Nagrody Europejskiego Towarzystwa Astronomicznego 2022

Nagrody MERAC zostały przyznane w tym (parze) roku za najlepszą pracę doktorską (ryc. 1). Trzy nagrody odpowiadały następującym trzem kategoriom: Astrofizyka Teoretyczna, Astrofizyka Obserwacyjna i Nowe Technologie (Instrumentalne/Computational/MultiMessenger). Każda nagroda obejmowała grant w wysokości 25 000 euro, który można uzupełnić dodatkowymi grantami badawczymi MERAC.

Najlepsza praca doktorska z astrofizyki teoretycznej

Nagroda MERAC 2022 za najlepszą pracę doktorską z astrofizyki teoretycznej została przyznana Helmerowi Koppelmanowi za wieloaspektowe podejście do dziedziny archeologii galaktycznej, które zmieniło nasze rozumienie historii i dynamiki Drogi Mlecznej.

Koppelman studiował astrofizykę na Uniwersytecie w Groningen, gdzie w 2020 roku uzyskał doktorat na temat powstawania i dynamiki halo galaktycznego. Doskonała teza oferuje wgląd w to, jak powstała Droga Mleczna w oparciu o najnowsze dostępne zestawy danych i przedstawia innowacyjne wysiłki w zakresie modelowania, a także zapewnia nową charakterystykę właściwości halo ciemnej materii w Drodze Mlecznej. Korzystając z danych z Gaia DR2, odkrył bańkę gwiazd, które tworzą lokalne halo galaktyczne, które zinterpretowano w kategoriach dużego zdarzenia fuzji, które miało miejsce około 10 Gyr temu.

Przesunął granice jeszcze dalej, w pełni badając cały zestaw danych Gaia DR2, wykorzystując 1,3 miliarda gwiazd z odpowiednią informacją o ruchu do skonstruowania największej obecnie dostępnej próbki gwiazd halo. Korzystając z narzędzi do eksploracji danych, Koppelman uzyskał najdokładniejszą dolną granicę masy Drogi Mlecznej. Następnie zbadał wykorzystanie częstotliwości orbitalnych do zrozumienia przerw w wąskich strumieniach gwiazdowych, aby ustalić granice obecności i właściwości skupisk ciemnej materii w galaktycznym halo.

Najlepsza praca doktorska z astrofizyki obserwacyjnej

Nagroda MERAC 2022 za najlepszą pracę doktorską z astrofizyki obserwacyjnej została przyznana Núrii Miret-Roig (Uniwersytet Wiedeński, Austria) przez odkrycie wielu nowych pływających planet, które rzuciły światło na pochodzenie tych egzotycznych, koczowniczych ciał niebieskich.

Miret-Roig uzyskała tytuł magistra astrofizyki na Uniwersytecie w Barcelonie, a doktorat uzyskała w 2020 r. na Uniwersytecie w Bordeaux we Francji. Ta praca przedstawia odkrycie około stu nowych swobodnie pływających planet (FFP) w regionie objętym asocjacją OB gwiezdnego Górnego Skorpiona i regionem formowania się gwiazd Wężownika. Ta próbka jest największą, jaką kiedykolwiek odkryto i stanowi ważny krok w definiowaniu klasy FFP oraz w odkrywaniu pochodzenia i cech tych tajemniczych galaktycznych nomadów. To pozwoliło jej wykazać, że samo grawitacyjne zapadanie się małych chmur nie może wyjaśnić dużej części obserwowanych FFP: znaczna ich część uformowała się jako planety, ale została wyrzucona z powodu dynamicznych interakcji.

Kierowała międzynarodowym zespołem, który łączył obrazy z publicznych archiwów astronomicznych z nowymi obserwacjami szerokokątnymi uzyskanymi za pomocą najlepszych na świecie teleskopów na podczerwień i optycznych, aby zmierzyć własny ruch i fotometrię z dziesiątek milionów źródeł na znacznym obszarze nieba (171 stopni kwadratów). Korzystając z nowoczesnych technik statystycznych i eksploracji danych, Miret-Roig zidentyfikował kilka tysięcy gwiazd i planet należących do młodej asocjacji gwiezdnej na tle milionów gwiazd i galaktyk tła. Przedstawiła innowacyjną metodologię określania wieku młodych asocjacji gwiezdnych na podstawie ich kinematyki, w szczególności z danych Gaia.

Najlepsza praca doktorska w zakresie nowych technologii (instrumentalna)

Nagroda MERAC 2022 za najlepszą pracę doktorską w dziedzinie nowych technologii (instrumentalna) została przyznana Ewelinie Obrzud za opracowanie nowych laserowych grzebieni częstotliwości do precyzyjnej kalibracji i ekstremalnej dokładności prędkości radialnych spektrografów astronomicznych.

Obrzud ukończył Wydział Astronomii na Uniwersytecie Genewskim w Szwajcarii i uzyskał w 2019 roku interdyscyplinarną pracę doktorską (planety pozasłoneczne i oprzyrządowanie) na tej samej uczelni we współpracy z Centre Suisse d’Electronique et de Microtechnique (CSEM), koncentrując się na budowanie i demonstrowanie alternatyw dla istniejących laserowych systemów grzebieniowych częstotliwości dla astronomii. Opracowano dwa nowe laserowe grzebienie częstotliwości do precyzyjnej i dokładnej kalibracji prędkości promieniowej. Technika ta oferuje ciekawe rozwiązania i konkretne perspektywy ulepszenia istniejących i przyszłych precyzyjnych spektrografów dla astronomii.

Choć kierowana przez zastosowania astronomiczne, prace Obrzuda przyciągnęły również uwagę szerszej interdyscyplinarnej społeczności, w tym w szczególności osób zajmujących się precyzyjną optyczną i nieliniową spektroskopią mikrofotoniczną.