Co zobaczyć na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych Kinoteka 2023

XXI edycja konkursu Festiwal Polskich Filmów Kinoteka odbywa się w różnych miejscach od 9 marca do 27 kwietnia br., oferując brytyjskim widzom szansę zobaczenia polskich klasyków, rarytasów i szeregu nowości. Dopełnieniem tegorocznych pokazów jest starannie dobrany program intra, pytania i odpowiedzii warsztatów oraz wizytówką innowacyjności XR Zwieńczeniem prac jest porywająca gala zamknięcia oparta na filmie Feliksa Falka Top Dog z 1978 roku.

Biorąc pod uwagę ogólnie biednych Zjednoczone Królestwo Dystrybucja polskiego kina w dzisiejszych czasach jest szczególnie mile widziana w prezentacjach Kinoteki z nowymi produkcjami. Najważniejsze wydarzenia tegorocznej imprezy obejmują kilka filmów, które były już pokazywane na międzynarodowych festiwalach i będą miały tutaj swoją brytyjską premierę.

Gala otwierająca film Chleb i sól Damiana Kocura zdobyła Nagrodę Specjalną Jury na Konkursie Orrizonti w Wenecji. Oparty na prawdziwych wydarzeniach debiutancki film Kocura śledzi powrót młodego studenta pianisty Tymka (Tymoteusz Bies) z Warszawy do rodzinnego miasta na wakacje. Tam niespokojnie wślizguje się z powrotem do swojej grupy rówieśniczej, obserwując, jak interakcje jego przyjaciół z arabskimi właścicielami nowego kebabu w mieście powoli przeradzają się w destrukcyjne napięcie.

Nakręcony głównie w chłodnym stylu obserwacyjnym, przypominającym Michaela Haneke (scena nękania na tle rasowym w nocnym autobusie sugeruje bezpośredni hołd dla słynnej sekwencji metra w Code Unknown), Chleb i sól to niezwykle pewny siebie pierwszy film. Choć film byłby bogatszy, gdy jego imigranci ewoluowali, Kocur okazuje się niezwykle biegły w ujawnianiu zmian w postrzeganiu Tymka jego rówieśników, komplikowanych przez jego pozycję jako insidera i outsidera oraz tłumione queerowe pragnienia.

W przeciwieństwie do wrażliwego portretu polskiej młodzieży Chleba i soli, Kobieta na dachu Anny Jadowskiej przedstawia przejmujący opis zmagań starszej kobiety. Dorota Pomykała gra Mirę, położną, którą poznajemy tuż przed nieudanym napadem na bank. Film stopniowo odsłania życie w cichej desperacji, która doprowadziła do tego nietypowego dla niej aktu, przenoszącego Mirę przez różne przestrzenie społeczne w kierunku swoistego wyzwolenia. Wycieczkę wzbogaci znakomity występ Pomykały, która zdobyła nagrody dla najlepszej aktorki w Tribece i Gdyni.

Dramat Jadowskiej jest zachęcająco silnym pokazem nowych prac kobiet filmowców na tegorocznym festiwalu. Fajna, wciągająca iluzja Marty Minorowicz, w której Agata Buzek gra matkę próbującą odnaleźć zaginioną córkę; Tata Anny Maliszewskiej, porywający film drogi o ojcu i córce, który jest szczególnie przejmujący, ponieważ skupia się na podróży z Polski na Ukrainę; oraz Shreds Beaty Dzianowskiej, które wnoszą charakterystyczną intymność do portretu rodziny zmagającej się z diagnozą choroby Alzheimera u dziadka. Tymczasem echa Rzezi Romana Polańskiego (2011) i Siły wyższej Rubena Östlunda (2014) można dostrzec w bystrym, uhonorowanym Karlowymi Warami Pieprzonym Bornholmie Anny Kazejak, w którym związki rozpadają się na wakacjach.

Twórczość żeńskich przodków została podkreślona w rzadkiej prezentacji filmów krótkometrażowych autorstwa późnej awangardowej artystki feministycznej Natalii LL w Galerii Whitechapel, podczas gdy Barbakan pokazuje dwie znakomite adaptacje Agnieszki Holland: wieczną wersję Tajemniczego ogrodu (1993) i Spoora (2017), jej nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem film powieści Olgi Tokarczuk Prowadź swój pług o kościach śmierć. Spoor z pewnością można porównać do nowej teatralnej adaptacji tekstu Tokarczuk Complicité, która obecnie wystawiana jest na dużej scenie Barbakanu.

Tegoroczny dokument jest skromny, ale wartościowy, zachowując humanistyczny charakter filmów fabularnych. Festiwalowy ulubieniec od premiery o godz CPH:DOXLombard Łukasza Kowalskiego skupia się na ekstrawaganckiej starszej parze, która prowadzi największy w Polsce lombard, podczas gdy życie, teatr i kino łączą się w przekonujący sposób w Syndromie Hamleta Elwiry Niewiery i Piotra Rosołowskiego, który podkreśla pracę reżyserki Rozy Sarkisian, młodych Ukraińców zgromadziła interesariuszy dotkniętych wojną w Donbasie.

Wreszcie, outsiderów i wygnańcówwspółczesna retrospektywa Jerzego Skolimowskiego, której kuratorem jest Michael Brooke, pokazuje specyfikę pracy weterana reżysera oraz prowokacyjną, często żartobliwą potrzebę eksperymentowania, która spaja jego różnorodną filmografię.

Retrospektywa obejmuje debiut Skolimowskiego Znaki identyfikacyjne: Brak (1964) i inne kluczowe polskie prace, w tym Barrier (1966) i Ręce do góry! (1967), poprzez filmy Krzyk (1978) i Moonlighting (1982) zrealizowane na angielskiej emigracji, powrót do Polski filmami Cztery noce z Anną (2008), Essential Killing (2010) i Supreme City Symphony 11 Minutes (2015) do swojego najnowszego filmu, nagrodzonego w Cannes i nominowanego do Oscara EO (2022), na przemian trippy, twardy i delikatny ośli punkt widzenia na współczesną Europę.

28 marca, BFI Gospodarze Southbanku Skolimowski w rozmowie z Brooke – okazja, by zobaczyć, jak zawsze elokwentny, dowcipny filmowiec rozmawia z wyjątkowo dobrze poinformowanym rozmówcą.

21 Festiwal Polskich Filmów Kinoteka trwa od 9 marca do 27 kwietnia 2023 r.