze.

„Pod większością z nich prawdopodobnie znajdują się groby ludzkie, ale odpowiedź na to pytanie poznamy podczas wykopalisk zaplanowanych na przyszły rok”.

Krawędź wschodniego podestu zdobią dwa pilastry (płaskie elementy architektoniczne, które nadają wygląd kolumn nośnych). Po obu stronach każdego filaru znajdowały się szypuły (punkt mocowania rogów). Na każdej z czterech ścian znajdowała się półkolumna, jedna z nich ozdobiona była płaskorzeźbą. Znaczną część zachodniej ściany pokryto malowidłami, głównie w kolorze czerwonym. W ścianie południowej umieszczono duży piec.

W centralnej części budynku archeolodzy zauważyli pozostałości paleniska. Do środka prowadziły dwa otwory w ścianach.

Według profesora Marciniaka budynek nie pełnił funkcji mieszkalnej, choć pierwsi mieszkańcy osady chowali zmarłych pod swoimi domami. Duża ilość tajemniczych platform, ich dekoracje oraz nietypowy układ budowli wskazują, że z budowli korzystała cała społeczność zamieszkująca osadę.

Marciniak powiedział: „Wiemy, że budynek był użytkowany, gdy Çatalhöyük nie było już megaosadą liczącą tysiące mieszkańców. Mieszkańcy rozeszli się. Wracali, aby odwiedzić miejsce, w którym żyli ich przodkowie. Niektórzy mieli zaszczyt być tam pochowani.”

Dodał, że choć budynek mógłby mieć charakter sakralny, „nadawałby większą rolę integracji społecznej. Kominek pośrodku sugeruje, że wokół niego zgromadzili się ludzie. Nadal nie wiemy, ile i jakiego rodzaju groby znajdują się w tym budynku.

Typowy budynek mieszkalny tej epoki był mniejszy i zawierał miejsca do przechowywania żywności i wytwarzania narzędzi. Wejście znajdowało się przez dziurę w dachu.

Jest to pierwsza tego typu budowla odkryta na terenie tej osady, choć podczas wcześniejszych badań archeolodzy natrafili na zabudowania różniące się od standardowych domów z najstarszych faz osady, interpretowanych m.in. jako świątynie.

Marciniak kontynuował: „Do tej pory Çatalhöyük było jedyną dużą osadą neolityczną na Bliskim Wschodzie, gdzie taka budowla nie była znana”.

Dla niego odkrycie przeczy dotychczasowej wizji egalitarnej ludności zamieszkującej osadę u schyłku jej istnienia.

Powiedział: „Odkrycie potwierdza istotne zmiany społeczne, jakie zaszły pod koniec istnienia osady. Doprowadziły do ​​powstania społeczności lokalnych, które miały nierówny dostęp do dóbr i przedmiotów prestiżowych”.

Çatalhöyük to jedno z najsłynniejszych stanowisk archeologicznych na świecie. Zasłynęło dzięki charakterystycznej zabudowie z cegły mułowej. Jej ściany przylegały bezpośrednio do siebie, a wejścia znajdowały się na poziomie dachu. Wnętrza niektórych domów były bogato zdobione malowidłami. W 2012 roku Çatalhöyük zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

PAP – Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

sz/ zan/ kap/

tr. RL