Hugh Pennington | Trzysta przejazdów na godzinę · LRB 23 marca 2022

Jako student w St Thomas’s uczyłem się mikrobiologii medycznej od Ronalda Hare’a, odkrywcy ważnych rzeczy na temat wirusa grypy, pioniera szczepionki przeciw grypie, kierownika mikrobiologicznego pierwszej fabryki penicyliny w Kanadzie (która rozpoczęła produkcję na krótko przed D-Day) i śledczy w 1947 eksperymentów mikrobiologicznych przeprowadzanych przez hitlerowców na więźniach obozów koncentracyjnych (o których nigdy nie mówił).

Jednym z tematów jego wykładów była szczepionka przeciw tyfusowi Weigla, wytwarzana przez doodbytnicze zaszczepienie wszy. Dwunastodniowe wszy zostały umieszczone w zacisku z plecami do góry. Do odbytu wprowadzono bardzo cienką szklaną pipetę i małą kroplę płynu zawierającego bakterie tyfusu, Rickettsia prowazekii, był pompowany. Pięć dni po infekcji z jelit wszy zaczęły wyciekać krew. Wszy zrobiły się czerwone. Zebrano je w roztworze fenolu i poddano sekcji pod mikroskopem. Jelita zebrano i zmielono z większą ilością fenolu, aby przygotować szczepionkę.

Procesy te wymagały ludzi: iniektorów, które mogą zainfekować do 2000 wszy na godzinę; eksykatory, które mogły zebrać trzysta flaków na godzinę; oraz karmniki do rozmnażania wszy, trzymane w klatkach przywiązanych do nóg, samce głównie u cieląt, a samice zazwyczaj w udach. Klatki utrzymywano na miejscu za pomocą dużych gumek. Obok skóry znajdował się muślinowy ekran, przez który wszy zjadały posiłki z krwi. Zakażone wszy były karmione przez osoby, które już wyzdrowiały z tyfusu.

Instytut Szczepionek Weigla znajdował się we Lwowie. Do czasu zawarcia paktu niemiecko-sowieckiego Lwów znajdował się w Polsce, która wygrała wojnę polsko-ukraińską w 1919 roku. W Polsce nazywał się Lwów. Został zbombardowany przez Niemców na początku września 1939 r. Po zawarciu paktu przez Mołotowa i Ribbentropa, 20 września 1939 r. wkroczyli Sowieci. 29 czerwca 1941 r. zaatakował Wehrmacht. Niemcy nazwali miasto Lemberg, od jego nazwy, kiedy było stolicą prowincji Galicja w Austro-Węgrzech.

Instytut Weigla był miejscem schronienia podczas okupacji niemieckiej. Karmicielami wszy pracowali członkowie lwowskiej szkoły matematycznej. Zatrzymani przez Niemców mówili: „Mam nadzieję, że masz tyfus”. Niemcy szybko ruszyli dalej. Przed wojną matematycy spotykali się regularnie w Szkockiej Kawiarni Szkockiej. Jednym z nich był Stanisław Ulam, który w 1936 wyjechał na Harvard, w 1944 dołączył do Projektu Manhattan i wraz z Edwardem Tellerem jest uważany za wynalazcę bomby wodorowej.

Weigl był profesorem na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego. Ludwik Fleck był jego asystentem krótko na początku lat 20. W latach przed II wojną światową Fleck prowadził prywatne laboratorium diagnostyczne we Lwowie. Po wkroczeniu Niemców został umieszczony w getcie. Nastąpiła epidemia tyfusu. Fleck opracował szczepionkę wykorzystującą sterylny mocz chorych na tyfus. Powiedział Niemcom, że prawdopodobnie im się to nie uda, bo jest zrobiony z niearyjskiego moczu. W lutym 1943 został przewieziony do Auschwitz do pracy w tzw. Instytucie Higieny SS, aw grudniu przeniesiony do swojego odpowiednika w Buchenwaldzie, gdzie nadzorował produkcję szczepionek z płuc zarażonych królików. Wykonano dwa typy: małe ilości wysokiej jakości dla współpracowników Flecka i duże ilości bezużytecznego dla Waffen SS.

Najskuteczniejsze szczepionki Flecka prawdopodobnie w znacznym stopniu zmniejszyły śmiertelność przypadków, ale nie zapobiegły objawowym zakażeniom. Podobnie jak Weigla, mają one znaczenie wyłącznie historyczne, a Fleck jest obecnie sławiony nie jako wakcynolog, ale jako genialny pionier w socjologii nauki. Jego monografia z 1935 r. Entstehung und Entwicklung einer wissenschaftlichen Tatsache („Genesis and Development of a Scientific Fact”) to klasyk.

Obecnie nie jest dostępna żadna szczepionka przeciw tyfusowi. Antybiotyki zmniejszają śmiertelność na tyfus o ponad 90%. Obecnie tyfus jest rzadką chorobą tropikalną. Największym problemem jest to, że może być użyty jako broń biologiczna. ZSRR jest znany z prowadzenia badań na ten temat.