Biografia i dzieje Aleksandra Weissberga-Cybulskiego (1901-1964)

Irena Grudzinska-Gross, stypendystka Guggenheima, przedstawia nowe trwające badania w celu uzyskania informacji zwrotnej w CUNY REEES Kruzhok.

Artykuł dotyczy życia Aleksandra Weissberga-Cybulskiego (1901-1964), austriacko-żydowskiego fizyka, pisarza, biznesmena, komunisty, później antykomunisty i hazardzisty. Dwudziestokilkuletni Weissberg był członkiem międzynarodowego bractwa fizyków u szczytu tej nauki i lewicowego kosmopolitycznego środowiska europejskiej inteligencji. Najbardziej znany jest z książki o swoim uwięzieniu w ZSRR (Oskarżony, 1951) oraz za zeznania w paryskim procesie Davida Rousseta v. Francuskie litery (1951), obaj odegrali kluczową rolę w szerzeniu wiedzy o Gułagu. Przeżył też pięć lat w więzieniach, obozie pracy, krakowskim getcie i ukrywaniu się w okupowanej przez nazistów Polsce. W tym drugim okresie napisał tylko siedmiostronicowy list. W drugiej połowie swojego życia zajął się kwestiami wojennymi w swojej drugiej książce, napisanej jako narracja pierwszoosobowa przez Joela Branda, człowieka, który w 1944 roku bezskutecznie negocjował z Adolfem Eichmannem w sprawie życia węgierskich Żydów (Prawnik Umarłych, 1958).

Irena Grudzińska Gross wyemigrowała z ojczystej Polski po zamieszkach studenckich w 1968 roku. Studiowała w Polsce, Włoszech i Stanach Zjednoczonych; doktoryzowała się na Uniwersytecie Columbia w 1982 roku. Wykładała historię i literaturę Europy Środkowej i Wschodniej na uniwersytetach Emory, Nowym Jorku, Bostonie i Princeton. Obecnie jest profesorem w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk oraz stypendystką Guggenheima 2018. Jej książki to „Miłosz i długi cień wojny”, Pogranicze, 2020, „Złote żniwa” z Janem T. Grossem, Oxford University Press, 2012, „Czesław Miłosz i Joseph Brodsky: Fellowship of Poets”, Yale University Press, 2009 oraz „The Scar of Revolution: Tocqueville, Custine and the Romantic Imagination”, University of California Press, 1995. Redagowała jest autorką książek poświęconych literaturze i procesom transformacji w Europie Środkowej i Wschodniej, opublikowała liczne rozdziały w książkach i artykuły na ten temat w prasie międzynarodowej i czasopismach W latach 1998-2003 była odpowiedzialna za Program East-Central Fundacji Forda.