Katya Adler: Co się stanie, jeśli skrajna prawica wygra wybory do UE?

„Skrajna prawica rośnie w siłę” – to stwierdzenie często słyszymy obecnie w całej Europie. „Czujemy się, jak w Europie lat 30. XX wieku”.

Być może nie jest więc zaskoczeniem, że wielu eurokratów w Brukseli jest zdenerwowanych, podczas gdy 350 milionów ludzi w całej Unii Europejskiej wybiera obecnie swoich bezpośrednich przedstawicieli w Parlamencie Europejskim. Ale czy obawy – i nagłówki mediów – są przesadzone?

Przewiduje się, że wśród osób, które według przewidywań przesuną się na prawo, znajdą się milenialsi i pokolenie Z, którzy głosują po raz pierwszy. Z najnowszych danych „Financial Times” wynika, że ​​około jedna trzecia młodych wyborców we Francji i Holandii poniżej 25. roku życia, a także 22 procent młodych wyborców w Niemczech opowiada się za skrajną prawicą w swoim kraju. Stanowi to znaczny wzrost od ostatnich wyborów europejskich w 2019 r.

Przewiduje się, że prawicowe partie ekstremistyczne otrzymają jedną czwartą wszystkich mandatów. Gdyby rzeczywiście odnieśli wyraźne zwycięstwo, wynik byłby jasny. Jednak konkretny wpływ, jaki może to mieć na życie i kształtowanie polityki w UE, jest bardziej zróżnicowany.

A to dlatego, że sama prawica nacjonalistyczna jest zniuansowana – różni politycy prawicy nacjonalistycznej reprezentują różne stanowiska w różnych krajach. Niektórzy złagodzili swoją poprzednią skrajnie prawicową retorykę, aby zwiększyć swoją atrakcyjność dla wyborców.

Co zatem może zmienić się w Europie, jeśli Parlament Europejski przesunie się na prawo?

UE od dawna miała ambicję wyprzedzić resztę świata w zakresie ochrony środowiska. Jednak europejscy wyborcy są coraz bardziej zaniepokojeni kosztami zielonej transformacji.

Weźmy na przykład niedawne masowe protesty rolników. Do Brukseli i Parlamentu Europejskiego przyjechały traktory z całej UE i zatrzymały je. Protestujący twierdzili, że unijne i krajowe przepisy dotyczące ochrony środowiska oraz biurokracja wykluczają ich z działalności.

Prawicowe partie nacjonalistyczne we Francji, Holandii i Polsce również wskoczyły na ten modę, widząc w tym okazję do wykorzystania swoich roszczeń do reprezentowania „zwykłych ludzi” przeciwko „nieziemskim elitom” UE i poszczególnych krajów.

Wynik? UE wycofała lub uchyliła kilka kluczowych przepisów dotyczących ochrony środowiska, w tym bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące stosowania pestycydów.

Ekolodzy obawiają się, że UE nie określiła szczegółowo, w jaki sposób rolnicy powinni przyczynić się do osiągnięcia celu, jakim jest ograniczenie emisji o 90 procent do 2040 r. Są zdania, że ​​przesunięcie w prawo w Parlamencie Europejskim może oznaczać dalsze osłabianie lub niekończące się opóźnianie zielonych celów.

Większość europejskich wyborców twierdzi, że nie chce opuszczać UE, mimo że mają poważne skargi dotyczące jej funkcjonowania. Zamiast tego prawicowe partie nacjonalistyczne obiecują inną UE – więcej władzy dla państw narodowych, mniej „ingerencji Brukseli” w życie codzienne.

Jeśli ich głos w Parlamencie Europejskim stanie się głośniejszy, Komisji Europejskiej może być trudniej wyrwać dalsze kompetencje rządom krajowym, na przykład w sektorze zdrowia.

Można by pomyśleć, że byłoby to oczywiste i że przesunięcie w prawo w PE doprowadziłoby do zaostrzenia prawodawstwa UE dotyczącego migracji.

Weźmy na przykład prawicowego polityka ekstremistycznego Geerta Wildersa z Holandii. Jego partia PVV stała się najsilniejszą frakcją w holenderskim parlamencie po jesiennych wyborach parlamentarnych. Wilders obiecał „najsurowsze prawo imigracyjne w historii”, a sondaże powyborcze sugerują, że PVV dobrze wypadnie w tych wyborach.

Nie należy jednak zapominać, że polityka migracyjna i azylowa UE od dawna nosi przydomek „Europa-twierdza”. Jednym z ich głównych priorytetów jest trzymanie ludzi z daleka. Zawarto szereg porozumień gospodarczych z krajami spoza UE, takimi jak Tunezja, Maroko, Libia i Turcja, których celem jest rozprawienie się z przemytnikami ludzi, którzy sprowadzają do kraju uchodźców ekonomicznych lub osoby ubiegające się o azyl.

Tym, co mogłaby jednak zmienić większa grupa skrajnej prawicy w Parlamencie Europejskim, jest tzw. polityka solidarności.

Oczekuje się, że każde z krajów UE zaakceptuje określoną liczbę osób ubiegających się o azyl lub przynajmniej zapłaci znaczne składki na pomoc członkom UE, takim jak Włochy i Grecja, dokąd większość migrantów przybywa na łodziach przemytniczych. Jednak prawicowo-nacjonalistyczni posłowie do Parlamentu Europejskiego mogą odmówić współpracy, jak widzieliśmy już w przypadku populistyczno-nacjonalistycznych rządów na Węgrzech i do niedawna w Polsce.

Zakrojona na szeroką skalę inwazja Rosji na Ukrainę skłoniła przywódców w całej UE do rozmów o wzmocnieniu bezpieczeństwa swojego „sąsiedztwa”.

Nie tylko poprzez zwiększenie wydatków na obronę, ale także poprzez przyspieszenie procesu przystępowania naszych krajów sąsiadujących do UE lub przynajmniej okazanie bardziej konkretnego entuzjazmu. Mówię o Ukrainie, Gruzji i państwach Bałkanów Zachodnich, takich jak Kosowo i Serbia, z których ten ostatni budzi ogromne obawy Europejczyków ze względu na bliskość Moskwy.

Ale nacjonalistyczna prawica generalnie nie jest zachwycona. Obawia się kosztów ekspansji. Większa UE z większą liczbą biedniejszych krajów prawdopodobnie wymagałaby większego budżetu i większych wkładów ze stosunkowo bogatszych państw członkowskich.

Oznaczałoby to również, że członkowie bloku, którzy otrzymali znaczące dotacje UE, jak Rumunia, Polska, a także francuscy rolnicy (wciąż największy pojedynczy beneficjent Wspólnej Polityki Rolnej UE), prawdopodobnie nie będą już z tego korzystać. Trudno sobie wyobrazić, że mieliby jakiekolwiek szanse, gdyby do UE dołączyła na przykład rozległa, w dużej mierze wiejska Ukraina – spichlerz Europy.

Bezpieczeństwo i obronność są często postrzegane jako konie hobbystyczne prawicy, ale w czasach konfliktu większość obywateli UE zgadza się, że wydatki na obronę są priorytetem. Ich przekonanie wzmacnia dodatkowo perspektywa powrotu Donalda Trumpa do Białego Domu jako prezydenta USA.

Od drugiej wojny światowej Europejczycy polegają na USA w kwestiach bezpieczeństwa. Spójrzcie tylko, jak ważny był Waszyngton w pomaganiu Ukrainie.

Trump dał jednak jasno do zrozumienia, że ​​Europa nie powinna przyjmować niczego za pewnik, jeśli on wygra listopadowe wybory w USA.

Przywódcy UE są przekonani, że muszą być lepiej przygotowani.

Ukraina jest wyraźnym przykładem tego, dlaczego uogólnienia na temat skrajnej prawicy, jak gdyby była to jednolity ruch, mogą być bardzo mylące.

Prawdą jest, że skrajnie prawicowe partie w całej UE twierdzą, że zamierzają zmienić Unię od wewnątrz. Pozyskanie w tym tygodniu większej liczby parlamentarzystów i wejście do większej liczby rządów krajowych zapewni im większy głos w Parlamencie Europejskim, na ważnych spotkaniach ministrów UE oraz na szczytach szefów państw i rządów UE.