Archeolodzy znajdują dane sprzed 2000 lat na południu Polski

Celtowie zamieszkiwali niektóre rejony dzisiejszej południowej Polski, m.in. płaskowyż głubczycki koło Raciborza (w południowo-zachodniej części województwa śląskiego). Byli tam obecni od przełomu IV i IV wieku p.n.e. do końca II wieku p.n.e.

Wykopaliska na tym terenie prowadzone są od 11 lat. Od początku prace nadzorowali archeolodzy Jacek Soida, kustosz Działu Archeologii Muzeum Śląskiego oraz dr Przemysław Dulęba z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Według Jacka Soidy jedną z tegorocznych ciekawostek jest odkrycie (wewnątrz półschroniska) fragmentu danych, prawdopodobnie z przełomu I i II wieku p.n.e.

Artefakt to prostopadłościan wykonany z kości lub rogu. Soida wyjaśnia, że ​​ze względu na małe prawdopodobieństwo wylądowania kostką na którymś z dwóch krótszych boków, dłuższe boki na ogół oznaczane były wyższymi wartościami (3, 5, 4 i 6). „Istniały jednak wyjątki od tej reguły i w przypadku kostek samborowickich na tych bokach widniały jedynie dwie najwyższe wartości – 5 i 6. Nie mamy pewności, czy była to falsyfikat, czy też przedmiot został wykorzystany dzisiaj w nieznanej nam grze” – mówi.

Podobne dane znane są głównie z tzw. osad centralnych w Dolnej Austrii, Czechach i na Morawach. „W mniejszych miejscowościach, jak Samborowice, są one rzadko odkrywane. Ale to nie pierwszy egzemplarz przedmiotu gry znaleziony w tej osadzie. Kilka lat temu odkryliśmy żetony ceramiczne, które prawdopodobnie służyły do ​​gier” – mówi Soida.

Kolejnym odkryciem jest dobrze zachowana żelazna strzałka, rodzaj ozdobnego zapięcia służącego do zapinania płaszczy. «Fragmenty broszek często odnajduje się na wsiach, ale bardzo rzadko w tak dobrym stanie, co czyni to znalezisko wyjątkowym. Żelazne przedmioty spoczywające na ziemi ulegają z biegiem lat znacznym zniszczeniom oraz korozji. W tym przypadku broszka wpadła w przeszłości w pożar, gdzie pod wpływem wysokiej temperatury na jej powierzchni utworzyła się warstwa kamienia, chroniąca przedmiot przed szkodliwą korozją. Oczywiście w kilku miejscach trzeba jeszcze usunąć warstwy spieków mineralnych, ale pod spodem na pewno znajduje się nienaruszony metal” – mówi archeolog.

Ponadto podczas tegorocznych prac terenowych archeolodzy odkryli jeszcze dwa relikty budynków pierwotnie wydobytych w ziemi (tzw. półschroniska). „W budynkach tych Celtowie zajmowali się różnego rodzaju pracami rzemieślniczymi, takimi jak tkactwo, metalurgia żelaza i metali nieżelaznych, wyrób rogów i garncarstwo. Świadczą o tym odkrycia z poprzednich lat” – wspomina Soida.

Soida podkreśla, że ​​prace nad osadą celtycką Samborowice to jedyne tego typu badania prowadzone regularnie. «Dlatego co roku przyciąga licznych wolontariuszy z całej Polski, a często także z innych krajów, takich jak Czechy, Stany Zjednoczone czy Holandia. Entuzjaści kultury celtyckiej, do których nie zawsze należą archeolodzy, ale są wśród nich także prawnicy, geolodzy, artyści czy pracownicy wielkich korporacji, nie boją się ciężkiej pracy i z wielkim zaangażowaniem pomagają eksplorować osadę. A w tym roku warunki pogodowe – susza i ponad trzydziestostopniowe upały – były bardzo wymagające” – mówi badacz.

Z każdym rokiem odkrycia przynoszą archeologom coraz więcej odpowiedzi na temat życia Celtów w regionie. W ostatnich latach archeolodzy odnaleźli warsztat tkacki i relikty pieca garncarskiego. «Każde odkrycie, nawet najdrobniejsze szczątki kości zwierzęcych czy fragmenty biżuterii ceramicznej, jest dla nas ważne, ponieważ zebranie każdego szczegółu pozwala nam stworzyć pełny obraz tej społeczności. W nadchodzących latach spodziewamy się kolejnych odkryć, w tym reliktów z innych budynków rolniczych” – mówi Soida.

Zebrane zabytki są badane przez archeologów, a ich prace podsumowywane są w publikacjach w czasopismach naukowych. W przyszłości badacze chcieliby także zorganizować wystawę.

PAP – Nauka w Polsce, Agnieszka Kliks-Pudlik

akp/ zan/ kap/

tr. RL