Budowanie Europy: doświadczenia Polski w przystąpieniu do Unii Europejskiej i lekcje dla Ukrainy

Autor: Daria Andriunina

Ukrainę i Polskę łączy bogata historia, więzi kulturowe i wspólne wyzwania. W latach 90. zarówno Ukraina, jak i Polska doświadczyły przejściowych przemian, które wpłynęły na ich życie polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturalne. Obydwa kraje borykały się z trudnościami w procesie reform, ale miały własne, unikalne ścieżki rozwoju. Obydwa kraje odzyskały niepodległość, co otworzyło nowe możliwości rozwoju demokracji i państwowości. Jednocześnie zarówno Ukraina, jak i Polska uznały potrzebę kompleksowych reform gospodarczych w celu przejścia do gospodarki rynkowej. Należą do nich prywatyzacja, deregulacja i liberalizacja gospodarcza. W latach 90. oba kraje wyraziły chęć zbliżenia się do Unii Europejskiej i podjęcia kroków w kierunku akcesji, co stało się strategicznym czynnikiem rozwoju.

Jednocześnie Polska szybciej i skuteczniej wdrażała reformy, co pozwoliło jej osiągnąć stabilność i wzrost gospodarczy szybciej niż Ukraina. Polska wykazała się większą stabilnością polityczną i większym konsensusem społecznym, co przyczyniło się do szybszej realizacji reform i przyciągnięcia inwestycji zagranicznych.

Choć Ukraina i Polska miały w latach 90. odmienne ścieżki rozwoju, oba kraje doświadczyły ważnych zmian w swoich społeczeństwach i gospodarkach, które wpłynęły na ich dalszy rozwój i stosunki ze światem.

Dla Polski przystąpienie do Unii Europejskiej w 2004 roku było ważnym krokiem w jej historii, niosącym ze sobą wiele pozytywnych zmian i możliwości. W tym kontekście doświadczenie Polski w przystąpieniu do Unii Europejskiej jest niezwykle ważne dla Ukrainy, która jest obecnie na drodze powrotu do europejskiej rodziny.

Wiosną 2023 roku uczestniczyłam w specjalistycznym szkoleniu dla urzędników służby cywilnej w ramach Kolegium Europejskiego w Natolinie Program Natolin4Capacity Buildingoraz odwiedził instytucje europejskie w Brukseli. W tym okresie miałem niepowtarzalną okazję komunikować się z urzędnikami zaangażowanymi w negocjacje w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej oraz obserwować drugą stronę negocjacji w Brukseli, w szczególności podczas wizyt w Dyrekcji Generalnej ds. Sąsiedztwa i Negocjacji w sprawie Rozszerzenia ( DG NEAR) oraz Dyrekcja Generalna ds. Sprawiedliwości i Konsumentów (DG JUST). Podczas programu i mojego dwumiesięcznego pobytu w Polsce w końcu zrozumiałam, że łączy nas znacznie więcej niż różnic, pomimo wszystkich wyzwań, którym, jak sądzę, musimy wspólnie stawić czoła, aby znaleźć rozwiązanie korzystne dla wszystkich. Zastanawiając się nad tym doświadczeniem, chciałbym podzielić się wrażeniami i przemyśleniami na temat modelu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i jego znaczenia dla Ukrainy.

Proces akcesyjny Polski jest jednym z najważniejszych w historii rozszerzenia Unii Europejskiej. Miało to miejsce w ramach istotnego rozszerzenia Unii Europejskiej w 2004 r., kiedy do Unii przystąpiło dziesięć nowych krajów. Był to ważny krok w procesie konsolidacji kontynentu europejskiego i przyczynił się do wzmocnienia pokoju, stabilności i dobrobytu w regionie.

Polska odegrała w tym procesie kluczową rolę, wykazując się dużym sukcesem we wdrażaniu reform oraz chęcią dostosowania się do standardów i wymagań Unii Europejskiej. Kraj z sukcesem wdrożył szereg reform gospodarczych, politycznych i społeczno-kulturowych, aby dostosować swoje ustawodawstwo do przepisów UE i poprawić poziom życia ludności. Oprócz Polski w 2004 roku do Unii Europejskiej przystąpiło dziewięć innych krajów: Czechy, Słowacja, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia, Cypr i Malta. Rozszerzenie to nastąpiło po ratyfikacji Traktatu Amsterdamskiego, który zmienił strukturę Unii Europejskiej i utorował drogę nowym członkom.

Rozszerzenie to wpłynęło na dalszy rozwój Unii Europejskiej, wzmacniając jej wartości demokratyczne i czyniąc z niej bardziej zjednoczoną i silniejszą całość, gotową stawić czoła wspólnym wyzwaniom i osiągnąć wspólne cele.

W rezultacie Polska podjęła istotne wysiłki w zakresie reform legislacyjnych i instytucjonalnych, aby dostosować się do standardów Unii Europejskiej. Obejmowało to przyjęcie i wdrożenie różnorodnych przepisów ustawowych i wykonawczych oraz utworzenie nowych mechanizmów wdrażania i monitorowania tych reform. Jednocześnie Polska prowadziła długie i trudne negocjacje z Unią Europejską w sprawie warunków akcesji i osiągnęła pod wieloma względami bardzo korzystne warunki. Do ważnych kwestii należały porozumienia w obszarach handlu, finansów, rolnictwa, które stały się pod wieloma względami przeszkodą, a także wymagania wobec aparatu państwowego i zmiany instytucjonalne.

Jednocześnie władze polskie aktywnie działały na rzecz wsparcia ludności w procesie przystępowania do Unii Europejskiej. Obejmowało to kampanie informacyjne, debaty w parlamencie i nie tylko.

Warto także podkreślić, że Unia Europejska udzieliła Polsce istotnego wsparcia w przygotowaniach do akcesji. Obejmowało to wsparcie finansowe na wdrażanie reform, wsparcie techniczne na rzecz harmonizacji prawodawstwa oraz przygotowanie infrastruktury do akcesji. Polska współpracowała także z innymi krajami kandydującymi do UE, wymieniając doświadczenia i koordynując ich działania dotyczące Unii Europejskiej.

Podsumowując, Polska zmieniła swoje ustawodawstwo i strukturę instytucjonalną, aby sprostać wymaganiom Unii Europejskiej we wszystkich obszarach życia, od prawa konkurencji po prawa człowieka. Polska podjęła reformy gospodarcze, aby sprostać standardom UE. Należały do ​​nich m.in. liberalizacja handlu i inwestycji, rozwój sektora drobnej przedsiębiorczości oraz zmiany w sektorze rolniczym. Polska częściowo zmieniła swoje społeczeństwo i kulturę, aby sprostać europejskim standardom. Obejmowały one kampanie uświadamiające społeczeństwo, rozwój społeczeństwa obywatelskiego i wsparcie dialogu międzyetnicznego. Polska poprawiła swoją infrastrukturę do standardów Unii Europejskiej. Obejmowało to rozbudowę sieci transportowej, infrastruktury energetycznej oraz zmiany w sektorze ochrony środowiska.

Realizacja warunków akcesyjnych była dla Polski procesem złożonym i długotrwałym, ale ostatecznie zmiany te przyniosły pozytywne rezultaty, które przyczyniły się do rozwoju kraju i integracji ze wspólnotą europejską. Dla Ukrainy to doświadczenie może być niezwykle ważne, gdyż pokazuje, jak właściwie przygotować kraj do członkostwa w Unii Europejskiej i zapewnić jego pomyślny rozwój po akcesji.

Dlatego model przystąpienia Polski do Unii Europejskiej był złożony i wymagał znacznych wysiłków ze strony kraju w wielu obszarach. Sukces tego procesu pokazuje jednak, że przy wytrwałości i starannym przygotowaniu możliwe jest doprowadzenie do przystąpienia do Unii Europejskiej i wdrożenie związanych z nią wartości i standardów.

Czego więc Ukraina może się nauczyć z doświadczeń Polski przystępujących do Unii Europejskiej? Ogólnie rzecz biorąc, polskie doświadczenia są niezwykle istotne dla Ukrainy z wielu powodów.

Polska przeprowadziła istotne reformy, aby sprostać standardom Unii Europejskiej. Ukraina musi podjąć podobne reformy w obszarach wymiaru sprawiedliwości, polityki antykorupcyjnej, społeczeństwa obywatelskiego i innych, aby spełnić kryteria członkostwa w UE. Co ważne, przystąpienie do Unii Europejskiej może zapewnić Ukrainie pełny dostęp do europejskiego rynku i inwestycji. Polska z powodzeniem wykorzystała te możliwości, co może służyć za przykład dla Ukrainy. Ponadto, jak już wspomniano, Polska aktywnie współpracowała z Unią Europejską w procesie akcesyjnym, co przyczyniło się do rozwiązania wielu problemów i przygotowania kraju do członkostwa. W związku z tym wskazane jest także, aby Ukraina rozwijała sieć przedstawicielstw w Unii Europejskiej, aby utrzymywać bliskie stosunki z UE i wykorzystywać doświadczenia we wdrażaniu niezbędnych reform. Szczegółowo należy przyjrzeć się także taktyce negocjacyjnej Polski.

Lekcje, jakie można wyciągnąć z doświadczeń Polski, mogą być niezwykle przydatne dla Ukrainy na drodze do członkostwa w UE. Ważne jest nie tylko przystąpienie do Unii Europejskiej, ale także wdrażanie związanych z nią wartości i standardów w celu poprawy jakości życia obywateli Ukrainy.

Na koniec chciałbym podkreślić, jak ważne jest, aby Ukraina wyciągała wnioski z doświadczeń Polski i unikała ewentualnych błędów w przyszłości. Doświadczenia Polski wyraźnie pokazują, że aby maksymalizować swoje interesy i osiągnąć korzystne warunki, ważne jest uwzględnienie kontekstu i czerpanie z doświadczeń innych krajów. Jestem przekonany, że lekcje, jakie wyciągamy z doświadczeń Polski, są niezwykle ważne dla Ukrainy.

Jestem przekonany, że Polska jest naszym strategicznym partnerem i razem jesteśmy silniejsi.