Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych (dalej „KSH”) wprowadzająca Ustawę o holdingu została już omówiona w naszym materiale Rewolucja w prawie handlowym w Polsce – nowe prawo holdingowe i ulepszone mechanizmy kontroli przedsiębiorstw. Kontynuując ten temat, chcielibyśmy jednak zatrzymać się nad jednym z jego elementów – wprowadzeniem do polskiego prawa handlowego miernika oceny biznesowej, zwanego „regułą oceny biznesowej”, przy ocenie działań członków organów. .
Obowiązuje prawo dla proponowanego rozporządzenia
Projekt nowelizacji polskiego CCC, przygotowany przez Komisję ds. Reformy Ładu Korporacyjnego powołaną przez Ministra Własności Państwowej, stał się ostatnio przedmiotem ożywionych dyskusji w Polsce. Projekt nowelizacji z 20 lipca 2020 roku wprowadza istotne zmiany w polskim prawie spółek, które mają daleko idące konsekwencje prawne i biznesowe dla firm działających na rynku. Oferuje rozwijające się prawo holdingowe w odpowiedzi na zmieniające się realia gospodarcze i biznesowe oraz ciągłe zmiany w działalności biznesowej. Obecnie Polska jest jednym z najszybciej rozwijających się krajów UE i liderem gospodarczym wśród krajów EŚW. Ponadto Polska staje się preferowanym miejscem dla inwestorów zagranicznych prowadzących działalność o zasięgu globalnym. Bank Światowy w swoim globalnym rankingu „Doing Business” dostrzega korzystne, zorientowane na biznes ustawodawstwo dla Polski. W toku bardzo dynamicznych zmian w gospodarce i otoczeniu biznesowym zaproponowano jednak zmianę polskiego prawa handlowego w celu uregulowania relacji między grupami kapitałowymi i tym samym wprowadzenia nowej ustawy o holdingu. Projekt przewiduje m.in. przyjęcie zasady oceny przedsiębiorstw, o której mowa w art. 21 ust. 12 § 3 projektu.
Zasada przeglądu biznesowego na całym świecie
Zasada oceny biznesowej to Prawoznawstwo– Doktryna wyprowadzona z prawa spółek, zgodnie z którą sądy odraczają wydawanie wyroków biznesowych przez kadrę zarządzającą odpowiedzialną za podstawową działalność i decyzje korporacji. Takie podejście jest obecne w większości jurysdykcji powszechnego prawa, takich jak Stany Zjednoczone, Kanada czy Anglia. Jednak można go znaleźć również w takich krajach europejskich, jak Hiszpania, Niemcy, Austria i inne. Patrząc na stan Delaware, należy zauważyć, że pod Ogólne prawo korporacyjne stanu DelawareReguła oceny biznesowej jest następstwem uzasadnienia przedstawionego w Del. Code Ann. cycek. 8, paragraf 141 (a), że biznes i sprawy korporacji Delaware są prowadzone przez jej zarząd lub pod jego kierownictwem. Konsekwentne podejście zakłada, że dyrektorzy mają nieprzejednany obowiązek lojalności wobec firmy podczas wykonywania swoich obowiązków kierowniczych. Powodem tej reguły jest to, że sądy uznają, że w z natury ryzykownym środowisku biznesowym zarządy muszą mieć swobodę podejmowania ryzyka bez ciągłej obawy przed sporami sądowymi, które podważą ich osąd. Jest ciekawy przykład sprawy, tj Dodge kontra Ford Motor Co. W tym przypadku sąd orzekł, że sądy nie będą interweniować w zarządzaniu dyrektorami. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy wyraźnie widać, że są oni winni oszustwa lub sprzeniewierzenia funduszy firmy, lub odmawiają zadeklarowania dywidendy, gdy spółka ma nadwyżki zysków netto, którymi może podzielić się bez wpływu na akcjonariuszy. W konsekwencji odmowa stanowiłaby takie nadużycie władzy, które stanowi oszustwo lub naruszenie dobrej wiary, którą muszą wykonywać wobec akcjonariuszy.
Bernard S. Sharfman in 14 New York University’s Journal of Law and Business wskazał, że bez zasady oceny biznesowej surowa siła sprawiedliwości mogłaby potencjalnie poddać wszystkie kwestionowane decyzje zarządu pełnej ocenie rzetelności. Reguła jest narzędziem służącym sądowi do odstraszania się od przeprowadzenia takiej rewizji i powinna być postrzegana jako kluczowy czynnik przy podejmowaniu decyzji biznesowych przez kierownictwo firmy.
Polska perspektywa prawna
Wracając do proponowanej zmiany, projekt, w którym wprowadzono liczne zmiany w regulaminie CCC, ma na celu wprowadzenie odpowiedzialności podmiotu dominującego wobec podmiotu zależnego, który wykonuje wiążące zlecenia składane na nią przez podmiot dominujący. Model zakładanej odpowiedzialności to domniemana odpowiedzialność za winy zgodnie z art. 21 ust. 12 projektu. W związku z art. 21 ust. 12 pkt 3 nie ponosi jednak odpowiedzialności jednostka dominująca, jeżeli działała w ramach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które mają być brane pod uwagę w kontekście art. 21 ust. 12 ust. 3 Okoliczności dokładnej oceny.
Doktryna Reguły Sądu Biznesowego wprowadzona w powyższym przepisie jest w pewnym sensie odpowiedzią na zmieniający się ostatnio zestaw orzeczeń sądowych. Problem oceny odpowiedzialności członków organów jest w pewien sposób związany z praktyką stosowania wobec takich osób odpowiedzialności karnej, która wynika z art. 296 Kodeksu karnego. Problemem, z jakim borykały się sądy, była sytuacja, w której urzędnik lub regulator w ramach swojego mandatu zachowywał się w określony sposób i krzywdził spółkę, mimo że nie naruszała bezpośrednio żadnej zasady prawa. Zasadniczo o możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności osób zarządzających decydowało formalne naruszenie normy prawnej. Jednak w późniejszym terminie (np. Wyrok SN z 24 lipca 2014 r., II CSK 627/13) urzędnicy ci zostali pociągnięci do odpowiedzialności również w sytuacji, w której nie dochowali należytej staranności ze względu na zawodowy charakter ich działalności i wywodzące się z art. 293 § 2 i 483 § 2 KSH. W odpowiedzi na projekt proponuje zmianę tych artykułów w KSH, polegającą na uchyleniu ust. 2 i wprowadzeniu ust. 3, zgodnie z którym członek zarządu, rada nadzorcza, komitet audytu oraz likwidator nie naruszają przepisów obowiązek zachowania należytej staranności, jeżeli „działa w ramach uzasadnionego ryzyka gospodarczego dla przedsiębiorstwa, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które w pewnych okolicznościach należy wziąć pod uwagę przy starannej ocenie”. Ten obowiązek lojalności jest nie jest już w orzecznictwie ani w nauczaniu w Asked i jest elementem przyjętym w wielu krajach europejskich.
Zasada sądu w Polsce
Celem proponowanej regulacji jest obrona tych członków zarządu, których działania spełniające określone kryteria (w tym osąd biznesowy i ostrożność w ich działaniu) wyrządzają szkodę spółce.
Rozwiązanie przyjęte w projekcie wydaje się pożądaną zmianą odpowiadającą na realne potrzeby spółek i ich organów, które w codziennej działalności stoją przed jakimś ryzykiem biznesowym. Ryzyko, które z jednej strony jest nieuniknionym elementem biznesu, z drugiej zaś czynnikiem, na którym przedsiębiorcy mogą czerpać zyski, wprowadza nowe i lepsze środki i mechanizmy do ich działalności i rozgałęzień. Wprowadzenie przez spółkę oceny sytuacji w przypadku działań pracowników wykonawczych jest niezbędnym elementem prawa spółek, gdyż zgodnie z projektowaną regulacją członkowie organów wykazali się sumiennością i sumiennością w wykonywaniu swoich zadań oraz zdecydowali się na podjęcie ryzyka biznesowego mogą liczyć na ochronę prawną, gdyby się okazało po fakcieże ich decyzja zaszkodziła firmie. Retrospektywna ocena działań podjętych przez radę dyrektorów z punktu widzenia konsekwencji decyzji podjętych przez radę dyrektorów nie odzwierciedla realiów zarządzania, w których często pojawiają się nieprzewidziane sytuacje, a „ryzyko ekonomiczne” jest integralną częścią część z nich. Konieczne jest zatem podejście, zgodnie z którym ocena działań organów zarządzających powinna być badana w momencie podejmowania decyzji biznesowej oraz uwzględniać takie czynniki, jak prawidłowość procesu podejmowania takiej decyzji. czy członkowie organów ze względu na zawodowy charakter swojej pracy zachowali wyższy poziom należytej staranności i czy ich decyzje były zgodne z obowiązkiem lojalności, który również jest od nich wymagany.
Takie podejście ma znaczący wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw, ale generalnie zachęca do prowadzenia takich działań. Regulacje zawarte w prawie spółek nie mogą przyczyniać się do powstrzymywania decyzji biznesowych i obawy przed odpowiedzialnością. Menedżerowie jednostek gospodarczych, mimo swojej wiedzy i doświadczenia, nie są w stanie przewidzieć wszystkich możliwych konsekwencji swoich decyzji, choćby ze względu na to, że świat biznesu przechodzi różne zmiany w bardzo dynamicznym tempie. Z tego powodu członkowie organów zarządzających powinni mieć w miarę możliwości uprawnienia decyzyjne.
