Kryzys energetyczny, relacje z Polską w centrum uwagi szczytu UE

Ostatnia podwyżka światowych cen energii i rządy prawa w Polsce były ważnymi punktami dwudniowego szczytu Unii Europejskiej (UE), który zakończył się w piątek w Brukseli.

Szefowie państw i rządów państw członkowskich UE opowiedzieli się za pakietem środków mających zaradzić doraźnym skutkom wzrostu cen energii oraz wezwali do działań średnio- i długoterminowych, choć mieli podzielone opinie co do konkretnych rozwiązań.

Ponadto obawy o niezależność sądownictwa w Komisji Europejskiej, organie wykonawczym UE, narastają po tym, jak polski Trybunał Konstytucyjny orzekł na początku tego miesiąca, że ​​polskie prawo ma pierwszeństwo przed prawem unijnym.

ROZWIĄZANIA DOTYCZĄCE CEN ENERGII

Przywódcy UE byli szczególnie zaniepokojeni wpływem ostatnich podwyżek cen gazu i energii elektrycznej na gospodarstwa domowe i przemysł, zwłaszcza w okresie zbliżającej się zimy.

W zeszłym tygodniu Komisja Europejska uruchomiła zestaw narzędzi, który zawiera środki mające na celu ograniczenie wzrostu cen energii w krótkim i średnim okresie. Środki krótkoterminowe obejmują nadzwyczajne wsparcie dochodów gospodarstw domowych, pomoc państwa dla przedsiębiorstw i ukierunkowane obniżki podatków, natomiast środki średnioterminowe obejmują wspieranie inwestycji w energię odnawialną i efektywność energetyczną, magazynowanie energii lub kupowanie rezerw gazu oraz ocenę obecnej struktury rynku.

Francja ogłosiła w czwartek specjalny dodatek inflacyjny w wysokości 100 euro (116 dolarów) dla osób z miesięcznym dochodem netto poniżej 2000 euro w związku z podwyżką cen paliw.

Jednak szefowie państw i rządów na szczycie UE byli podzieleni co do rozwiązań kryzysu energetycznego. Niektórzy uważali, że obecny kryzys jest tymczasowy, a inni wzywali do bardziej zdecydowanych działań w celu złagodzenia jego wpływu na gospodarkę.

Ustępująca kanclerz Angela Merkel powiedziała prasie, że „musimy znaleźć rozwiązanie bez zamykania rynków”, dodając, że „kwestia rosnących cen energii powinna być oddzielona od walki ze zmianami klimatycznymi”.

Premier Holandii Mark Rutte uważał, że podwyżka ma charakter tymczasowy, a zestaw narzędzi Komisji Europejskiej może pomóc w utrzymaniu niskich cen energii bez łamania prawa UE.

Jednak hiszpański premier Pedro Sanchez wezwał państwa członkowskie do zwiększenia środków, ostrzegając, że kryzys może „podważyć konkurencyjność UE”.

W obliczu gwałtownego wzrostu cen energii niektóre państwa członkowskie chcą spowolnić ekspansję energii odnawialnej. Jednak szefowie państw i rządów UE nalegali na decyzję i kroki zmierzające do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej poprzez transformację energetyczną i wezwali państwa członkowskie do „jak najlepszego wykorzystania zestawu narzędzi, aby pomóc najsłabszym konsumenci w krótkim okresie i firmy europejskie.”

Szefowie państw i rządów wezwali do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw i wsparcia przejścia na neutralność klimatyczną oraz wezwali Europejski Bank Inwestycyjny do „przeanalizowania, jak można przyspieszyć inwestycje w transformację energetyczną”.

Fatih Birol, dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Agencji Energetycznej, zwrócił uwagę, że ostatnie podwyżki światowych cen gazu ziemnego są spowodowane kilkoma czynnikami i że „ponoszenie odpowiedzialności za przejście na czystą energię jest nieprecyzyjne i mylące”.

SERIA UE POLSKA

Podczas szczytu szefowie państw i rządów poruszyli także kwestię praworządności w Polsce i wyrazili zaniepokojenie konfliktem UE-Polska po tym, jak polski Trybunał Konstytucyjny orzekł 7 października, że ​​polska konstytucja ma pierwszeństwo przed prawem UE.

Polski premier Mateusz Morawiecki bronił stanowiska swojego rządu w konflikcie, dodając, że Polska pozostaje wierna prawom i zasadom UE.

Parlament Europejski przyjął w czwartek rezolucję wzywającą Komisję Europejską i Radę Europejską do wszczęcia przeciwko Polsce postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. W uchwale stwierdza się, że polski Trybunał Konstytucyjny, który orzekł, że części traktatów europejskich są niezgodne z polską konstytucją, był „kontrowersyjny i bezprawny”.

„Musimy znaleźć sposoby i środki, aby wrócić do siebie” – powiedziała w czwartek Merkel i wezwała do otwartego dialogu między państwami członkowskimi UE a Polską w celu rozwiązania sporu. „Lawina sporów prawnych przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości nie jest rozwiązaniem problemu”.

Komisja Europejska wyraziła zaniepokojenie niezawisłością sądownictwa, którą zaostrzyła decyzja polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen powiedziała dziennikarzom na szczycie UE: „Kluczową kwestią jest niezależność sądownictwa w Polsce”.

Ostrzegła, że ​​Komisja wykorzysta jeden z instrumentów, jakimi dysponuje, albo postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, albo nowy mechanizm ochrony budżetowej prowadzący do zawieszenia funduszy unijnych, albo procedurę sankcji z art. 7, która ostatecznie może pozbawić Polskę prawa głosu w UE .

Kilku szefów państw lub rządów wezwało do dialogu politycznego w celu rozstrzygnięcia sporu, a niektórzy wyrazili zdecydowane poparcie dla zobowiązania Komisji Europejskiej do ukarania działań Polski.