Dekarbonizacja ciepłownictwa w sercu transformacji energetycznej PGE – EURACTIV.com

Sieci ciepłownicze mają ogromny potencjał w zakresie przyspieszenia dekarbonizacji, w tym poprzez wykorzystanie ciepła odpadowego, ale także poprzez zastosowanie magazynowania ciepła. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę specyfikę istniejących systemów ciepłowniczych, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej, ewolucyjna transformacja ciepłownictwa jest niezbędna.

Wojciech Dąbrowski jest Prezesem Zarządu PGE

Gdzie zaczynamy?

Na tle innych krajów Unii Europejskiej polskie ciepłownictwo wyróżnia się skalą. Aglomeracje miejskie objęte są wielkoskalowymi systemami ciepłowniczymi o dużych mocach produkcyjnych (tj. setki megawatów mocy cieplnej zamówionej). Z tego typu ogrzewania korzysta prawie 6 milionów gospodarstw domowych w Polsce, z około 14 milionów, a łączna długość sieci ciepłowniczych w Polsce wynosi ponad 22 000 km. Liczby te świadczą o tym, że Polska jest jednym z głównych rynków ciepłowniczych w UE.

W tym celu udział ciepła wytwarzanego w kogeneracji dostarczanego do systemów ciepłowniczych w Polsce wynosi około 66%. I choć w miksie energetycznym nadal dominuje węgiel w blisko 70%, podejmowane są wysiłki w celu modernizacji nieefektywnych ciepłowni w niskoemisyjne, wysokosprawne elektrociepłownie (CHP), przede wszystkim w celu wycofania węgla w ciepłownictwie Pokolenie.

Jak będziemy działać?

PGE Energia Ciepła, wchodząca w skład Grupy Kapitałowej PGE, jest największym w Polsce producentem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanego w wysokosprawnej kogeneracji. Grupa Kapitałowa PGE obsługuje około jednej czwartej rynku ciepła kogeneracyjnego, posiada 16 elektrociepłowni (o mocy cieplnej 6,9 GW i elektrycznej 2,6 GW) oraz 677 km sieci ciepłowniczych. Ciepło wytwarzane przez PGE dostarczane jest do dużych aglomeracji i mniejszych polskich miast – generalnie do ponad 2 mln odbiorców.

PGE jako jedna z pierwszych polskich spółek energetycznych zadeklarowała neutralność klimatyczną do 2050 roku, a wdrożenie niskoemisyjnego i bezemisyjnego ciepłownictwa opartego na wysokosprawnej kogeneracji jest jednym z filarów strategii PGE 2030. Udział tych źródeł w produkcji ciepło wyniesie co najmniej 70%.

– Stoimy przed niezwykle ważnymi wyzwaniami dla przyszłości ciepłownictwa w Polsce, aby mogło ono dalej funkcjonować i gwarantować bezpieczeństwo energetyczne. Polska to specyficzny rynek, jeśli chodzi o ogrzewanie. Pod tym względem jesteśmy jednym i bardziej rozwiniętym rynkiem w Europie. Polska branża ciepłownicza musi rozwijać się w kierunku źródeł zero- i niskoemisyjnych oraz poszerzać usługi świadczone naszym klientom.”– podsumowuje Prezes Zarządu PGE Wojciech Dąbrowski.

W PGE produkcja ciepła z węgla ma zakończyć się do 2030 roku. Nowe źródła będą produkować ciepło głównie z gazu ziemnego, ciepła odpadowego i energii odnawialnej. W kilku naszych zakładach PGE ocenia możliwość budowy wielkoskalowych pomp ciepła. Ponieważ jednak rynki ciepłownicze są zróżnicowane ze względu na warunki lokalne, rozważane są wszystkie alternatywy dla zastąpienia stałych paliw kopalnych (np. instalacje geotermalne). Do 2030 roku planujemy wybudować około 1700 MW nowych mocy cieplnych._dwa emisje z ciepłownictwa zmniejszą się o 50% do 2030 roku.

Działalność biznesowa PGE prowadzona jest jednak w stabilnym otoczeniu regulacyjnym. Z tego powodu część zapisów zaproponowanych w pakiecie „Fit for 55” może uniemożliwić dalszy rozwój ciepłownictwa w Polsce.

Wydajne ciepłownictwo w pakiecie „Fit for 55”

Nowa definicja „wydajnego systemu ogrzewania i chłodzenia” zaproponowana przez Komisję będzie miała ogromny wpływ na systemy ciepłownicze, zwłaszcza te oparte na paliwach kopalnych, nawet jeśli są one stosowane przejściowo.

Wysokosprawna kogeneracja, obecnie oparta na gazie lub biomasie, jest preferowaną technologią ze względu na warunki klimatyczne Polski, wymagane parametry temperaturowe oraz duże moce sieci ciepłowniczych, których nie da się w pełni zastąpić niską temperaturą energii odnawialnej. Warto zauważyć, że w przyszłości te wysokowydajne aktywa gazu ziemnego będą gotowe do dostrojenia do zasilania wodorem lub biometanem, aby znacząco przyczynić się do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej. Ale to nie może nastąpić w ciągu kilku lat – w Polsce trwa to dziesięciolecia.

Bez wprowadzenia niezbędnych zmian do przekształcenia dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej zdecydowana większość produkcji ciepła i energii elektrycznej w Polsce zostanie pozbawiona statusu efektywności energetycznej. Może to paradoksalnie blokować zielone inwestycje w ciepłownictwo ze względu na ograniczone możliwości finansowania, ale także skutkować wzrostem CO_dwa i inne emisje zanieczyszczeń.

Dlatego szczególnie ważne jest, aby ciepło z wysokosprawnej kogeneracji zostało uznane za kryterium efektywnego systemu ciepłowniczego i chłodniczego w okresie po 2035 r. Ponadto, aby nadal czerpać korzyści z kogeneracji, ważne jest, aby kryterium emisji bezpośredniej 270 gCO_dwa/kWh dla wysokosprawnej kogeneracji wprowadza się od 2030 r., aby zapewnić stabilne i przewidywalne warunki dla przedsiębiorstw ciepłowniczych.

Ponadto definicja wydajnego systemu ciepłowniczego i chłodniczego jest powiązana z wieloma innymi plikami w pakiecie „Dopasuj do 55”. Na przykład w przekształceniu dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Komisja zaproponowała, aby nowe budynki, od 2030 r. lub 2027 r. w przypadku budynków publicznych, były zasilane wyłącznie energią odnawialną lub ciepłem odpadowym, co ma również zastosowanie do wydajnego lokalnego ogrzewania i chłodzenia. Wydajne systemy ciepłownicze, a także ciepło z wysokosprawnej kogeneracji, muszą być instrumentem stopniowej dekarbonizacji zasobów budowlanych, a tym samym łączyć nowe budynki ze wszystkimi wydajnymi systemami ciepłowniczymi, nie tylko opartymi na energii odnawialnej i cieple odpadowym , powinno być dozwolone.

Ciepłownictwo wymaga niestandardowych rozwiązań, które obejmują również technologie energetyczne do ogrzewania. Dzięki innym właściwościom niż pompy ciepła, kotły elektrodowe mogą być opcją dla większych miast. Jednak, aby zapewnić przyszłość tej technologii, ważne jest, aby ciepło wytwarzane w ten sposób było klasyfikowane jako odnawialne zgodnie z nową dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii. Aby zademonstrować odnawialny charakter energii elektrycznej, zarówno bezpośrednie podłączenie, jak i umowa zakupu energii mogą stanowić podstawę do dodania tej energii do celów grzewczych, zapewniając, że nie będzie podwójnego liczenia.

Kotły elektrodowe jako opcja do sprzężenia sektorowego i wielkoskalowego ciepłownictwa

Scentralizowane systemy ciepłownicze to naturalny system magazynowania energii cieplnej – stwarzający możliwość rozwoju źródeł energii do ogrzewania. W połączeniu z możliwością magazynowania ciepła, mogą być wykorzystywane do wykorzystywania odnawialnej energii elektrycznej w sytuacjach, gdy system elektroenergetyczny jest przeładowany – poprawiając w ten sposób Twoją ekonomię.

Warto podkreślić, że technologia kotłów elektrodowych będzie odgrywać szczególnie ważną rolę już za kilka lat, kiedy do sieci elektrycznej będzie włączana czysta energia elektryczna z pierwszych morskich farm wiatrowych na Bałtyku w Grupie PGE. Niedawno PGE dokonała inauguracji kotłowni elektrodowej w Gdańsku. To pierwsze w Polsce wdrożenie wielkoskalowej instalacji ciepłowniczej. Składa się z dwóch kotłów elektrodowych o mocy 35 MWt każdy. Technologia ta pozwoli na szybką reakcję na zmieniające się zapotrzebowanie na ciepło, aby rozpocząć pracę w ciągu zaledwie kilku minut.

„To dla nas punkt zwrotny – rozpoczęliśmy kilka inwestycji w elektrociepłownie i wszystkie nasze działania skupiają się na bezemisyjnym ogrzewaniu” – powiedział Przemysław Kołodziejak, Prezes Zarządu PGE Energia Ciepła. – „Jednak propozycje zawarte w pakiecie „Fit for 55” mogą mieć destrukcyjny wpływ na transformację ciepłownictwa. Przy ciągle zmieniającym się otoczeniu regulacyjnym podejmowanie decyzji biznesowych w obszarze projektów inwestycyjnych jest obecnie bardzo trudne. – dodał Przemysław Kołodziejak.

Podsumowując, rynki ciepła są szczególnie domowe i specyficzne, co nie pozostawia miejsca na przenoszenie nadmiaru ciepła z odległych miejsc. Z tego powodu przepisy Unii Europejskiej muszą umożliwiać lokalnym społecznościom wybór z szerokiej gamy dostępnych technologii nisko- i bezemisyjnych, od przejściowej kogeneracji gazowej po źródła odnawialne, kolektory słoneczne, pompy ciepła i energię elektryczną, w zależności od ich potrzeb. są przecież skrajnie różne.