Iran przejmuje dwa greckie tankowce w Zatoce Perskiej w obliczu rosnących napięć

DUBAJ, Zjednoczone Emiraty Arabskie (AP) – Paramilitarna Gwardia Rewolucyjna w Iranie zajęła w piątek dwa greckie tankowce podczas ataku helikopterem w Zatoce Perskiej, poinformowali urzędnicy. Wydawało się, że ta akcja jest odwetem za poparcie Aten dla przejęcia w tym tygodniu przez USA ropy naftowej z tankowca pod banderą Iranu na Morzu Śródziemnym za naruszenie miażdżących sankcji Waszyngtonu wobec Republiki Islamskiej.

Nalot jest pierwszym poważnym incydentem na morzu od miesięcy, ponieważ napięcia między Iranem a Zachodem pozostają wysokie z powodu zerwania umowy nuklearnej ze światowymi mocarstwami. Ponieważ Teheran wzbogaca więcej uranu, bliżej poziomu broni niż kiedykolwiek wcześniej, rosną obawy, że negocjatorzy nie znajdą drogi powrotnej do porozumienia – zwiększając ryzyko większej wojny.

Gwardia wydała oświadczenie, w którym ogłosiła konfiskaty i oskarżyła tankowce o nieokreślone naruszenia. Nour News, strona internetowa zbliżona do Najwyższej Rady Bezpieczeństwa Narodowego Iranu, ostrzegła niedawno, że Teheran planuje zastosować „środki karne” wobec Grecji, aby pomóc USA wydobyć ropę z tankowca Lana pod irańską banderą kilka dni wcześniej w celu skonfiskowania.

Greckie ministerstwo spraw zagranicznych poinformowało, że wystąpiło z silnym démarche do irańskiego ambasadora w Atenach w sprawie „przymusowego przejęcia dwóch statków pod grecką banderą” w Zatoce Perskiej. „Te akty faktycznie oznaczają piractwo” – napisano w oświadczeniu ministerstwa.

Ministerstwo wezwało do natychmiastowego uwolnienia statków i ich załóg, ostrzegając, że zajęcie miałoby „szczególnie negatywne konsekwencje” w stosunkach dwustronnych oraz w stosunkach Iranu z Unią Europejską, której członkiem jest Grecja.

Jak podało ministerstwo, irański helikopter wylądował w delcie Posejdona pod grecką banderą na wodach międzynarodowych, około 22 mil morskich od wybrzeża Iranu.

„Następnie uzbrojeni mężczyźni schwytali załogę” – napisano, dodając, że wśród załogi było dwóch obywateli greckich.

„Podobny incydent został zgłoszony na innym statku pod grecką banderą, przewożącym siedmiu obywateli greckich w pobliżu irańskiego wybrzeża” – powiedział minister.

Grecki urzędnik, rozmawiając pod warunkiem zachowania anonimowości, aby omówić szczegóły ataku z dziennikarzem, zidentyfikował drugi statek jako Roztropnego Wojownika. Jej kierownik, Polembros Shipping w Grecji, powiedział wcześniej, że firma „współpracuje z władzami i dokłada wszelkich starań, aby skutecznie zaradzić tej sytuacji”.

Urzędnicy greccy nie określili narodowości pozostałych członków załogi na pokładach statków.

Według danych śledzenia z MarineTraffic.com, oba statki przybyły załadowane ropą naftową z irackiego terminalu naftowego w Basrze.

Urzędnik obrony USA, który przemawiał pod warunkiem zachowania anonimowości w celu omówienia spraw wywiadu, powiedział, że wydaje się, że oba statki zbliżyły się w piątek do irańskich wód terytorialnych, ale nie do ich wnętrza. Po porwaniu zdryfowali na wody irańskie. Statki również wyłączyły swoje urządzenia śledzące, co jest kolejną czerwoną flagą, powiedział urzędnik. Jednak ani nie wysłał wezwania pomocy, ani wezwania pomocy, powiedział urzędnik.

Zajęcie przez Iran w piątek było ostatnim z serii porwań i wybuchów, które uderzyły w region, który obejmuje Cieśninę Ormuz, wąskie ujście Zatoki Perskiej, przez którą przepływa jedna piąta całej sprzedawanej ropy. Incydenty rozpoczęły się po jednostronnym wycofaniu się USA z umowy nuklearnej Iranu ze światowymi mocarstwami przez ówczesnego prezydenta Donalda Trumpa, na mocy którego Teheran drastycznie ograniczył wzbogacanie uranu w zamian za zniesienie sankcji gospodarczych.

Marynarka Wojenna USA oskarżyła Iran o serię ataków minami na statki, które uszkodziły tankowce w 2019 r.i za śmiertelny atak drona na tankowiec powiązany z Izraelem, w którym zginęło dwóch członków europejskiej załogi w 2021 roku.

Irańscy porywacze również zaatakowali i na krótko zdobyli cysternę asfaltową pod banderą Panamy w zeszłym roku i na krótko w listopadzie skonfiskowali i zatrzymali wietnamski tankowiec u wybrzeży Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

Teheran zaprzecza przeprowadzaniu ataków, ale większa wojna cieni między Iranem a Zachodem rozgrywa się na wzburzonych wodach regionu. Przejęcia tankowców są częścią tego od 2019 roku, kiedy Iran przejął pod banderą brytyjską Stena Impero po tym, jak Wielka Brytania zatrzymała irański tankowiec u wybrzeży Gibraltaru. Iran wypuścił tankowiec kilka miesięcy później kiedy Londyn wypuścił również irański statek.

Iran przejął również tankowiec pod banderą Korei Południowej w zeszłym roku i utrzymywał go przez wiele miesięcy pośród rzędu miliardów dolarów w zamrożonych aktywach, które posiada Seul.

„Ten incydent jest traktowany jako akt odwetu, zgodny z historią wojsk irańskich zatrzymujących statki w sposób sprzeczny z sobą” – ostrzegła agencja wywiadu morskiego Dryad Global. „W rezultacie statki pod banderą grecką operujące w pobliżu Iranu w Zatoce Perskiej i Zatoce Omańskiej są obecnie uważane za narażone na zwiększone ryzyko przechwycenia i zaleca się unikanie tego obszaru do odwołania”.

Półoficjalna irańska agencja informacyjna Tasnim podkreśliła zagrożenie, ostrzegając w tweecie: „W Zatoce Perskiej jest 17 innych greckich statków, które mogą zostać przejęte”.

Tymczasem Gwardia buduje nowy, ogromny statek wsparcia Według zdjęć satelitarnych uzyskanych przez The Associated Press, w pobliżu cieśniny Ormuz, starając się rozszerzyć swoją obecność morską na wodach kluczowych dla międzynarodowych dostaw energii i poza nią.

Rozmowy w Wiedniu na temat zerwanej umowy nuklearnej z Iranem utknęły w martwym punkcie od kwietnia. Od czasu upadku umowy Iran używa zaawansowanych wirówek i ma szybko rosnące zapasy wzbogaconego uranu. Eksperci od nieproliferacji ostrzegają, że Iran wzbogacił się wystarczająco, do 60% czystości – krótki techniczny krok od 90% poziomu broni – aby wyprodukować broń nuklearną, jeśli sobie tego życzy.

Iran twierdzi, że jego program ma na celu pokojowe, chociaż eksperci ONZ i zachodnie agencje wywiadowcze twierdzą, że Iran miał zorganizowany wojskowy program nuklearny do 2003 roku.

Zbudowanie bomby atomowej nadal kosztowałoby Iran więcej czasu w poszukiwaniu broni, twierdzą analitycy, chociaż ostrzegają, że postępy Teheranu czynią ten program bardziej niebezpiecznym. Izrael w przeszłości groził, że rozpocznie wyprzedzający atak, aby powstrzymać Iran – i jest już podejrzewany w ciągu ostatnich zabójstw irańskich urzędników.

___

Paphitis donosi z Aten w Grecji. Powiązany dziennikarz prasowy Amir Vahdat w Teheranie w Iranie przyczynił się do powstania tego raportu.