Bruksela ostrzega Polskę, by przestrzegała orzeczeń unijnych sądów pod groźbą kary

Komisja Europejska ostrzegła Polskę, że grozi jej grzywna, jeśli nie zastosuje się do dwóch orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dotyczących niezawisłości sędziowskiej.

Didier Reynders, komisarz ds. sprawiedliwości, powiedział, że napisał do Warszawy z pytaniem, w jaki sposób zamierzają wdrożyć decyzje do 16 sierpnia. Jeśli Polska tego nie zrobi, „wrócimy do sądu i zażądamy sankcji finansowych” – powiedział we wtorek dziennikarzom.

List jest eskalacją sporu UE z Polską o zagrożenie dla niezawisłości sądownictwa. Wynika kompleksowy raport UE w sprawie praworządności w 27 państwach członkowskich, przedstawionej we wtorek przez Reyndersa i wiceprzewodniczącego Komisji Vero Jourovą, w której zidentyfikowano zwiększone zagrożenia dla sądownictwa i walkę z korupcją urzędniczą w wielu krajach, w tym w Polsce i na Węgrzech.

Odcinki dotyczące Polski i Węgier są szczególnie wrażliwe, ponieważ oba kraje ubiegają się o miliardową część z 800 miliardów euro Europejskiego Funduszu Odbudowy Pandemii.

Warszawa i Budapeszt przedstawiły Komisji swoje plany dotyczące funduszy ponad dwa miesiące temu, ale pozostają w dialogu z Brukselą w oczekiwaniu na akceptację. Polska wystąpiła o prawie 24 mld euro dotacji unijnych nowej generacji, a Węgry chcą uzyskać ponad 7 mld euro.

Wniosek Węgier został poddany szczególnej analizie w szkołach i mediach tego kraju ze względu na projekt ustawy zakazującej treści przedstawiających lub promujących osoby LGBTI+. Paolo Gentiloni, unijny komisarz ds. gospodarczych, powiedział w zeszłym tygodniu, że mogą minąć tygodnie, zanim węgierski plan bodźców gospodarczych zostanie zatwierdzony.

Polska i Bruksela są w konflikcie od czasu, gdy rządząca konserwatywno-nacjonalistyczna partia Prawo i Sprawiedliwość wdrożyła reformę sądownictwa pięć lat temu i uchwaliła szereg ustaw, które dawały politykom daleko idącą władzę nad sądownictwem.

Zmiany, w tym próba czystki Sądu Najwyższego i wprowadzenie organu dyscyplinarnego, który może karać sędziów za treść wyroków, zaowocowały procesami z Brukseli.

W ubiegłą środę Sąd Najwyższy UE nakazał Polsce zawieszenie kilku elementów swojego reżimu dyscyplinarnego, w tym przepisów pozwalających organowi dyscyplinarnemu na uchylenie immunitetu sędziego przed ściganiem. Dzień później uznał, że reżim dyscyplinarny jest niezgodny z prawem UE.

Rzecznik polskiego rządu Piotr Müller powiedział we wtorek, że Warszawa bada przedłożone przez Komisję dokumenty, ale „rozwiązania prawne obowiązujące w Polsce” są podobne do tych w innych krajach członkowskich.

Raport Komisji zwraca uwagę na stałe pogarszanie się postrzegania polskiego systemu sądownictwa przez opinię publiczną i przedsiębiorców w ciągu ostatnich pięciu lat. Ostrzega, że ​​„kilka aspektów reformy sądownictwa budzi poważne obawy dotyczące praworządności, w szczególności niezawisłości sądownictwa”.

Raport również ostro krytykuje Budapeszt za brak rozwiązania problemu klientelizmu i faworyzowania na wysokich szczeblach rządowych. Wyraził obawy dotyczące węgierskiego systemu sądownictwa i wyboru Zsolta Andrása Vargi na prezesa Sądu Najwyższego.

Powołanie nastąpiło pomimo odrzucenia jego powołania przez samorządową Radę Sądownictwa, wskazującą na brak doświadczenia kwalifikacyjnego.

Raport krytykuje również Budapeszt za korupcję w urzędach, skarży się na nieodpowiednie niezależne mechanizmy kontrolne i brak „kontroli systemowych”.

Komisja jest naciskana przez posłów do zaostrzenia podejścia do naruszeń praworządności, w tym ewentualnej niechęci do wypłacania funduszy unijnych państwom członkowskim, które uporczywie lekceważą wartości bloku.

Dacian Ciolos, przewodniczący grupy Renew Europe w Parlamencie Europejskim, powiedział, że Bruksela musi przyjąć twardą linię w zatwierdzeniu węgierskiego planu naprawy gospodarczej.

Ursula von der Leyen, przewodnicząca komisji, „nie powinna zatwierdzać” [Hungarian prime minister Viktor] Plan naprawczy Orbana, dopóki nie da żelaza, gwarantuje, że pieniądze z odzyskania nie trafią do niewłaściwych kieszeni ”- powiedział.

Sprawozdanie Komisji budzi obawy dotyczące korupcji w Austrii i Bułgarii oraz konfliktów interesów na wysokim szczeblu w Republice Czeskiej. Zwrócił uwagę na zagrożenia dla niezależności mediów w wielu państwach członkowskich i zwrócił uwagę na ataki na dziennikarzy – zwłaszcza tych, którzy badają przestępczość i korupcję – powołując się na morderstwo holenderskiego dziennikarza Petera De Vriesa w Amsterdamie na początku tego miesiąca.