Nowa mapa drogowa Polski w dziedzinie energetyki – Euractiv

Wybór nowego rządu w Polsce pozwolił krajowi uporać się z zależnym od węgla systemem energetycznym i dostosować kraj do celów klimatycznych UE.

Po ośmiu latach sprawowania władzy skrajnie prawicowa partia Prawo i Sprawiedliwość (PIS) przegrała w 2023 roku z centroprawicową opozycją. Przed nowym rządem, który chce wprowadzić kraj na zieloną ścieżkę, stoi duże wyzwanie.

„Mamy bardzo trudną pozycję wyjściową, bardzo trudną sytuację, ponieważ ledwo udało nam się osiągnąć cele na rok 2020, w tym cele dotyczące energii odnawialnej” – powiedział polski sekretarz stanu ds. klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta w przemówieniu na konferencji Konferencja Bloomberga w Brukseli 4 lutego.

Węgiel wytwarza 70% energii elektrycznej wytwarzanej w Polsce, a prawie połowa gospodarstw domowych w kraju wykorzystuje węgiel do ogrzewania. Wydobycie węgla pozostaje ważnym czynnikiem gospodarczym na obszarach wiejskich.

Chociaż oficjalna data całkowitego wycofania się z węgla to rok 2049, wprowadzenie odnawialnych źródeł energii nadal napotyka przeszkody administracyjne.

Dlatego też, mimo że zamieszkuje zaledwie 8% populacji bloku, kraj ten emituje 12% unijnego CO2. „Musimy działać wszędzie” – wyjaśnia Bolesta.

Priorytety nowego rządu i odejście od węgla

Polskie powietrze zostało zatrute paliwem kopalnym uznawanym za „brudne”. Krzysztof Bolesta powiedział: „To najwyższy priorytet, ponieważ nie można żyć w kraju, który w zasadzie cię zabija”.

Program Czyste Powietrze ma na celu eliminację epizodów smogu w Polsce. Dysponuje budżetem w wysokości 25 miliardów euro do 2030 roku, z czego część pochodzi z UE. Wprowadzi bardziej rygorystyczne standardy, ale także zainwestuje więcej w energię odnawialną, magazynowanie energii i elektryfikację transportu publicznego na poziomie lokalnym.

Kolejnym priorytetem politycznym nowego rządu jest przedstawienie planu działania na rzecz elektryfikacji kraju, którego celem jest 35% do 2030 r.

W większości sektorów gospodarki elektryfikacja jest uważana za „najlepszą w swojej klasie” ze względu na jej pozytywny wpływ na jakość powietrza. Wzrośnie jednak zapotrzebowanie na energię elektryczną, które obecnie pokrywają elektrownie węglowe.

„Polska jest w trudnej sytuacji, bo musimy zrezygnować z węgla, unikając jednocześnie przeinwestowania w gaz” – mówi prezes think tanku Forum Energii Joanna Maćkowiak-Pandera.

Rozwiązania dla przejścia

W nowym planie energetyczno-klimatycznym Polski na rok 2030 celem jest osiągnięcie co najmniej 50% udziału energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej i 30% w końcowym zużyciu energii.

Premier Donald Tusk obiecał jednak w wyborach powszechnych, że do 2030 roku poziom energii odnawialnej osiągnie 68%.

„To musi być portfel rozwiązań” – mówi Bolesta i dodaje, że ogromne znaczenie, jakie Polska ma na drodze do neutralności klimatycznej, nie pozwala jej od razu skupić się na energetyce. W Warszawie oznacza to energię jądrową.

Budowa pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce ma się rozpocząć w 2026 r. i zostać uruchomiona w 2033 r. Mówi się, że leży w pobliżu Choczewa nad Morzem Bałtyckim.

Rząd stawia także na energetykę wiatrową, technologię ograniczaną wcześniej przez poprzednie rządy, które zakazały budowy turbin ze względu na ich bliskość do obszarów mieszkalnych. Pod naciskiem UE zakaz został złagodzony.

Branża wiatrowa liczy, że nowy rząd Warszawy jeszcze bardziej zmniejszy minimalne odległości i podwoi powierzchnię dostępną dla lądowych farm wiatrowych.

Bolesta ujawniła także, że Polska inwestuje w technologie usuwania dwutlenku węgla i biometan ze względu na jego znaczący potencjał, jaki posiada dzięki dużemu przemysłowi rolniczemu.

[Edited by Rajnish Singh and Nikolaus J. Kurmayer]

Przeczytaj więcej z Euractiv