Gospodarka
Plany Polski w zakresie energetyki węglowej i jądrowej są realizowane wraz z partnerami z USA
Polska postrzega energię jądrową jako idealny zamiennik węgla – wyjaśniacie Matt Bowen i Sagatom Saha w Centrum Globalnej Polityki Energetycznej. Chociaż w ostatnich latach w Polsce gwałtownie wzrosła liczba odnawialnych źródeł energii, takich jak wiatr i energia słoneczna, Reaktory mogą dostarczać dostępne ciepło i energię elektryczną w taki sam sposób, jak obecnie robi to węgiel. Polska jest silnie uzależniona od węgla, wytwarza ponad 70% energii elektrycznej i posiada drugą co do wielkości flotę węglową w UE. Dlatego we wrześniu Polskie Elektrownie Jądrowe podpisały umowę z Westinghouse i Bechtel zaprojektować planowany duży reaktor AP1000. Małe reaktory modułowe nowej generacji zostały zatwierdzone w lipcu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska Plan KGHM Polska Miedź SA dotyczący budowy obiektu z VOYGR SMR firmy NuScale. Nie chodzi tylko o dekarbonizację: USA chcą rzucić wyzwanie dominacji Rosji – a być może w przyszłości Chiny – są zaangażowane w rynek eksportu energii jądrowej zarówno ze względów geopolitycznych, jak i ekonomicznych. USA zwiększają także wsparcie dla energetyki węglowej i nuklearnej w całej Europie Wschodniej, m.in Czechy i Słowacja. Aby osiągnąć te cele, Waszyngton powinien jednak zrobić więcej, aby zapewnić lepsze warunki finansowania – twierdzą autorzy.
[This post was originally published by the Center on Global Energy Policy at Columbia University’s SIPA. You can find more insights on their blog, “Energy Explained”]
Postęp prac nad powstającym w Polsce programem energetyki jądrowej: koniec września Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ)Dostawca energii, któremu Ministerstwo Klimatu i Środowiska zleciło budowę pierwszej w kraju elektrowni jądrowej, podpisał z firmą umowę na usługi inżynieryjne Westinghouse’a I Bechtel zaprojektować reaktor.[1] Byłby to dla nich mile widziany rozwój administracji Bidena, która jest żywo zainteresowana przywróceniem utraconej konkurencyjności Stanów Zjednoczonych na globalnej arenie cywilnej energii nuklearnej Rynek eksportowy ze względów klimatycznych i geopolitycznych.[2]
Ze względów klimatycznych i geopolitycznych
Niewiele prognoz zakłada, że świat osiągnie globalne cele klimatyczne bez masowej ekspansji energetyki jądrowej. Ponadto zależy to od dostawcy: Rosja dominuje w cywilnym eksporcie broni nuklearnej,[3] z Chiny Są gotowe odegrać większą rolę w przyszłości i obaj mogą wykorzystać tę konkurencyjność do wywierania wpływu na kraje realizujące ich cele geopolityczne kosztem interesów USA.
Z perspektywy USA Polska – i szerzej Europa Wschodnia – oferuje dogodny teren dla odrodzenia amerykańskiej broni nuklearnej. Z jego strony Polska uważa, że energetyka jądrowa w najmniejszym stopniu wpływa na jej cele gospodarcze i bezpieczeństwo narodowe biorąc pod uwagę swoje wiążące zobowiązania do ograniczenia emisji jako państwo członkowskie UE.
Warszawa może być pionierem, ale są inne kraje Unii Europejskiej o podobnych cechach. W artykule autorzy omawiają motywacje i perspektywy wejścia Warszawy na energetykę jądrową. Zrozumienie polskiej perspektywy ma kluczowe znaczenie dla odblokowania możliwości rynkowych – za pomocą USA zwiększają swoje wsparcie dla energetyki węglowej i nuklearnej w całej Europie Wschodniej, m.in. w Czechach, na Słowacji i w Polsce.[4]
Czynniki geopolityczne
Kalkulacja geopolityczna Polski opiera się na pragnieniu Bliskość USA i niechęć do Rosji, która istniała już przed inwazją Moskwy na Ukrainę. W badaniu z 2022 r 91 proc. respondentów w Polsce pozytywnie oceniło USA (w Niemczech i Kanadzie 63 proc.).[5] Natomiast niemal wszyscy Polacy mają negatywny stosunek do Rosji.[6]
Strategia amerykańskiego eksportu broni nuklearnej dobrze wpisuje się w polską politykę zagraniczną, wykorzystując nieufność do Rosji i opierając się na własnej pozycji dyplomatycznej w tym kraju. Polscy prawodawcy z całego spektrum politycznego popierają politykę zmniejszającą zależność od rosyjskiej energii i promującą zacieśnienie powiązań gospodarczych z Waszyngtonem. Na przykład, Polska była jednym z pierwszych krajów UE, który począwszy od ostatniej dekady wypierał import rosyjskiego gazu przez LNG.[7] Import amerykańskich technologii nuklearnych jest naturalnym przedłużeniem tej strategii, choć lepiej wpisuje się w zobowiązania klimatyczne Polski.
Cele transformacji energetycznej
Małe reaktory modułowe (SMR)
USA zwiększają także wsparcie dla energetyki węglowej i jądrowej w całej Europie Wschodniej, m.in. w Czechach, na Słowacji i w Polsce.[10] Wsparcie to skierowane jest do małych reaktorów modułowych (SMR), które zasadniczo się od nich różnią większa konstrukcja AP1000 popychająca Warszawę do przodu– ale interesuje także w Polsce. W kwietniu Polska Orlen Synthos Zielona Energia (joint venture producentów chemicznych SGE i PKN Orlen) wystąpiła do Ministra Klimatu i Środowiska o wydanie zasadniczej decyzji w sprawie sześciu elektrowni jądrowych wyposażonych w BWRX-300.[11] Producent miedzi i srebra w lipcu KGHM Polska Miedź SAplan budowy elektrowni VOYGR SMR firmy NuScale Power został zatwierdzony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.[12]
Ostrożny optymizm wśród zagrożeń
Opieranie się na energii jądrowej jako kamieniu węgielnym krajowej strategii dekarbonizacji nie jest pozbawione ryzyka. W przypadku pierwszych AP1000 zbudowanych w USA doszło do znacznych przekroczeń czasu i kosztów, co okazuje się kolejną przestrogą. Ponad i poza nią, Polska jest nowicjuszem w cywilnym przemyśle nuklearnym, który wymaga rygorystycznych regulacji i wyspecjalizowanej siły roboczej. Rząd polski, znajdujący się obecnie w fazie przejściowej,[13] musi teraz po raz pierwszy udzielić licencji i zbudować komercyjne reaktory jądrowe.
Budowa reaktorów klasy gigawatowej jest trudnym zadaniem, nawet dla krajów z dziesięcioleciami doświadczenia w budowie reaktorów. Chociaż jednak Polska stoi przed wyzwaniami związanymi z utworzeniem cywilnego programu energii jądrowej, istnieją powody, by wierzyć, że tak się stanie Kompilacje AP1000 w Polsce może przebiegać sprawniej i efektywniej niż w Stanach Zjednoczonych.[14] Być może najważniejsze, Projekt AP1000 jest już ukończony, co było dalekie od przypadku, gdy rozpoczynano budowę w USA.[15] Dostawcy mają doświadczenie w produkcji kluczowych komponentów reaktora AP1000 (np. pomp chłodziwa i zbiorników ciśnieniowych) oraz Bechtelfirma inżynieryjno-zakupowa i budowlana posiadająca doświadczenie w zarządzaniu projektami budowy obiektów nuklearnych, będzie nadzorować projekt od początku do końca.
Oświadczenie PEJ to duży krok, ale jeden z wielu kroków przejściowych, zanim AP1000 będzie zasilał polską sieć. Jak już autorzy stwierdzili, Waszyngton może wiele zrobić, aby zapewnić lepsze warunki finansowania. (Czytać „Droga do ożywienia amerykańskiej energetyki jądrowej może prowadzić przez Warszawę” aby uzyskać wgląd w to, w jaki sposób Stany Zjednoczone mogłyby ulepszyć swoją ofertę dla innych krajów). Jednak nic nie zastąpi silnej woli politycznej i kierunku geopolitycznego, jeśli chodzi o eksport broni jądrowej.
***
Matta Bowena jest starszym pracownikiem naukowym w Centrum Globalnej Polityki Energetycznej na Uniwersytecie Columbia w SIPA
Sagatom Saha jest adiunktem w firmie badawczej im Centrum Globalnej Polityki Energetycznej na Uniwersytecie Columbia w SIPA
The Artykuł jest publikowany za pozwoleniem
Uwagi
[1] Nuclear Engineering International, „Polska podpisuje umowę na zaprojektowanie pierwszej elektrowni jądrowej”, 2 października 2023 r. https://www.neimagazine.com/news/newspoland-signs-contract-for-design-of-first-npp-11186495 [2] Matt Bowen i Sagatom Saha, „Droga do odrodzenia energetyki jądrowej w USA może przebiegać przez Warszawę”, 23 maja 2023 r. https://www.energypolicy.columbia.edu/the-road-to-us-nuklear-energy-revival-may-run-through-warsaw/ [3] Matt Bowen i Alec Apostoaei, „Porównanie finansowania rządowego eksportu reaktorów: uwagi dla decydentów w USA”, sierpień 2022 r. https://www.energypolicy.columbia.edu/publications/comparing-Government-financing-reactor-exports-considerations-us-policy-makers/ [4] Departament Stanu USA: „Specjalny wysłannik prezydenta ds. klimatu Kerry ogłasza uczestników projektu Phoenix i programu Nuclear Expediting the Energy Transition (NEXT)” https://www.state.gov/special-presidential-envoy-for-climate-kerry-announces-project-phoenix-participants-and-the-nuklear-expediting-the-energy-transition-next-program/ [5] Richard Wike i in., „Międzynarodowa opinia publiczna na temat Stanów Zjednoczonych pozostaje pozytywna”, 22 czerwca 2022 r., https://www.pewresearch.org/global/2022/06/22/international-public-opinion-of-the-us-remains-positive/ [6] Jacob Poushter i in. „Polska w centrum uwagi: rosną negatywne oceny Rosji, ale poprawiają się oceny USA, NATO i UE”, 22 czerwca 2022 r. https://www.pewresearch.org/global/2022/06/22/spotlight-on-poland-negative-views-of-russia-surge-but-ratings-for-us-nato-eu-improve/ [7] Międzynarodowa Agencja Energetyczna „Polska 2022”, https://www.iea.org/reports/poland-2022 [8] Gavin Maguire, „Europejskie bitwy o węgiel mogą wykraczać daleko poza Polskę”, 20 czerwca 2023 r., https://www.reuters.com/markets/commodities/europes-clashes-over-coal-may-extend-well-beyond-poland-2023-06-20/ [9] Rob Schmitz, „Tej zimy Polsce grozi niedobór węgla”, NPR, 6 grudnia 2022 r. https://www.npr.org/2022/12/06/1140894436/poland-is-facing-a-coal-shortage-this-winter [10] Departament Stanu USA: „Specjalny wysłannik prezydenta ds. klimatu Kerry ogłasza uczestników projektu Phoenix i programu Nuclear Expediting the Energy Transition (NEXT)” https://www.state.gov/special-presidential-envoy-for-climate-kerry-announces-project-phoenix-participants-and-the-nuklear-expediting-the-energy-transition-next-program/ [11] Nuclear Engineering International, „Polska spółka Orlen Synthos Green Energy ubiega się o formalną zgodę na budowę obiektów SMR”, 2 maja 2023 r. https://www.neimagazine.com/news/newspolands-orlen-synthos-green-energy-seeks-formal-approval-for-smr-sites-10806865 [12] World Nuclear News, „Zasadnicza decyzja dla polskiej elektrowni SMR”, 13 lipca 2023 r. https://world-nuklear-news.org/Articles/Decision-in-principle-for-Polish-SMR-power-plant [13] Matthias Matthijs, „Jak wyniki wyborów w Polsce mogą odmienić Europę”, Council on Foreign Relations, 19 października 2023 r. https://www.cfr.org/in-brief/how-polands-election-results-could-reshape-europe [14] Matt Bowen, Rama T. Ponangi, Andrew Evans: „Jednostka Vogtle 3 rozpoczęła działalność komercyjną. „Co dalej z AP1000?” 31 lipca 2023 r. https://www.energypolicy.columbia.edu/vogtle-unit-3-has-started-commercial-operacje-whats-next-for-the-ap1000/ [15] Anya Litvak, „Westinghouse sprzedał niedokończony produkt, po czym problemy zniknęły”, Pittsburgh Gazette, 23 października 2017 r. https://www.post-gazette.com/business/powersource/2017/10/23/Westinghouse-sold-an-unfinished-product-then-the-problems-snowballed/stories/201710290008„Piwny maniak. Odkrywca. Nieuleczalny rozwiązywacz problemów. Podróżujący ninja. Pionier zombie. Amatorski twórca. Oddany orędownik mediów społecznościowych.”