Otwieranie starych ran jako człowiek, który ostrzegał przed Holokaustem

Kilka godzin po „Shoah”, kolosalnym dokumencie Claude’a Lanzmanna z 1985 roku o Holokauście, przed kamerą siedzi siwowłosy mężczyzna z miasta w garniturze i krawacie, zbierający się na odwagę, by opowiedzieć historię. To jest Karsky. Bierze oddech.

„Teraz cofam się o 35 lat” – zaczyna z ciężkim polskim akcentem podkreślającym jego słowa. Ale prawie natychmiast jego opanowanie kruszy się i zaczyna płakać; Wspomnienia, do których powinien sięgnąć, są zbyt nawiedzające.

„Nie, nie wrócę” – mówi Karski, gdy kamera patrzy, ucieka z pokoju.

Do Strathairna, który widział ponad dziewięć godzin „Shoah” w jednym odcinku, kiedy po raz pierwszy został wydany, ten „mikroskopijny moment” w filmie jest „portalem do 35 lat milczenia”. W garderobie teatru, w okularach, nakreślił na blacie stołu oś czasu z życia Karskiego – wydarzenia, które według Strathairna są w jakiś sposób zawarte w tym krótkim, nawiedzonym filmie.

Na początku osi czasu, dzieciństwo Karskiego, kiedy jego rzymsko-katolicka matka nauczyła go mówić jej, kiedy widział „złych katolickich chłopców” rzucających martwymi szczurami w Żydów, aby mogła coś z tym zrobić. Następnie miał około 20 lat w okupowanej przez Niemców Polsce, kiedy żydowscy przywódcy wprowadzili go do warszawskiego getta i niemieckiego obozu koncentracyjnego, aby mógł opowiedzieć światu, co tam widział. Potem wiele lat powojennych, kiedy po napisaniu książki o swoich przeżyciach, już o nich nie mówił, mimo że przez dziesięciolecia wykładał w Szkole Służby Zagranicznej Uniwersytetu Georgetown. Wreszcie rozdział, który rozpoczął się pod koniec lat siedemdziesiątych, kiedy Lanzmann przekonał go, że jego obowiązkiem jest ponowne bycie świadkiem „Shoah” – co Karski zrobił i kontynuował gdzie indziej po tej początkowej utracie nerwów.

„Remember This”, który rozpoczyna się w czwartek na Brooklynie i ma potrwać do 9 października, został stworzony jako wielopostaciowa sztuka w Georgetown z okazji stulecia urodzin Karskiego w 2014 roku. Napisane przez Dereka Goldmana, dyrektora artystycznego uniwersyteckiego Global Performance and Politics Laboratory oraz jednego z jego byłych studentów, Clarka Younga, który ukończył studia w 2009 roku, pierwotnie nosiło tytuł „My Report to the World”. najlepiej sprzedające się pamiętniki wojenne Karskiego z 1944 roku, „Historia tajnego państwa”.