Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego odkrywają polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych

Rozwiązanie stworzył interdyscyplinarny zespół pod przewodnictwem dr Magdaleny Skóry z Katedry Kontroli Zakażeń i Mikologii Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr Chemika Uniwersytetu Jagiellońskiego – podaje w prasie Centrum Transferu Technologii CITTRU UJ. uwolnienie.

Naukowcy zbadali właściwości kilku syntetycznych polimerów pod kątem ich potencjalnego zastosowania w kosmetyce i medycynie. Byli szczególnie zainteresowani odkryciem nowych substancji, które można by zastosować w leczeniu grzybicy, ponieważ – jak wyjaśniają – ich ilość na rynku jest ograniczona.

„W czasie naszych wieloletnich badań nad polimerami stworzyliśmy kilka makrocząsteczek, zarówno syntetycznych, jak i pochodzących z polimerów naturalnych. Część z nich ma oczekiwane właściwości przeciwgrzybicze, ale szczególnie obiecującym kandydatem do zastosowania w preparatach zapobiegających lub hamujących rozwój grzybów okazał się polimer syntetyczny – mówi dr Kamiński.

Naukowcy twierdzą, że odkryty polimer ma obiecujące właściwości fizyczne i chemiczne z punktu widzenia przemysłu kosmetycznego i farmaceutycznego. „Jest dobrze rozpuszczalny w wodzie i alkoholach (metanolu i etanolu, a także propanolu i izopropanolu), dzięki czemu nadaje się do stosowania w preparatach lub do stosowania powierzchniowego na skórę lub paznokcie. Co więcej, jego synteza jest stosunkowo łatwa i tania, a związki potrzebne do jego wytworzenia są powszechnie dostępne” – czytamy w oświadczeniu.

„Badanym związkiem chemicznym jest polimer kationowy (ma ładunek dodatni). Ta cecha umożliwia interakcję polimeru z ujemnie naładowanymi błonami biologicznymi organizmów żywych. Prawdopodobnie jest to jeden z czynników wpływających na jego skuteczność. Uważamy, że polimer oddziałuje z komórkami grzybów, uniemożliwiając ich podział lub utworzenie strzępek. W badaniach laboratoryjnych zaobserwowaliśmy hamowanie wzrostu grzybów w obecności polimeru. Jednocześnie nasze badania na liniach komórkowych potwierdziły, że polimer ma niską toksyczność w stosunku do komórek ssaków. Dzięki temu wykazuje wysoce selektywne działanie, ukierunkowane szczególnie na grzyby” – mówi dr Magdalena Skóra z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Badania in vitro potwierdziły, że badany polimer oddziałuje na patogeny wywołujące infekcje skóry i paznokci: grzyby Trikofiton To jest Scopulariopsis brevicaulis gatunki, a także Fusarium rodzaj, odpowiedzialny nie tylko za grzybice ludzi i zwierząt, ale także za choroby roślin.

Naukowcy uważają, że badany przez nich polimer jest mniej toksyczny w porównaniu do leków przeciwgrzybiczych stosowanych obecnie w leczeniu grzybic: cyklopiroksu i terbinafiny. „Niska toksyczność dla komórek ssaków to nie jedyna zaleta tego polimeru. Odkryliśmy także, że in vitro jest skuteczniejszy od niektórych innych obecnie stosowanych substancji leczniczych, gdyż już przy kilkukrotnie niższych stężeniach można zaobserwować jego działanie przeciwgrzybicze” – mówi dr Skóra.

Zespół kontynuuje badania nad polimerem, aby lepiej poznać jego wpływ na grzyby i komórki innych żywych organizmów. „Chcielibyśmy mieć możliwie kompletne dane na temat skuteczności polimeru w różnych stężeniach, a także jego spektrum przeciwdrobnoustrojowego i powiązać je z zaobserwowanymi poziomami toksyczności” – dodaje Skóra. Pozostałe badania realizowane są w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

Naukowcy chcą także skupić się na komercjalizacji wynalazku chronionego patentem.

Gabrieli Konopki Cupiał, dyrektor Centrum Transferu Technologii CITTRU UJ, polimer może znaleźć zastosowanie m.in. jako składnik przeciwgrzybiczych produktów do pielęgnacji paznokci i skóry. „Nie wykluczamy współpracy z inwestorami, którzy po zakończeniu dalszych badań chcieliby wykorzystać polimer jako lek. Możliwe jest także zastosowanie tej substancji w rolnictwie jako zapobiegawczego środka przeciwgrzybiczego w uprawie roślin. Ponieważ polimer można stosunkowo tanio zsyntetyzować, możliwe jest także jego przyszłe wykorzystanie w tym sektorze – mówi Konopka Cupiał.

Naukowcy podkreślają, że ewentualne preparaty powstałe na bazie polimeru należy aplikować wyłącznie powierzchniowo i miejscowo. Ze względu na wielkość cząsteczek substancja nie jest przeznaczona do stosowania ogólnoustrojowego. (PAPKA)

PAP – Nauka w Polsce

akp/ bar/ kap/

tr. RL