Komisja UE wzywa Polskę i Węgry do przyjęcia praworządności

Polska i Węgry mają dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi na szereg pytań dotyczących podejrzeń naruszenia praworządności, które mogłyby zagrozić ich finansowaniu z UE, ponieważ Bruksela zwiększa presję na niezawisłość sądownictwa.

Bruksela wysłała w piątek do ambasadorów Polski i Węgier przy UE listy zawierające szczegółową listę pytań dotyczących możliwych naruszeń praworządności w Warszawie i Budapeszcie oraz ich skutków dla ochrony funduszy unijnych.

Pisma, które oglądała FT, stanowią nieformalny krok w kierunku decyzji w Brukseli w nadchodzących miesiącach, czy należy uruchomić nowy mechanizm warunkowości praworządności, który umożliwiłby wstrzymanie środków unijnych.

Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, powiedziała, że ​​uruchomienie mechanizmu było jedną z możliwych opcji, ponieważ Bruksela odpowiada na obawy dotyczące praworządności w Polsce.

Pismo wysłane do Warszawy dotyczy sądownictwa i prokuratury, natomiast Komisja zwróciła się do Węgier o informacje na temat krajowego systemu zamówień publicznych i niezależności sądów.

Komisja była zaangażowana w wieloletnią batalię prawną o zmiany w polskim systemie sądownictwa, które jej zdaniem zagrażają niezależności sądownictwa i podstawowym więzom prawnym, które spajają UE.

Rządzące w Polsce Prawo i Sprawiedliwość twierdzi, że zmiany są konieczne dla poprawy efektywności i że Bruksela nie ma prawa interweniować w sprawy wewnętrzne.

Napięcia między Brukselą a Warszawą nasiliły się w październiku, kiedy najwyższy sąd w kraju orzekł, że istotne elementy prawa UE są niezgodne z konstytucją.

Pat ma aprobatę 36 miliardów dolarów Polski

Niektóre państwa członkowskie i część Komisji wezwały do ​​uruchomienia nowego mechanizmu warunkowości, który mógłby zagrozić dziesiątkom miliardów euro w rocznych funduszach unijnych, jakie Warszawa będzie wpłacać Warszawie.

Węgry mają otrzymać z funduszu odbudowy 7,2 mld euro.

Listy do Warszawy i Budapesztu formalnie nie uruchamiają mechanizmu, ale są krokiem w tym kierunku.

Węgry zostały poproszone o przedstawienie wyjaśnień na temat „uporczywych” wad i niedociągnięć w krajowych przepisach dotyczących zamówień publicznych, które wzbudziły obawy dotyczące korupcji związanej z dystrybucją funduszy UE.

Bruksela zwróciła się do rządu Viktora Orbana o dostarczenie listy 10 osób lub grup, które otrzymają najwyższy procent z miliarda euro unijnych dotacji rolnych, jakie otrzymują Węgry.

List do polskiego rządu zawiera szereg szczegółowych pytań dotyczących rozwoju sądownictwa.

Poruszone kwestie to między innymi orzeczenie polskiego sądu jesienią tego roku, że niektóre przepisy UE są niezgodne z konstytucją kraju, a także lipcowe orzeczenie w sprawie środków tymczasowych Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W liście pyta się, jak w świetle tych decyzji Polska zapewni przestrzeganie przepisów chroniących fundusze unijne.

W liście pojawiają się również pytania dotyczące polskiej prokuratury, w tym połączenia biura Ministra Sprawiedliwości z jego prokuratorem generalnym, a także odwołania kilku prokuratorów w ostatnich latach.

W liście czytamy, że jeśli prokuratorzy nie będą odpowiednio skuteczni i bezstronni, może to mieć reperkusje w sprawach związanych z zarządzaniem funduszami unijnymi.

Komisja podnosi również pytania o ściganie przypadków korupcji i konfliktu interesów w Polsce oraz o to, czy sprawy dotyczące środków unijnych są właściwie załatwiane.

Wyzwania dla niezależności polskiego sądownictwa mogą również wpłynąć na „skuteczność i bezstronność” postępowań sądowych związanych z zarządzaniem funduszami unijnymi, „co zagraża ochronie interesów finansowych Unii Europejskiej”, zdaniem Komisji.

Polska jest pod presją zlikwidowania kontrowersyjnego organu dyscyplinarnego dla sędziów, który Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał za nielegalne.

Polscy urzędnicy nie odpowiedzieli od razu na prośby o komentarz.