Europa Środkowa to wspólnota wspólnych przedsięwzięć

Rozpoczęła się nowa dekada XX wieku. Dekada niepewności, globalna pandemia i jej następstwa, i mam nadzieję, że się zacznie. Od początku widzieliśmy, że będzie to dekada możliwości rekreacji między cywilizacjami i gospodarkami, szansa na stworzenie świata lepszego, bardziej sprawiedliwego, bardziej zrównoważonego i respektującego zasady zrównoważonego rozwoju.

Patrząc w przyszłość, szukamy obszarów, które będą ośrodkami dynamicznych i pozytywnych zmian. Jestem pewien, że Europa Środkowa będzie jednym z nich na szczeblu europejskim i światowym.

Europa Środkowa lub Europa Środkowo-Wschodnia (terminy używane są synonimicznie) to znacząca jednostka regionalna, wspólnota wspólnych losów pod względem geograficznym, politycznym i ekonomicznym, a także ideologicznym i kulturowym. Pomiędzy Morzem Bałtyckim, Adriatykiem i Morzem Czarnym lub (choć jest to nadmiernie uproszczone) między Niemcami a Rosją leży ten kwitnący obszar, krąg wspólnych wspomnień.

Mieliśmy wiele podobnych doświadczeń historycznych, a zwłaszcza XX wiek przyniósł ze sobą swój dramat. Cierpieliśmy z powodu dwóch totalitaryzmów, brązowego i czerwonego, które nas gnębiły i uciskały. Mamy wielowiekową bogatą historię, która doprowadziła nas do miejsca, w którym jesteśmy dzisiaj.

W dniach 15-17 W XIX wieku, epoce zwanej „Europą Jagiellonów”, a później Rzeczypospolitej Obojga Narodów, istniała dobrowolna unia polityczna na znacznej części terytorium. To był prekursor dzisiejszej Unii Europejskiej, przyjaznego domu dla wielu kultur i wyznań, które szanowały praworządność, parlamentaryzm i demokrację. Wyciągamy wnioski z tych doświadczeń – zarówno dobrych, jak i złych – w przyszłość jako ogólne ostrzeżenie i inspirację do pracy na rzecz wspólnego dobra, dobrobytu regionu i zintegrowanej Europy.

Ważny jest też opis Europy Środkowej pod względem wartości. Od ponad tysiąca lat jesteśmy częścią zachodniej cywilizacji, dzieląc jej ideologiczne podstawy. Milan Kundera nazwał Europę Środkową „uprowadzonym Zachodem”, częścią zachodniej cywilizacji, która wbrew swojej woli znalazła się pod rządami ZSRR – imperialnej, autorytarnej i niezdolnej do racjonalnego działania.

Należy jednak podkreślić, że nasze przywiązanie do wartości, które zbudowały kulturę europejską, nie pozostaje bez refleksji. Być może lepiej niż inni wiemy, jaką wysoką cenę trzeba zapłacić za obronę. Jesteśmy świadomi, że wolność i odpowiedzialność, prawa i obowiązki, indywidualizm i solidarność, postawa krytyki, innowacyjność i modernizacja muszą być kultywowane i godzone z postawą ceniącą dziedzictwo i tradycje określające naszą tożsamość.

U progu historycznego przełomu w 1989 roku Timothy Garton Ash pisał, że koncepcja Europy Środkowej wybudziła świat zachodni z myśli zimnej wojny, zakwestionowała wspólne idee i priorytety, ale miała też coś nowego do zaoferowania. Ten pogląd wydaje się nadal aktualny, kiedy udział państw Europy Środkowej w UE i NATO jest kluczową i integralną częścią Europy i Atlantyku.

Dzisiejsza Europa Środkowa jest dynamiczna i pozytywna. Gdybym miał krótko przedstawić współczesne oblicze Europy Środkowej, w tym Polski jako największego kraju w regionie, powiedziałbym: to wspólnota wspólnego sukcesu i jednocześnie wspólnota wspólnych dążeń.

Europa Środkowa jest doskonałym przykładem tego, jak potężna jest wolność. Wolność i jej rodzeństwo – wolność gospodarcza, przedsiębiorczość i samorząd – otwierają przestrzeń do realizacji odważnych ambicji i aspiracji.

Rozwój towarzyszy postępowi wolności. Trzy dekady, które minęły od upadku komunizmu, regionalnego przełomu zainicjowanego przez polski „ruch solidarnościowy”, to historia wielkiego sukcesu gospodarczego, postępu społecznego i cywilizacyjnego, którego w tak krótkim czasie w UE nie udało się osiągnąć. kiedykolwiek miało miejsce w historii świata. Polska i cała Europa Środkowa są fascynującym świadectwem możliwości, jakie niesie wolność.

Możemy również służyć jako inspirujący przykład tego, jak współpraca, wspólne inicjatywy i firmy przynoszą pozytywne rezultaty. Europa Środkowa nie była już, jak w złych czasach, marginesem między Zachodem a Wschodem, między mocarstwami cesarskimi, lecz stała się strukturą powiązaną kilkoma więzami, świadomą swoich interesów i mającą wpływ na bieg spraw europejskich. Emancypacja Europy Środkowo-Wschodniej zakończyła się sukcesem. Jesteśmy kluczową częścią procesów politycznych i cywilizacyjnych.

Chciałbym zwrócić uwagę na trzy ważne poziomy współpracy w Europie Środkowej, które są nie tylko regionalne, ale także kluczowe dla UE, Atlantyku, a nawet wymiaru globalnego. Pierwszą z nich jest Grupa Wyszehradzka, najdłużej działająca organizacja zrzeszająca Polskę, Czechy, Słowację i Węgry.

Grupa Wyszehradzka powstała w 1991 roku jako platforma dialogu politycznego i koordynacji starań o przystąpienie do NATO i UE, a także okazała się użyteczna po osiągnięciu tych strategicznych celów. Dziś jest to jeden z najważniejszych sposobów aktywizacji współpracy regionalnej w Europie Środkowej i zrozumienia spraw europejskich.

Drugim samolotem jest Bukaresztańska Dziewiątka, struktura grupująca kraje na wschodniej flance NATO: Polskę, Rumunię, Litwę, Łotwę, Estonię, Węgry, Słowację, Czechy i Bułgarię. Została założona w 2015 roku w Bukareszcie, gdzie podpisaliśmy wspólną deklarację, w której dziewięć krajów Bukaresztu spotyka się, aby w razie potrzeby zapewnić „silną, wiarygodną i trwałą obecność wojskową sojuszników” w regionie.

B9 jest w dużej mierze odpowiedzią na agresywną politykę Rosji, naruszanie granic i integralność terytorialną sąsiedniej Ukrainy, które zagrażają bezpieczeństwu regionalnemu i atlantyckiemu. Nie zobaczymy tego bezczynnie.

Trzecim poziomem współpracy jest Inicjatywa Trójmorza, która została zainicjowana w 2015 roku przez prezydenta Chorwacji Kolindę Grabar-Kitarović i mnie. W skład grupy wchodzą kraje położone pomiędzy Morzem Bałtyckim, Adriatykiem i Morzem Czarnym: Austria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry.

Celem jest wspólne inwestycje w infrastrukturę, transport, energetykę i nowe technologie, które sprzyjają rozwojowi w naszych krajach i przyczyniają się do spójności Unii Europejskiej. Jeśli spojrzymy na mapę powiązań gospodarczych w UE, zobaczymy znaczną przewagę przepływów poziomych wzdłuż osi zachód-wschód nad przepływami pionowymi wzdłuż osi północ-południe. Obejmuje to przepływy ludzi, towarów, usług i kapitału, ale także sieci infrastrukturalne: drogi ekspresowe, koleje, węzły komunikacyjne, rurociągi, linie energetyczne i informatyczne.

Inicjatywa Trójmorza, projekt promujący zmiany strukturalne w tej części Europy, ma na celu uzupełnienie brakujących elementów „ram” wzmacniających integrację naszego regionu i całej UE. Oprócz kapitału w UE, inwestorzy z USA, Chin i innych części świata uczestniczą w Inicjatywie Trójmorza, aby zapewnić solidną dywersyfikację korzyści i współzależność.

Taki jest obraz dnia dzisiejszego i wizja przyszłości Europy Środkowej jako wspólnoty wspólnych działań, sukcesów i ambicji. Przeszliśmy długą i udaną drogę – z regionu, który w świadomości głównych aktorów światowej sceny już dawno prawie przestał istnieć („w Polsce to znaczy nigdzie”, jak pisał późno Alfred Jarry XIX w.) – aby stać się regionem, który jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się części świata i powinien zostać zaliczony do centrum cywilizacji. Europa Środkowa – czy sama nazwa nie mówi wszystkiego? Zapraszamy do wzięcia udziału w tej fascynującej przygodzie.

— —.

Andrzej Duda jest Prezydentem RP.