Likwidacja luki: sprawozdanie na temat luki w podatku VAT w UE za 2023 r. i później | Allen & Overy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Rok 2023 Raport na temat luki w VAT w UEopublikowane niedawno przez Komisję Europejską wynika, że ​​w 2021 r. luka w podatku VAT ponownie się zmniejszyła, kontynuując tendencję zapoczątkowaną w 2013 r. W tym artykule przyglądamy się czynnikom przyczyniającym się do zamknięcia luki w podatku VAT, potencjalnemu wpływowi wprowadzonych niedawno środków oraz temu, czego możemy się spodziewać w przyszłości.

Czym jest luka VAT i dlaczego jest istotna?

Luka w przestrzeganiu przepisów dotyczących podatku VAT (powszechnie nazywana luką w podatku VAT, której nie należy mylić z luką w polityce VAT) szacuje różnicę między dochodami z podatku VAT, które teoretycznie można by pobrać przy pełnej zgodności, a faktycznie pobranym podatkiem VAT. Wskaźnik luki w podatku VAT w wartościach bezwzględnych lub procentowych pomaga nam zrozumieć, które kwoty podatku VAT obecnie nie są pobierane. Luka może wynikać z wielu czynników, w tym z celowych zachowań, takich jak oszustwa i uchylanie się od podatku VAT, praktyk optymalizacji podatku VAT, ale także upadłości, niewypłacalności finansowej i błędów administracyjnych.

Luka w podatku VAT w UE za 2023 r., opublikowana 24 października 2023 r., opiera się na danych liczbowych z 2021 r. i pokazuje, że łączna luka w podatku VAT w UE spadła z około 99 miliardów w 2020 r. do około 61 miliardów w 2021 r., co stanowi „bezprecedensowe” zmniejszenie o około 39 miliardów euro (tj. 4,3 punktów procentowych oczekiwanego całkowitego zobowiązania podatkowego (VTTL). Jedne z największych spadków luki w VAT mają miejsce we Włoszech (-10,7 punktu procentowego), Polsce (-7,8 punktu procentowego) i Belgii (-6,7 punktu procentowego) punktów procentowych). Co zatem przyczynia się do tej tendencji spadkowej?

Ze sprawozdania wynika, że ​​w 2021 r. zarówno dochody z VAT, jak i VTTL (które spadły podczas pandemii) wzrosły i przekroczyły poziomy sprzed pandemii, przy czym luka w podatku VAT zmniejszyła się we wszystkich państwach członkowskich z wyjątkiem dwóch. Nadzwyczajne środki podjęte w odpowiedzi na pandemię Covid-19 mogły pomóc w poprawie przestrzegania przepisów, ponieważ wiele dostępnych środków wsparcia było powiązanych z płaceniem podatków. W szerszym ujęciu z raportu wynika, że ​​zmiany w zachowaniach konsumentów w obszarach, w których przestrzeganie przepisów jest ogólnie wyższe (np. zakupy w Internecie), mogły przyczynić się do zmniejszenia luki w podatku VAT, a także wdrożenia różnych reform administracyjnych, w tym wprowadzenia nowych technologii wspierać monitorowanie, takie jak: B. kasy fiskalne elektroniczne.

Zakładamy, że w nadchodzących latach luka w podatku VAT będzie się systematycznie zmniejszać w związku z nowymi zmianami w zakresie podatku VAT w UE. Mają one na celu nie tylko zwalczanie oszustw i uchylania się od płacenia podatków, ale także zmierzają w stronę uproszczenia i skupiają się na niektórych innych czynnikach, które przyczyniają się do powstania luki, takich jak obciążenia administracyjne i koszty przestrzegania przepisów dla przedsiębiorstw, co może prowadzić do błędów w administrowaniu podatkiem VAT.

Aktualne wydarzenia w obszarze podatku VAT w UE

Istotnym czynnikiem ograniczającym oszustwa i uchylanie się od podatku VAT było wejście w życie pakietu dotyczącego VAT w handlu elektronicznym. Rok 2021 przyniósł nowe regulacje dotyczące podatku VAT w przypadku zakupów w Internecie, takie jak zniesienie zwolnienia z podatku VAT w przypadku paczek o niskiej wartości, co według szacunków prowadziło do oszustw na kwotę około 7 miliardów euro rocznie.

Nowe przepisy obejmowały również nowy internetowy mechanizm kompleksowej obsługi (OSS), który umożliwia zgłaszanie podatku VAT w całej UE i płatności za usługi przedsiębiorstwa-konsumentowi (B2C) oraz sprzedaż towarów na odległość. Odciąża to firmy od obciążeń administracyjnych związanych z rejestracją VAT w różnych państwach członkowskich UE, w których zlokalizowani są ich klienci, upraszczając w ten sposób przestrzeganie przepisów.

Dalsze zmiany obejmowały również mechanizm kompleksowej obsługi importu online (IOSS), na który można wyrazić zgodę, ułatwiający zgłaszanie i płacenie podatku VAT w przypadku sprzedaży internetowej przesyłek o niskiej wartości importowanych do UE (do 150 EUR).EUR), a także jako przepisy specjalne, w których nie stosuje się IOSS.

Wdrożono także pewne lokalne rozwiązania, np. w Polsce, gdzie instrumenty takie jak standardowy plik kontroli podatkowej i obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności przyczyniły się w ostatnich latach do znacznego zmniejszenia krajowej luki w podatku VAT. Ponadto od lipca 2024 r. zdecydowana większość polskich podatników będzie miała obowiązek wystawiania faktur wyłącznie za pośrednictwem krajowego systemu e-faktur, co powinno również poprawić przestrzeganie przepisów o podatku VAT.

W 2022 r. Prokuratura Europejska połączyła siły z organami ścigania 14 państw członkowskich UE w ramach operacji Admiral, która ujawniła oszustwo karuzelowe w zakresie podatku VAT (lub oszustwo typu „znikający podmiot gospodarczy”) szacowane przez Europol na 2,2 mld euro na 50 mld euro . Operacja, w którą zaangażowało się 9 000 osób prawnych i ponad 600 osób, była możliwa wyłącznie dzięki technologii, która umożliwiła wymianę danych pomiędzy wszystkimi podmiotami objętymi śledztwem.

Ponadto opracowano dwa inne środki mające na celu zwalczanie oszustw i likwidację luki w podatku VAT – „DAC7” i „CESOP”. Siódma dyrektywa o współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania, dyrektywa 2021/514 (DAC7), weszła w życie w 2023 r. i wprowadziła obowiązki sprawozdawcze ciążące na operatorach platform cyfrowych, nakładając na nich obowiązek raportowania dochodów sprzedawców towarów i usług, które używają do zgłaszania swoich platform. Przepisy dotyczą zarówno operatorów platform cyfrowych z siedzibą w UE, jak i operatorów platform cyfrowych spoza UE.

Od 2024 r. dostawcy usług płatniczych z siedzibą w UE (PSP) będą zobowiązani do rejestrowania i zgłaszania danych dotyczących płatności transgranicznych w ramach nowego unijnego Centralnego Systemu Płatności Elektronicznych (CESOP). Dotyczy to banków, instytucji pieniądza elektronicznego i innych regulowanych instytucji płatniczych, a także sprzedawców detalicznych i platform handlowych, które mają własnego dostawcę usług płatniczych podlegającego dyrektywie o usługach płatniczych, dyrektywa 2015/2366 (PSD2). Wszyscy dostawcy usług płatniczych w UE muszą gromadzić i zgłaszać dane dotyczące płatności transgranicznych, jeśli płatnik ma siedzibę w UE (wyjątek ma zastosowanie, jeśli dostawca usług płatniczych odbiorcy również ma siedzibę w UE).

VAT w epoce cyfrowej

Jedno z najważniejszych wydarzeń w obszarze unijnego podatku VAT może wkrótce nastąpić w postaci trójfilarowej reformy „VAT w epoce cyfrowej” (ViDA) (zobacz nasze briefingi). Tutaj I Tutaj). Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących podatku VAT w epoce cyfrowej (wniosek ViDA) zawiera ważne zmiany mające na celu dostosowanie systemu podatku VAT do gospodarki cyfrowej, w podziale na trzy główne obszary: Wymogi cyfrowe Sprawozdawczość, ekonomia platform i jednolita rejestracja VAT.

Filar pierwszy koncentruje się na wprowadzeniu wspólnych standardowych wymogów w zakresie sprawozdawczości cyfrowej (DRR) i fakturowania elektronicznego w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych. Nowy cyfrowy system raportowania transakcji wewnątrzunijnych zastąpi raporty podsumowujące (stanowi to obecną formę dokumentacji, którą podatnicy muszą składać w celu zgłoszenia niektórych rodzajów dostaw transgranicznych) i zapewni bardziej szczegółowe informacje na temat każdej transakcji.

Drugi filar odpowiada na wyzwania związane z gospodarką platform poprzez doprecyzowanie istniejących przepisów i wzmocnienie roli platform w poborze podatku VAT. Zakładana zasada dostawcy zostaje między innymi rozszerzona na sektory zakwaterowania i transportu pasażerskiego, ale także na wszelkie dostawy business-to-business (B2B) i B2C z platform (zarówno dostawców z UE, jak i spoza UE).

Wreszcie trzeci filar dotyczy ograniczenia obowiązków związanych z rejestracją VAT w UE poprzez rozszerzenie zakresu kompleksowej obsługi (OSS) i zastosowanie odwrotnego obciążenia w transakcjach B2B. Ta seria zmian uratuje przedsiębiorstwa przed koniecznością rejestrowania się do celów podatku VAT w wielu państwach członkowskich UE i, miejmy nadzieję, ostatecznie doprowadzi do jednolitej rejestracji VAT w UE.

Pierwotnie zmiany miały wejść w życie w latach 2024–2028, jednak od października 2023 r. rozpoczęcie wdrażania przesunięto na 2025 r., co oznacza, że ​​obecnie pierwszy filar DRR ma wejść w życie w 2030 lub 2032 r.

Gdzie teraz?

Wiele obecnie wdrażanych zmian koncentruje się w dużej mierze na gromadzeniu danych i sprawozdawczości, co niewątpliwie powinno poprawić przestrzeganie przepisów dotyczących podatku VAT. Brak jednak jednolitego podejścia UE do danych może prowadzić do zwiększenia obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw.

Jeśli spojrzysz dalej w przyszłość, w teraźniejszość Sympozjum podatkowe UE Podczas spotkania, którego współorganizatorami były Komisja Europejska i Parlament Europejski, zastanawiano się, jak może wyglądać system VAT do 2050 r. Postęp technologiczny może stanowić wyzwanie dla systemu podatku VAT, ponieważ nowe modele biznesowe, których nie przewidziano w momencie wprowadzenia dyrektywy VAT w 2006 r., łączą się z istniejącymi przepisami.

Z drugiej strony zaawansowane rozwiązania technologiczne i narzędzia sztucznej inteligencji mogą pomóc administracjom podatkowym w zwalczaniu oszustw i lepszym wykorzystaniu informacji zgromadzonych w ramach nowych wymogów w zakresie sprawozdawczości, ale mogą również być ważnym sojusznikiem przedsiębiorstw w ułatwianiu przestrzegania tych nowych przepisów. Dyskusje podczas sympozjum koncentrowały się na potrzebie współpracy i zaufania między organami podatkowymi a podatnikami w dążeniu do dostosowania się do nadchodzących wyzwań.

W miarę dalszego zbliżania się do cyfrowej i zglobalizowanej gospodarki granice terytorialne będą coraz bardziej się zacierać, coraz mniejsze przedsiębiorstwa będą podejmować próby prowadzenia handlu transgranicznego, a potrzeba harmonizacji będzie rosnąć. Propozycje ViDA, szczególnie w odniesieniu do uproszczenia wymogów dotyczących rejestracji VAT, są ciepło przyjęte przez przedsiębiorstwa i panuje zgoda co do tego, że zmniejszenie złożoności może poprawić dobrowolne przestrzeganie przepisów, a tym samym zwiększyć dochody z podatku VAT. Czas pokaże, czy UE kiedykolwiek będzie w stanie zlikwidować lukę w podatku VAT, ale zdecydowanie jest na dobrej drodze.

Autorzy dziękują Mychajło Razuwajewowi i Ricie Simao Luis za ich wkład w powstanie tego artykułu.