Ciesz się filmem „Monachium” – ale nie przepisuj historii

Każdy polityk ma prawo do rehabilitacji, ale obecne wysiłki, aby przedstawić jednego z najgorszych premierów torysów w ciągu ostatnich 100 lat jako myślącego przyszłościowo męża stanu, który uratował Wielką Brytanię przed faszyzmem idą za daleko.

Neville Chamberlain jest przedstawiany przez pisarza Roberta Harrisa, aktora Jeremy’ego Ironsa oraz dziennikarza i historyka torysów Simona Heffera nie jako małostkowego, prowincjonalnego ignoranta w polityce zagranicznej i tchórzliwego oszusta w stosunku do Hitlera i innych dyktatorów z lat 30. XX wieku, ale jako wyższy rangą premier, który podjął odważne strategiczne decyzje, które pomogły przygotować Wielką Brytanię do wygrania II wojny światowej. Harris i Irons pojawili się dziś rano w BBC Today bez historyka, który mógłby zrekompensować ich niezwykłe przepisanie historii.

Zawsze warto kwestionować przyjętą mądrość historyków. Reinterpretacja historii w oparciu o nowe informacje lub nowe wartości jednocześnie oświetla i uczy. Kampania, która ma nas podziwiać Neville’a Chamberlaina, zbiega się z premierą filmu Netflix „Monachium – Krawędź wojny”, opartego na powieści Roberta Harrisa. Ale zarówno powieść, jak i film to fikcja, a nie fakty.

Chamberlain był drobnostkowym, drobnym biznesmenem z Birmingham, zbyt głupim, by zająć miejsce nawet jak na luźne standardy tamtych czasów. Stracił fortunę na Bahamach, ale odziedziczył siedzibę torysów jako młodszy syn wielkiego Joe Chamberlaina, arcyimperialisty brytyjskiej polityki przełomu wieków.

Jego pierwszym aktem kanclerza skarbu w 1932 r. było wprowadzenie protekcjonistycznego prawa handlowego opartego na „Preferencjach Cesarskich”, które pomogło przedłużyć włamanie. Opuścił przemysłową północ Anglii w ubóstwie i zubożeniu opisywanym przez pisarzy takich jak George Orwell i JB Priestley.

Jego innym wczesnym działaniem jako kanclerza było ograniczenie wydatków na obronę do kości. Argument Harrisa-Heffera, że ​​Chamberlain popierał zwiększone wydatki na obronę i tym samym przygotował Wielką Brytanię do wojny, nie wytrzymuje analizy.

Decyzja o rozpoczęciu przezbrajania Wielkiej Brytanii została podjęta na czas, ale Stanley Baldwin w 1935 roku, dwa lata przed przeprowadzką Chamberlaina na Downing Street 10. Jako Manchester Opiekun donosił w marcu 1935 r.: „W ramach poważnego odwrócenia polityki zbrojeniowej Wielka Brytania ogłosiła dziś nowe plany ekspansji dla swojej armii, marynarki wojennej i sił powietrznych. Plany zawarte w białej księdze na temat obronności mają pokazać, że Wielka Brytania nie lekceważy dalszego uzbrojenia Niemiec”.

Ale Robert Harris twierdzi: „Churchiliańska interpretacja Monachium – że Hitler sprytnie zdołał zdobyć wszystko, czego chciał, poprzez groźby i blefowanie bez konieczności oddania strzału – jest po prostu błędna. Niemiecki dyktator chciał wojny w 1938 roku.”

Stan Bundeswehry w tym czasie tego nie potwierdza. Kiedy Hitler przejął Austrię w marcu 1938 r., planowana parada czołgów w Wiedniu została wstrzymana, ponieważ jego czołgi wciąż się zapadały i trzeba było je holować na pozycje. Aby wyruszyć na wojnę i pokonać Wielką Brytanię w 1938 roku, armia niemiecka musiała najechać Anglię. Ani Hitler, ani jego generałowie, którzy byli ekspertami od kampanii lądowych, ale nie inwazji na morzu, nie sądzili, że jest to możliwe.

Royal Navy całkowicie przewyższyła nową flotę Hitlera. W 1938 Niemcy mieli tylko 1 ciężki krążownik, 3 lekkie krążowniki i 9 niszczycieli do eskortowania każdej floty inwazyjnej. Zmierzyli się z 5 pancernikami, 11 krążownikami i 43 niszczycielami floty macierzystej Royal Navy, rozmieszczonymi na obu końcach Kanału La Manche. Hitler nie był w stanie rozpocząć wojny z Francją, a następnie z Wielką Brytanią w 1938 roku.

Jako premier Chamberlain nie ingerował w program zbrojeniowy zainicjowany przez Baldwina, ale dodał swoją strategicznie katastrofalną europejską politykę alienacji Francji (jak to robią dziś torysi), odmawiając poparcia demokratycznego rządu w Hiszpanii i nie dodając krzyżowe budowanie sojuszy partyjnych w izbie niższej w miarę rozwoju międzynarodowego kryzysu.

Francja chciała poparcia Wielkiej Brytanii, kiedy Hitler unieważnił traktat wersalski, aw marcu 1936 wysłał Wehrmacht do zajęcia zdemilitaryzowanej Nadrenii. Chamberlain odmówił poparcia Francji w gabinecie. Kiedy zastąpił Baldwina na stanowisku premiera w maju 1937 r., wysłał również dalsze sygnały, że Wielka Brytania jest gotowa dać Hitlerowi zielone światło dzięki swojej polityce nieingerencji w Hiszpanii. Pod rządami Chamberlaina Wielka Brytania pozostawiła republikańskich zwolenników hiszpańskiej demokracji bezbronnych wobec nacjonalistycznego powstania wojskowego Franco, wspieranego przez Legion Sił Powietrznych Condor.

Chamberlain traktował również z pogardą apele Partii Pracy o zdecydowane stanowisko wobec Hitlera. Lider pracy Clement Attlee powiedział później, że Chamberlain „zawsze traktował nas jak śmiecia”.

Kiedy w zeszłym roku wypuścił drugi tom swojego nowego i mistrzowskiego wydania dzienników Chipsa Channona, Simon Heffer dobitnie stwierdził, że nadszedł czas na rehabilitację Chamberlaina. Channon, bogaty amerykański playboy, który został posłem do parlamentu torysów, podziwiał Chamberlaina i był jednym z łagodzących.

Nie ma jednak dowodów na to, że Chamberlain cokolwiek osiągnął, czołgając się przed dyktatorami. Pominął swojego sekretarza stanu Anthony’ego Edena, który wygrał MC jako oficer podczas I wojny światowej i wypowiedział się przeciwko ustępstwom. Na posiedzeniu gabinetu w dniu 8 września 1937 r. Chamberlain powiedział, że widzi „łagodzenie napięć między tym krajem a Włochami jako bardzo cenny wkład w uspokojenie i uspokojenie Europy”.

Rok później Chamberlain przekazał na konferencji w Monachium demokratyczne, nowoczesne państwo europejskie nazistom. Chamberlain faktycznie czołgał się przed Hitlerem, kiedy ten podpisał wyrok śmierci dla Czechosłowacji – „odległej krainy, o której nic nie wiemy”.

Nawet po tym, jak Hitler złamał słowo i zajął Pragę w marcu 1939, Chamberlain próbował usunąć Churchilla z kandydatury Partii Konserwatywnej. Wezwał przedstawicieli Partii Konserwatywnej do zaatakowania niewielkiej liczby torysów, którzy, podobnie jak Churchill i Eden, sprzeciwiali się jego podkradaniu się do faszystowskich dyktatorów Europy.

Chamberlain wywierał również nacisk na prasę i BBC, aby powstrzymały się od wszelkiej krytyki Hitlera i narodowego socjalizmu. Dziwne, że dwóch szanowanych dziennikarzy, takich jak Harris i Heffer, mogło poprzeć takiego premiera.

Poddanie Chamberlaina w Monachium nie było wydarzeniem jednorazowym. Była to część długiego łańcucha katastrofalnych decyzji w polityce zagranicznej torysów w latach trzydziestych, które dały Mussoliniemu, Hitlerowi i Franco zielone światło do zniszczenia europejskiej demokracji.

Harris cytuje cytat, który Albert Speer przypisał Hitlerowi w swoim bunkrze w Berlinie w ostatnich dniach III Rzeszy. Armia niemiecka z 1940 r., w której przeważali konni, nie miała możliwości inwazji na Anglię. Siedem armii niemieckich zaatakowało Polskę we wrześniu 1939 r., ale często walczyły z nimi do zastoju przez nieuzbrojone, ale okrutne jednostki armii polskiej w walkach w Polsce we wrześniu 1939 r. Hitler był wspierany przez Stalina, który 17 września najechał Polskę od wschodu. Polacy poddali się dopiero wtedy, gdy skończyła im się amunicja, a Chamberlain odmówił udzielenia skutecznego wsparcia militarnego.

Do maja 1940 r. ludność monachijska rządziła Wielką Brytanią i Francją. Sprzedali już paszport Hitlerowi i doprowadzili kraj do klęski. Żadne historyczne wykopaliska, jakkolwiek duże, nie są w stanie przywrócić utraconego honoru Neville’a Chamberlaina i konserwatywnej polityki zagranicznej lat 30. XX wieku. Robert Harris jest dobrym powieściopisarzem. Ale nie powinien pisać historii od nowa.