DFG, Niemiecka Fundacja Badawcza – Czwarte udane polsko-niemieckie spotkanie naukowe z ukraińską organizacją partnerską w Warszawie

10 i 11 czerwca 2024 | Platforma dialogu

W połowie czerwca Prezes DFG Katja Becker spotkała się w Warszawie z szefami polskich organizacji badawczych, Niemieckim Stowarzyszeniem Organizacji Naukowych i Narodową Fundacją Badań Ukrainy (NRFU). Wydarzenie, otwarte przez Ambasadora Niemiec w Polsce, skupiało się na wymianie poglądów na temat bieżących działań dwustronnych, środków wsparcia dla Ukrainy oraz sposobów rozwiązania problemu sztucznej inteligencji. Było to już czwarte spotkanie niemieckich i polskich instytucji naukowych w ramach sesji dialogu transinstytucjonalnego. Jest to bardzo lubiany format, który ma być kontynuowany w Niemczech w 2026 r.

Spotkanie centralnych instytucji badawczych i organizacji finansujących z Polski i Niemiec

Po wcześniejszych spotkaniach w Monachium (2017), Krakowie (2019) i Berlinie (2022), IV Polsko-Niemieckie Spotkanie Naukowe 2024 zostało zorganizowane wspólnie przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP), Narodowe Centrum Nauki (NCN) i Fundację DFG w Warszawie. Spotkanie odbyło się w historycznym Hotelu Bellotto na obrzeżach historycznego centrum Warszawy, co nadało temu prestiżowemu wydarzeniu szczególnie świąteczną atmosferę. Obecni byli przedstawiciele szczebla zarządczego i operacyjnego niemal wszystkich instytucji zajmujących się sceną naukową w Polsce i Niemczech. Wśród pozostałych uczestników znaleźli się przedstawiciele Ambasady Niemiec w Warszawie, Federalnego Ministerstwa Edukacji i Badań (BMBF), a także NRFU, co umożliwiło kontynuację dialogu z przedstawicielami ukraińskiego systemu badawczego z poprzedniego Polsko-Niemieckiego Spotkania Naukowego.

Dyskusja panelowa na temat dwustronnych działań i środków wspierających ukraińskie badania

Czwarte Polsko-Niemieckie Spotkanie Naukowe rozpoczęło się wieczorem pierwszego dnia wydarzenia wystąpieniami wprowadzającymi Prezesa FNP, profesora Macieja Żylicza i słowami powitalnymi wygłoszonymi przez Ambasadora Niemiec w Warszawie Viktora Elblinga.

Następnie odbyła się dyskusja panelowa moderowana przez FNP, której celem była wymiana poglądów na temat działań wspierających ukraińskie badania i rozważenie, w jaki sposób można je skutecznie kontynuować w obliczu trwającej sytuacji wojennej. Oprócz prezesa FNP i prezesa DFG w panelu uczestniczyli profesor Robert Schlögel, prezes Fundacji Alexandra von Humboldta (AvH), profesor Anthony Hyman, dyrektor Instytutu Molekularnej Biologii Komórki i Genetyki Maxa Plancka w Dreźnie (MPI-CBG), profesor Krzysztof Jóźwiak, dyrektor NCN i Olga Polotska, dyrektor wykonawcza NRFU. W panelu omawiano krótkoterminowe niemieckie i polskie programy wsparcia dla indywidualnych ukraińskich naukowców (np. możliwości grantowe), a także średnio- i długoterminowe wsparcie na rzecz wzmocnienia ukraińskiego systemu badawczego jako całości (np. dodatkowe szkolenia z zarządzania nauką, możliwości integracji w środowisku naukowym) Europejska Przestrzeń Badawcza). Dyskusja panelowa zapewniła uporządkowany i kompleksowy przegląd istniejących i potencjalnych przyszłych działań, za co dyrektor wykonawcza NRFU Olga Polotska była szczególnie wdzięczna. W swoich wystąpieniach niemieccy uczestnicy dyskusji nawiązali także do Międzynarodowej Konferencji Odbudowy Ukrainy, która miała rozpocząć się następnego dnia w Berlinie: tutaj Porozumienie Organizacji Naukowych w Niemczech było po raz pierwszy reprezentowane w panelu, a także przedstawiło plan działania mający na celu wzmocnienie i odbudowę badań naukowych na Ukrainie. Kolejne wieczorne przyjęcie było okazją do kontynuacji rozmów rozpoczętych podczas dyskusji panelowej.

Dzielenie się doświadczeniami w zakresie postępowania ze sztuczną inteligencją w badaniach i ewaluacji badań

Drugiego dnia wydarzenia uczestniczące instytucje wymieniły opinie na temat wpływu sztucznej inteligencji na badania i ewaluację badań oraz sposobów radzenia sobie z tym zjawiskiem. Dyskusję poprzedziła prelekcja ogólna na temat działania sztucznej inteligencji, którą wygłosiła profesor Aleksandra Przegalińska z Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie i Harvardu w USA. Dodatkowym bodźcem do dyskusji były krótkie wystąpienia programowe wygłoszone przez przedstawicieli polskich i niemieckich organizacji zajmujących się badaniami i finansowaniem badań. Wszyscy obecni zgodzili się, że wykorzystanie sztucznej inteligencji w badaniach oferuje szeroki zakres możliwości, np. przy analizie dużych zbiorów danych, i zasugerowali, w miarę możliwości, ściślejsze tworzenie sieci kontaktów między instytucjami badawczymi w obu krajach. Uczestnicy mówili jednak również o zagrożeniach związanych ze stosowaniem sztucznej inteligencji, takich jak ochrona danych, i opowiadali się za odpowiedzialnym korzystaniem z technologii, a także możliwością wydania ogólnoeuropejskich wytycznych. Intensywność debaty pokazała, że ​​tematyka sztucznej inteligencji kryje w sobie ogromny potencjał dwustronnej wymiany pomiędzy instytucjami.

Kontynuacja udanego formatu dialogu

Ożywione dyskusje na wszystkie tematy podczas IV Polsko-Niemieckiego Spotkania Naukowego w Warszawie przyczyniły się do dalszego wzmocnienia wzajemnych kontaktów i budowy zaufania, przyczyniając się w ten sposób do ożywienia relacji dwustronnych, a także relacji wewnątrzeuropejskich. W szczególności fakt, że dyskusję na temat bieżących kwestii połączono z kontynuacją dialogu z Ukrainą, rokuje produktywną wymianę w przyszłości. Mając to na uwadze, kontynuacja cyklu wydarzeń planowana jest na rok 2026 w Niemczech.

Pełna lista instytucji naukowych, które wzięły udział w IV Polsko-Niemieckim Spotkaniu Naukowym:

• Fundacja Aleksandra von Humboldta
• Konferencja Dziekanów i Szkół Akademickich w Polsce
• Niemiecka usługa wymiany akademickiej
• Deutsch-Polnische Wissenschaftsstiftung
• DFG
• Fundacja na rzecz Nauki Polskiej
• Centrum Helmholtza Drezno-Rossendorf
• Instytut Herdera ds. Badań Historycznych nad Europą Środkowo-Wschodnią Konferencja Rektorów Niemiec
• POMYSŁY Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
• Sieć Badawcza Łukasiewicz
• Towarzystwo Maxa Plancka
• Agencja Badań Medycznych
• Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
• Narodowa Fundacja Badawcza Ukrainy
• Polskie Narodowe Centrum Nauki
• Polska Akademia Nauk
• Polska Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej

Inne informacje