Malta prowadzi, Polska pozostaje w tyle – DW – 13.05.2023

„To naprawdę przyjazne miejsce dla osób LGBTQ” — powiedziała Catherine Camilleri o swojej ojczyźnie, maleńkiej śródziemnomorskiej wyspie Malcie, która liczy zaledwie 520 000 mieszkańców. „Jesteśmy bardzo szczęśliwi, że mamy rząd, który nas wspiera. Oczywiście jako osoba LGBTQ wszędzie będzie jakaś forma dyskryminacji, ale na Malcie korzyści znacznie ją przewyższają”.

Camilleri, która wcześniej mieszkała w Stanach Zjednoczonych, teraz pracuje jako wolontariuszka na maltańskiej wyspie Gozo z grupą, która pracuje z osobami identyfikującymi się jako LGBTQ – lesbijkami, gejami, biseksualistami, transseksualistami i queer. Cieszy się, że Malta ponownie została uznana za najbardziej postępowy kraj w Europie prawa LGBTQ.

Od 2009 roku europejski oddział Międzynarodowego Stowarzyszenia Lesbijek i Gejów (ILGA) publikuje tzw Tęczowa mapa i indeks Europyktóry analizuje 74 kryteria pomiaru prawnej i społecznej akceptacji osób LGBTQ.

Malta: Terapia konwersyjna zakazana

Malta od lat znajduje się na szczycie listy ILGA i spełnia 89 procent tych kryteriów. „Społeczność LGBTQ rozwijała się tutaj w ciągu ostatnich pięciu lub sześciu lat. Ustawodawca maltański jest bardzo aktywny. Malta była pierwszym krajem, który zakazał terapii konwersyjnej” – powiedział Camilleri DW.

Chociaż wciąż pojawiają się sporadyczne e-maile z nienawiścią lub inne formy wrogości, jest zaskoczona tym, jak otwarci mogą być ludzie w społeczności LGBTQ, zwłaszcza biorąc pod uwagę, jak małe i katolickie są wyspy.

Spojrzenie na tęczową mapę pokazuje podział Europy na wschód i zachód, jeśli chodzi o prawa, takie jak równość małżeńska, adopcja dla par homoseksualnych, tożsamość płciowa, uznanie płci i środki zwalczania przestępstw z nienawiści. Polska zajmuje ostatnie miejsce w Unii Europejskiej. Rządzony przez nacjonalistycznych konserwatystów kraj spełnia jedynie 15 proc. kryteriów.

Polska: Brak ochrony prawnej

Julia Kata, wyszkolona psycholog, która pracuje dla Trans-Fuzji, organizacji zajmującej się prawami osób transpłciowych w Warszawie, mówi, że dzieje się tak dlatego, że w kraju praktycznie nie ma ochrony prawnej dla osób LGBTQ.

„Nie mamy przeciwko temu żadnych praw mowa nienawiści. Mamy kodeks karny za przestępstwa z nienawiści, ale nie obejmuje on orientacji seksualnej, płci i tożsamości. „Jeśli coś się stanie, jest to zwykłe przestępstwo” – powiedziała. W przeciwieństwie do Malty, dyskryminacja w Polsce pochodzi od rządzącej prawicowo-populistycznej partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS) oraz mediów, powiedział Kata.

Sytuacja pogorszyła się od dojścia PiS do władzy w 2015 roku. „Nienawiść jest wszędzie. Kiedy słyszysz, że twoje homoseksualne lub transpłciowe dzieci są zagrożeniem dla innych dzieci lub dla społeczeństwa, a publiczne media codziennie publikują nienawistne treści, po prostu nie czujesz się bezpiecznie w tym kraju” – powiedziała aktywistka, dodając, że w jej zdaniem wielu odeszło, ponieważ nie mogli już wytrzymać presji.

Nawet jeśli ktoś zgłosi się do swojej rodziny, nigdy nie wiadomo, czy zostanie zaakceptowany, powiedziała Kata. Istnieje pilna potrzeba wprowadzenia w Polsce zarejestrowanych związków partnerskich dla par jednopłciowych i absurdem jest, aby dzieci, które chcą zmienić płeć i nazwisko panieńskie, musiały pozywać do sądu własnych rodziców – dodała. Zgodnie z polskim prawem zakłada się, że rodzice popełnili błąd przy wpisywaniu dziecka do aktu urodzenia, który może zostać sprostowany jedynie przez sąd.

Więcej praw osób transpłciowych w Europie

Niemniej jednak ILGA zgłasza ogólnie pozytywne tendencje w Europie. „Podczas gdy obserwujemy ukierunkowane ataki na społeczność transpłciową, widzimy również kraje, w których rządy zaczynają reformować przepisy dotyczące osób transpłciowych, jak teraz w Niemczech” – powiedziała DW pracownica ILGA, Katrin Hugendubel. „Politycy mają więcej zrozumienia i są bardziej zdeterminowani, aby utrzymać proces reform na właściwym torze”.

HiszpaniaNa przykład, kraj był w stanie skoczyć do przodu w rankingach, ponieważ istnieje teraz kompleksowe prawo dotyczące tożsamości płciowej oparte na deklaracjach własnych osób, których to dotyczy. Procedury medyczne okaleczające dzieci interseksualne są obecnie zakazane, a dyskryminacja ze względu na orientację seksualną lub tożsamość jest zakazana.

Moldova I Chorwacja z roku na rok poprawiają również swoje rankingi ILGA. Proeuropejski rząd Mołdawii uchwalił liberalną ustawę o tożsamości płciowej, a Chorwacja rozszerzyła prawa adopcyjne dla par homoseksualnych.

„To promyk nadziei, który widzimy. To dobra wiadomość” – powiedział Hugendubel, który przez wiele lat kierował grupą rzeczników LGBTQ organizacji w Brukseli.

Niemcy plasują się pośrodku

Z wartością 55 na 100 możliwych punktów procentowych Niemcy plasują się pośrodku Tęczowej Mapy Europy ILGA. To może się zmienić, gdy rządząca koalicja centrolewicowych socjaldemokratów, ekologów Partii Zielonych i pro-biznesowych Wolnych Demokratów przejmie przez parlament krajowy projekt ustawy o tożsamości płciowej, co znacznie uprościłoby proces zmiany nazwisk, aby odzwierciedlały tożsamość płciową danej osoby.

Hugendubel powiedział, że niewiele można oczekiwać od Unii Europejskiej jako instytucji, ponieważ nie odpowiada ona za prawo rodzinne. Odpowiedzialność spoczywa na państwach członkowskich, z których wiele blokuje również ewentualne rozszerzenie unijnej dyrektywy dotyczącej dyskryminacji, która wcześniej obowiązywała wyłącznie w miejscu pracy. Dodała jednak, że gdyby państwa miały wolę polityczną, UE mogłaby zrobić więcej.

postępy i niepowodzenia

Bez względu na to, gdzie każdy kraj zdobędzie punkty w takich ocenach, walka o równość pozostaje płynna. Perspektywy są mieszane w Polsce, gdzie pomimo homofobicznej i transfobicznej atmosfery były zarówno postępy, jak i niepowodzenia, powiedział Kata. „Bardzo trudno powiedzieć, że jest bardzo źle lub dobrze, ponieważ po obu stronach jest tak wiele czynników, które sprawiają, że sytuacja jest lepsza lub gorsza. Jesteśmy teraz w jakimś chaosie” – powiedziała.

Nawet przodująca Malta wciąż ma problemy. Camilleri chciałby lepszej współpracy między organizacjami pozarządowymi i większego wsparcia finansowego państwa, a także dialogu z Kościołem katolickim. „Nienawiść nie została wykorzeniona, ale reakcja jest masowa. Społeczność jest za nami” – powiedziała.

Ten artykuł pierwotnie ukazał się w języku niemieckim.